Trong vòng 30 ngày, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã có tới hai công văn - một “cấm”, một “cho phép”, cùng về một vấn đề là tổ chức cho trẻ làm quen với ngoại ngữ, gửi tới các cơ sở giáo dục mầm non trên cả nước. Sự chỉ đạo, dù được cho là có tiếp thu này của Bộ, đã khiến các cơ sở giáo dục mầm non thấy bất cập…

Được dạy ngoại ngữ nếu đủ điều kiện

Ngày 18/2, Bộ GD- ĐT đã ban hành Văn bản số 694/BGDĐT- GDMN, yêu cầu các cơ sở giáo dục mầm non trong cả nước tuyệt đối không được tổ chức dạy ngoại ngữ cho trẻ, nếu vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm.

Ngay sau khi văn bản ra đời, đã có rất nhiều ý kiến phản hồi từ phía đại diện các trường, giáo viên và phụ huynh. Nhìn chung, mọi ý kiến đều cho rằng, vẫn nên tiếp tục dạy ngoại ngữ cho trẻ ở lứa tuổi mầm non, bởi đây là lứa tuổi trẻ đã có thể tiếp cận với ngôn ngữ thứ hai, sau tiếng mẹ đẻ, đồng thời việc học ngoại ngữ ở tuổi này sẽ giúp trẻ tiếp thu nhanh và nhớ lâu.

“Một số phụ huynh có nhu cầu cho con được làm quen với ngoại ngữ đã tỏ ra tiếc nuối vì cho rằng độ tuổi trẻ mẫu giáo dễ dàng tiếp cận với ngôn ngữ thứ hai. Nếu tổ chức hoạt động này trong nhà trường, phần nào giúp phụ huynh đỡ mất thời gian phải đưa con đến học tại các trung tâm ngoại ngữ bên ngoài”, đại diện một trường mầm non ở Hà Nội cho biết.

Điều này cũng được bà Phan Thị Lan Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Mầm non, Bộ GD-ĐT thừa nhận. Theo bà Phan Thị Lan Anh, việc mong muốn cho con được làm quen với ngoại ngữ từ lứa tuổi mẫu giáo là nguyện vọng chính đáng của các bậc phụ huynh!

Xuất phát từ thực tế đó, ngày 18/3, Bộ GD- ĐT lại có Công văn 1303/BGDĐT- GDMN cho phép những cơ sở có đủ điều kiện được phép tổ chức cho trẻ mầm non làm quen với ngoại ngữ. Công văn nhấn mạnh: Những nơi có đủ nội dung chương trình cho trẻ làm quen với ngoại ngữ phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ (phát triển về thể lực, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, thẩm mỹ), sẽ được Sở GD - ĐT thẩm định và cho phép tổ chức dạy ngoại ngữ.

Công văn cũng đưa ra quy định, những cơ sở được dạy ngoại ngữ cho trẻ mầm non phải có giáo viên hướng dẫn có bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm ngoại ngữ (hoặc cao đẳng ngoại ngữ) trở lên, đạt năng lực ngoại ngữ bậc 4 trở lên theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam và được bồi dưỡng về nghiệp vụ sư phạm mầm non. Đồng thời, có phòng tổ chức hoạt động đầy đủ trang thiết bị giúp trẻ được tiếp cận với ngôn ngữ mới một cách chuẩn mực, phương tiện nghe nhìn, tranh ảnh, đồ chơi... phù hợp sẽ được tổ chức cho trẻ làm quen với ngoại ngữ.

Theo bà Phan Thị Lan Anh, công văn mới ban hành cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải thực hiện nghiêm túc công văn trước đó về việc chấn chỉnh cho trẻ làm quen với ngoại ngữ. Đồng thời, Bộ cũng yêu cầu các sở GD - ĐT kiểm tra, giám sát việc tổ chức thí điểm cho trẻ làm quen với ngoại ngữ trong thời gian tới, làm cơ sở cho việc nghiên cứu, xem xét để định hướng chỉ đạo của Bộ tiếp theo.

Nên nghiên cứu kỹ trước khi ra quyết định

Trên thực tế, quyết định ngày 18/2 và sau đó là quyết định ngày 18/3 về việc tổ chức dạy ngoại ngữ trong các trường mầm non, cũng không đến mức “ảnh hưởng nghiêm trọng” tới hoạt động giáo dục nói chung, tuy nhiên việc ra một công văn mới để “sửa” lại công văn cũ đã thể hiện một sự lúng túng của Bộ GD-ĐT trong chỉ đạo.

Việc tổ chức cho trẻ làm quen với ngoại ngữ không phù hợp sẽ tạo cho trẻ áp lực, trẻ cảm thấy bị ép buộc, gò bó, không hứng thú, gây mệt mỏi về thể lực, tinh thần và đặc biệt là sự chán chường, sợ sệt đối với các hoạt động học tập sau này khi trẻ vào lớp 1. Bà Phan Thị Lan Anh, Phó Vụ trưởng Vụ mầm non, Bộ GD - ĐT

Lý giải về công văn ngày 18/2, bà Phan Thị Lan Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Mầm non, Bộ GD - ĐT cho biết, văn bản được ban hành xuất phát từ thực trạng một số cơ sở giáo dục mầm non tổ chức dạy ngoại ngữ cho trẻ có thu tiền của phụ huynh, nhưng không đảm bảo chất lượng và hiệu quả. Người dạy chưa đảm bảo về trình độ ngoại ngữ hoặc chưa có nghiệp vụ sư phạm, các trường thiếu cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ, nội dung tài liệu chưa phù hợp với độ tuổi, gây căng thẳng, mệt mỏi, ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ và việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non. “Ở lứa tuổi mầm non, hoạt động vui chơi là chủ đạo, vì vậy, khác với giờ dạy học ở tiểu học, mọi hoạt động học cho trẻ mẫu giáo đều được tổ chức chủ yếu dưới hình thức chơi, không có kiểm tra, sát hạch, không có bài tập về nhà, không quá nghiêm ngặt về thời gian và linh hoạt giữa động và tĩnh. Có thể khẳng định rằng việc dạy học ngoại ngữ ở mầm non theo kiểu phổ thông hóa như một số cơ sở giáo dục mầm non đã thực hiện trong thời gian qua là không phù hợp với đặc điểm phát triển tâm- sinh lý của trẻ mầm non”, bà Phan Thị Lan Anh cho biết.

Cũng theo bà Phan Thị Lan Anh, "học" ngoại ngữ ở độ tuổi mầm non chỉ nên dừng lại ở mức độ cho trẻ làm quen, với mục đích giúp trẻ nhận ra, thích thú khi được làm quen với ngôn ngữ mới, vui sướng khi được tham gia vào các hoạt động trải nghiệm. “Những hoạt động này phải góp phần giúp trẻ phát triển những năng lực và phẩm chất cần thiết như: Sự nhạy cảm của các giác quan, linh hoạt trong tư duy và nhận thức, tăng khả năng giải quyết vấn đề, phát triển tính sáng tạo, nâng cao tính tự tin trong giao tiếp, tự trọng...”, bà Phan Thị Lan Anh cho biết.

Cách lý giải này của bà Phan Thị Lan Anh là hợp lý, tuy nhiên, không thể vì “không quản lý được” mà lại cấm, lẽ ra, ngay từ đầu, Bộ nên có sự nghiên cứu kỹ hơn về các giải pháp, để đưa ra những tiêu chí nhằm chấn chỉnh lại việc tổ chức dạy ngoại ngữ trong các trường mầm non, như công văn ngày 18/3, thì sẽ hợp lý, hợp tình hơn, mà cũng không gây một sự xáo trộn đáng có trong dư luận.

 

Lê Vân