Chính tại khu vực này, khoảng 200 tay súng Hamas đã vô tình bị mắc kẹt ở phần Gaza do Israel kiểm soát khi ngừng bắn bắt đầu.

Hôm 23/11 vừa qua, phóng viên của báo The Jerusalem Post đã tiếp cận vị trí chỉ cách nơi 17 tay súng Hamas tìm cách chui lên khỏi các đường hầm đúng một ngày trước đó khoảng 600 mét. Lực lượng Golani và Nahal của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã bắn hạ 11 người và bắt giữ 6 người trong vụ việc này. Đại tá Adi Gonen, chỉ huy Lữ đoàn Golani, nói rằng nhiệm vụ chính của họ là tìm và tiêu diệt kẻ thù hoặc buộc các tay súng đầu hàng, và rằng 17 tay súng đã bị loại khỏi vòng chiến trong ngày hôm trước.

Sự cố này nhanh chóng khiến Hamas đe dọa rút khỏi thỏa thuận ngừng bắn, đồng thời thổi bùng căng thẳng trong khu vực suốt nhiều tuần. Từ phía Mỹ, hai phái viên Jared Kushner và Steve Witkoff đã bay khẩn cấp đến Jerusalem nhằm thuyết phục Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho phép các tay súng Hamas được rút về vùng do Hamas kiểm soát nếu họ giao nộp vũ khí cho Ai Cập. Bên trong Israel, tranh luận về việc có nên cho nhóm này rời đi hay không suýt làm chính phủ sụp đổ, khi hai bộ trưởng Bezalel Smotrich và Itamar Ben Gvir đe dọa rút khỏi liên minh.

Trong bối cảnh đó, Tham mưu trưởng IDF, Trung tướng Eyal Zamir, liên tục phát đi những tín hiệu mâu thuẫn: lúc tỏ ý chấp nhận thỏa thuận để nhóm Hamas rút lui, lúc khẳng định họ phải bị tiêu diệt hoặc đầu hàng tại chỗ. Trên thực địa, khu vực nhóm Hamas đang ẩn náu gần như không còn nhà cửa trên mặt đất, chỉ còn lại mạng lưới đường hầm chằng chịt. IDF cho biết họ đã phát hiện sự hiện diện của nhóm bị mắc kẹt từ nhiều tuần trước nhờ các phương tiện do thám đường hầm. Kể từ đó, quân đội Israel từng bước thu hẹp không gian dưới lòng đất, cắt các nhánh kết nối để dồn nhóm này vào thế bị bao vây tương tự chiến thuật bao vây trên mặt đất.

Không ai biết chắc tại sao các tay súng Hamas không rút đi trong giai đoạn chuyển tiếp của ngừng bắn. Có thể họ đã mất liên lạc với cấp chỉ huy, đánh giá quá cao khả năng lẩn tránh IDF, hoặc tin rằng Israel sẽ không mạo hiểm giết hàng trăm tay súng cùng lúc trong thời điểm nhạy cảm. Một số có lẽ nghĩ IDF sẽ rút khỏi khu vực để phục vụ trao trả hài cốt con tin, tạo cơ hội cho họ quay lại kiểm soát trên mặt đất.

Nhưng những gì IDF thu được cho thấy tình cảnh hoàn toàn trái ngược: những tay súng bị bắt khai rằng họ thiếu nước, thiếu lương thực, tinh thần suy sụp và buộc phải tìm đường trồi lên mặt đất khi không còn lựa chọn nào khác. Một số cố gắng len lên tìm thức ăn - thậm chí là những bao bột mì rơi khỏi xe viện trợ - nhưng lập tức bị UAV Hermes 450 phát hiện và tấn công. IDF tin rằng nhiều chục tay súng khác đã chết dưới đường hầm do các đợt oanh kích. Tính đến hiện tại, quân đội Israel thông báo đã tấn công 60 mục tiêu, đánh sập 15 cửa hầm và phá hủy hàng trăm mét đường hầm.

Theo đánh giá của IDF, nhóm Hamas mắc kẹt này được một chỉ huy cấp tiểu đoàn và một số chỉ huy đại đội đứng đầu, những người dày dạn kinh nghiệm hơn so với lực lượng tân binh mà Hamas bổ sung trong thời gian gần đây. Số tay súng còn sống sót được cho chỉ còn vài chục. Israel dự đoán việc xóa sổ hoặc buộc toàn bộ nhóm đầu hàng chỉ còn là vấn đề vài tuần đến hai tháng nếu không có giải pháp ngoại giao.

Rafah trong giai đoạn sau ngừng bắn nhìn chung yên ắng hơn, ngoại trừ trận đánh bất ngờ này. Lực lượng Israel cho biết họ sẵn sàng trở lại thế tấn công nếu cần. Họ cũng chưa nhận bất kỳ hướng dẫn hay hình thức phối hợp nào với lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế dự kiến triển khai cuối 2025 hoặc đầu 2026, dấu hiệu cho thấy kế hoạch này có thể bị chậm lại.

Đến thời điểm hiện tại, cả Israel, Hamas và các bên trung gian đều dường như chọn cách không làm leo thang thêm, để cuộc vây quét tiếp tục diễn ra đúng với tiến trình thực địa.