Theo dự kiến, các tỉnh Bắc Ninh, Hưng Yên và thành phố Hải Phòng sẽ tập trung gieo cấy từ ngày 10/1/2026 đến hết tháng 2/2026.

Ông Lương Xuân Chính, Phó Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải (Công ty Bắc Hưng Hải) cho biết, phục vụ sản xuất vụ Đông, Công ty xác định nhiệm vụ là cấp nước tưới cây vụ Đông, mạ, duy trì dòng chảy trên các kênh trục, kết hợp phục vụ giao thông thủy và rút nước làm thủy lợi Đông Xuân.

Theo lãnh đạo Công ty Bắc Hưng Hải, tổng diện tích gieo cấy trong vùng Bắc Hưng Hải là 67.832 ha, trong đó, Hưng Yên là 23.000 ha, Hải Phòng là 32.683 ha và Bắc Ninh là 12.149 ha.

Chuẩn bị phục vụ sản xuất, Công ty Bắc Hưng Hải đã thực hiện nạo vét 10,897 km kênh trục với khối lượng 262.769 m3; tu bổ nhiều đoạn bờ kênh bị sự cố do mưa bão 2025; tu sửa, bảo dưỡng toàn bộ các công trình sẵn sàng phục vụ lấy nước đổ ải Đông Xuân 2025-2026. Các địa phương có hệ thống Bắc Hưng Hải đi qua đã thực hiện tu sửa công trình, nạo vét các cửa lấy nước, kênh mương để sẵn sàng lấy nước phục vụ sản xuất.

Để phục vụ đổ ải, dự kiến hệ thống bắt đầu tích trữ nước vào hệ thống phục vụ đổ ải vụ Đông Xuân 2025-2026 từ 7 giờ ngày 1/1/2026. Trong giai đoạn này, Công ty Bắc Hưng Hải và các Công ty khai thác công trình thủy lợi sẽ tổ chức quan trắc, giám sát chặt chẽ mực nước và độ mặn tại các cửa lấy nước để tận dụng mọi cơ hội vận hành công trình lấy nước vào hệ thống để các địa phương đổ ải.

Trong giai đoạn đổ ải tập trung, các hồ thủy điện sẽ xả 2 đợt trước Tết Nguyên Đán 2026, tổng cộng 12 ngày, đợt 2 là đợt lấy nước chính... Dự kiến, đợt 1 từ ngày 16/1 đến ngày 20/1/2026 và đợt 2 từ ngày 29/1 đến ngày 4/2/2026.

Trong các đợt đổ ải, Công ty Bắc Hưng Hải sẽ vận hành linh hoạt, trữ nước tối đa phía hạ lưu ở các cống Xuân Quan, Báo Đáp; mở thông cống Kênh Cầu; vận hành linh hoạt trữ nước tối đa phía thượng lưu đối với cống Bá Thủy, Neo; thực hiện lấy nước ngược ở cống Cầu Xe, An Thổ và Âu thuyền Cầu Cất. Vận hành linh hoạt cống Tranh, Lực Điền để khoanh vùng ô nhiễm, tuy nhiên phải ưu tiên mở cống Tranh, Lực Điền trong trường hợp thiếu nước khu vực Ân Thi, Phù Cừ. Vận hành linh hoạt trạm bơm dã chiến Xuân Quan khi cống Xuân Quan không lấy được nước và đóng kín.

Ở giai đoạn tưới dưỡng, Công ty sẽ tiến hành tích nước trong giai đoạn nước cao, triều cường để tưới trong giai đoạn nước thấp, triều kém. Công ty cũng đã đề ra phương án vận hành trạm bơm Xuân Quan để bổ cập nguồn nước trong trường hợp nguồn nước thấp. 

Trong trường hợp kết thúc đợt xả thứ 2, hệ thống Bắc Hưng Hải vẫn còn diện tích chưa có nước, Công ty Bắc Hưng Hải sẽ theo dõi chặt chẽ diễn biến khí tượng thủy văn, nguồn nước sông ngoài, độ mặn tại Cầu Xe và An Thổ để tận dụng mọi điều kiện vận hành các công trình lấy nước tối đa vào hệ thống, kết hợp vận hành tối đa trạm bơm dã chiến Xuân Quan để cấp nguồn bổ sung vào kênh trục.

Trong điều kiện cho phép, các công ty khai thác công trình thủy lợi tỉnh tích cực vận hành công trình lấy nước từ sông ngoài như cống Võng Phan, cống Triều Dương, tỉnh Hưng Yên; Phú Mỹ, Vạn Ninh, Kênh Vàng, Môn Quảng tỉnh Bắc Ninh và một số cống nhỏ ở thành phố Hải Phòng để mở rộng vùng phục vụ, giảm áp lực cho kênh trục Bắc Hưng Hải.

Theo ông Lương Xuân Chính, Phó Giám đốc Công ty Bắc Hưng Hải, Công ty sẽ nạo vét cửa khẩu kênh ngoài Xuân Quan, giải phóng các ách tắc trên các trục chính xong trước trước ngày 1/1/2026. Công ty Bắc Hưng Hải sẽ cập nhật số liệu về vận hành công trình, mực nước, độ mặn, mưa trên website bhh.com.vn và nhóm zalo điều hành hệ thống; phối hợp với các địa phương quản lý chặt nguồn nước, kiểm tra thực tế, rà soát cân đối nguồn nước, điều hành theo đúng kế hoạch đã được thống nhất với các địa phương.

Công ty Bắc Hưng Hải yêu cầu các địa phương chủ động lấy nước, giữ nước theo yêu cầu phục vụ tưới; hoàn thành tu sửa, nạo vét xong trước ngày 1/1/2026 và thường xuyên trao đổi thông tin hai chiều, phối hợp chặt chẽ với công ty trong công tác điều hành chung. Các địa phương cũng cần quan tâm việc vận hành lấy nước từ các cống dưới đê sông ngoài và trạm bơm nước từ sông ngoài bổ sung nguồn nước tưới. Quản lý chặt các cống xả tiêu gây ô nhiễm kênh trục Bắc Hưng Hải nhằm bảo vệ nguồn nước tưới cho hệ thống.

Công ty Bắc Hải cũng đề nghị Công ty TNHH MTV Đầu tư và phát triển thủy lợi Hà Nội chỉ đạo đơn vị quản lý, vận hành cống Xuân Thụy, chỉ mở khi kênh Kim Sơn có dòng chảy và điều kiện cho phép, việc xả thực hiện từ từ, không xả tập trung để tránh gây ô nhiễm. Đặc biệt hạn chế tối đa việc mở xả trong 02 đợt xả nước của các hồ thượng lưu. Trước khi xả tối thiểu 03 ngày, Xí nghiệp Thủy lợi Gia Lâm thông báo cho các đơn vị trong hệ thống, Công ty Bắc Hưng Hải sẽ phối hợp điều tiết cống Xuân Quan và trạm bơm dã chiến Xuân Quan tạo dòng chảy phù hợp…

Công ty Bắc Hưng Hải đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục duy trì quan trắc độ mặn trên sông Luộc và Thái Bình như vụ Đông Xuân 2024-2025 và xem xét tăng thêm 2 điểm đo giáp hạ lưu cống Cầu Xe và cống An Thổ và tăng tuần suất đo, đồng thời có dự báo để các địa phương và công ty chủ động xây dựng kế hoạch vận hành công trình lấy nước đảm bảo yêu cầu.

Theo ông Trịnh Thế Trường, Chủ tịch kiêm Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải, năm nay, chất lượng nước trên các tuyến kênh trục được cải thiện so với cùng kỳ những năm trước, không còn tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công tác lấy nước đầu vụ. Trạm bơm dã chiến Xuân Quan được tiếp tục đầu tư, nâng cấp thêm 16 m3/giây, tổng công suất đạt 32 m3/giây sẽ góp phần chủ động hơn nguồn nước cho hệ thống Bắc Hưng Hải.

Tuy nhiên, tình trạng xâm nhập mặn trên sông Thái Bình và sông Luộc có xu hướng gia tăng và kéo dài trong các năm gần đây. Mặc dù vụ Đông Xuân 2025-2026, mặn xuất hiện muộn và độ mặn hiện tại thấp hơn so với cùng kỳ năm trước, song theo dự báo, từ tháng 2 đến tháng 4/2026, khi mực nước thượng nguồn giảm dần, khu vực hạ lưu các cống Cầu Xe và An Thổ sẽ chịu ảnh hưởng rõ rệt của xâm nhập mặn, làm hạn chế khả năng lấy nước từ sông ngoài của hai cống. Cùng với đó, hàng ngày hệ thống Bắc Hưng Hải vẫn phải tiếp nhận lượng lớn nước thải ô nhiễm (khoảng 538.838 m³/ngày đêm), gây áp lực lớn đến công tác đảm bảo chất lượng nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp...

Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải được giao nhiệm vụ đảm bảo tưới cho 110.000 ha đất canh tác; tạo nguồn cấp nước phục vụ chăn nuôi gia súc gia cầm; nuôi trồng thủy sản diện tích 12.000 ha; tạo nguồn cấp nước sinh hoạt cho hơn 3 triệu người dân và các khu công nghiệp tập trung, các cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp trong vùng, diện tích khoảng 4.300 ha. Công ty cũng đảm bảo tiêu nước, chống ngập úng cho diện tích 192.045 ha.

Hiện công ty có 12 cống là Xuân Quan, Báo Đáp, Kênh Cầu, Lạc Cầu, Đồng Than, Lực Điền, Bằng Ngang, Tranh, Bá Thủy, Neo, Cầu Xe, An Thổ và 1 âu thuyền Cầu Cất; 1 trạm bơm tiêu My Động và 1 trạm bơm dã chiến Xuân Quan. Hệ thống có 13 kênh chính bao gồm các kênh: Kim Sơn, Cửu An, Điện Biên, Tây Kẻ Sặt, Nam Kẻ Sặt, Đình Dù, Lạc Cầu, Đồng Than, Tràng Kỹ, Đình Đào, Cái, Lộng Khê - An Thổ, Lộng Khê - Cầu Xe với tổng chiều dài 231 km kênh chính và 491 km bờ kênh.