Theo France24, cuộc gặp lịch sử giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa tại Nhà Trắng hôm 10/11 không chỉ khép lại nhiều năm đối đầu giữa Washington và Damascus, mà còn đánh dấu bước ngoặt trong hành trình chính trị của nhà lãnh đạo Syria, từ chỉ huy phiến quân bị truy nã đến đối tác mới trong liên minh chống Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).

Việc Syria gia nhập Liên minh Toàn cầu chống IS khiến nhiều quan sát viên xem đây là dấu mốc mang tính biểu tượng, mở ra chương mới trong cuộc chiến chống khủng bố ở Trung Đông, đồng thời phản ánh sự thay đổi chiến lược của cả hai bên sau hơn một thập kỷ xung đột.

Từ phần tử bị truy nã đến đối tác của Washington

Ông al-Sharaa, 43 tuổi, từng lãnh đạo nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS) có liên hệ với al-Qaeda, và từng bị Mỹ treo thưởng 10 triệu USD. Nhưng sau khi lực lượng của ông lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad vào cuối năm 2024, chính quyền mới ở Damascus đã tìm cách chấm dứt tình trạng bị cô lập, tái thiết nền kinh tế kiệt quệ và cải thiện hình ảnh trên trường quốc tế.

Theo giới phân tích, việc Washington rút tên ông al-Sharaa khỏi danh sách khủng bố và chấp nhận đối thoại là bước đi thực dụng, nhằm tận dụng ảnh hưởng của Syria trong cuộc chiến chống các tàn dư của IS. Ông Michael Hanna, Giám đốc chương trình Mỹ của Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế (ICG), đánh giá đây là sự biến chuyển đáng kinh ngạc của một cựu thủ lĩnh phiến quân thành một nguyên thủ quốc gia được phương Tây công nhận.

Với Washington, sự trở lại của Syria vào quỹ đạo hợp tác giúp củng cố liên minh chống IS, giảm vai trò của các nhóm Hồi giáo cực đoan và mở rộng ảnh hưởng của Mỹ ở khu vực sau khi lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas được thiết lập.

Còn với ông al-Sharaa, việc được Mỹ công nhận và tiếp cận nguồn viện trợ quốc tế, trong đó có khả năng hỗ trợ từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế, mang lại cơ hội khôi phục kinh tế cho Syria sau 13 năm nội chiến. Việc trở thành “đối tác trong cuộc chiến chống IS” cũng giúp Syria tái định vị trên trường khu vực, tách mình khỏi di sản của chính quyền cũ và gửi tín hiệu hòa giải tới các nước vùng Vịnh.

Tác động lan tỏa tại Trung Đông

Động thái của Syria có thể tạo hiệu ứng dây chuyền trong nỗ lực chống khủng bố tại Trung Đông. Các quốc gia như Iraq, Jordan và Liban, vốn chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các tay súng IS còn sót lại, sẽ hưởng lợi từ hợp tác tình báo và quân sự mở rộng. Tuy nhiên, một số nhà quan sát cho rằng hình ảnh thay đổi nhanh chóng của ông al-Sharaa có thể khiến các nước láng giềng, đặc biệt là Israel, thận trọng do tranh chấp ở Golan chưa được giải quyết.

Tại Washington, cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Tổng thống al-Sharaa được xem là biểu tượng cho sự thực dụng trong chính sách Trung Đông của chính quyền Tổng thống Trump, đặt ưu tiên vào hợp tác an ninh và ổn định khu vực. Nếu được duy trì, sự hợp tác này có thể đưa Syria trở thành một trung tâm phối hợp mới trong chiến lược chống khủng bố toàn cầu.