Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong năm 2019, cả nước có 77.096 doanh nghiệp dân doanh chấm dứt hoạt động; số lượng doanh nghiệp không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký là gần 50.000 doanh nghiệp, chiếm 64,61%.

Các doanh nghiệp này thường có hành vi vi phạm là không khai thuế, không quyết toán thuế, không quyết toán hóa đơn, còn nợ thuế, doanh nghiệp “ma” ra đời mua bán hóa đơn trục lợi tiền thuế, doanh nghiệp ảo nhưng buôn lậu thật.

Sau khi cơ quan Thuế ban hành thông báo doanh nghiệp không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký, các doanh nghiệp này lại làm thủ tục thay đổi thông tin đăng ký doanh nghiệp tại cơ quan đăng ký kinh doanh để tạm ngừng hoạt động, hoặc cá nhân là đại diện pháp luật của doanh nghiệp này tiếp tục thành lập doanh nghiệp mới. Mặc dù hậu kiểm, nhưng khi phát hiện thì hậu quả đã xảy ra, không xử lý được.

Văn phòng Chính phủ đã có thông báo giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, đưa ra các giải pháp phù hợp để xử lý tồn tại, phát sinh, nhất là đối với việc lợi dụng quy định thành lập doanh nghiệp để thực hiện các hoạt động vi phạm pháp luật.

Vì vậy, theo quan điểm của Bộ Tài chính gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham gia ý kiến vào dự thảo Nghị định nhằm bổ sung cơ chế và có chế tài xử lý.

Theo Bộ Tài chính, bổ sung quy định khi tiếp nhận và giải quyết hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, thay đổi thông tin, tạm ngừng kinh doanh của doanh nghiệp thì “cơ quan đăng ký kinh doanh căn cứ thông tin về tình trạng pháp lý của doanh nghiệp là không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký yêu cầu doanh nghiệp báo cáo và xử lý theo quy định của Luật Doanh nghiệp”.

Bên cạnh các vấn đề buôn lậu, thực hiện các hoạt động pháp luật không cho phép, Bộ Tài chính mong muốn sự phối hợp giữa cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế nhằm hạn chế trình trạng doanh nghiệp “ma” trốn thuế.

Bộ Tài chính cho hay, thời gian qua nhiều thông tin thay đổi do cơ quan đăng ký doanh nghiệp chuyển sang cơ quan thuế bị lỗi không nhận được vào hệ thống thuế và gửi lại cho cơ quan đăng ký kinh doanh, nhưng cơ quan đăng ký kinh doanh không xử lý vì đã hoàn thành việc cập nhật thông tin thay đổi tại cơ quan đăng ký kinh doanh, dẫn đến thông tin chênh lệch giữa hai bên.

Bộ Tài chính đề nghị sửa đổi quy định theo hướng phòng đăng ký kinh doanh sau khi kiểm tra hồ sơ hợp lệ sẽ gửi giao dịch thay đổi thông tin cho cơ quan thuế để kiểm tra các nội dung thay đổi thông tin đăng ký thuế của doanh nghiệp. Phòng đăng ký kinh doanh ghi nhận thông tin thay đổi nếu nhận kết quả kiểm tra của cơ quan thuế là thông tin không hợp lệ.

Nếu cơ quan thuế xác nhận đã hoàn thành việc chuyển nghĩa vụ thuế thì cơ quan đăng ký kinh doanh cho phép công ty mới thành lập và chấm dứt hoạt động công ty cũ. Trường hợp chưa hoàn thành, phòng đăng kí kinh doanh hướng dẫn công ty mới thực hiện thủ tục với cơ quan thuế trước khi nộp hồ sơ cho cơ quan đăng ký kinh doanh …

Theo Bộ Tài chính, quy định này nhằm khắc phục tình trạng công ty cũ không thực hiện thủ tục quyết toán thuế để chuyển nghĩa vụ thuế cho công ty mới, nhưng đã được cơ quan đăng ký kinh doanh đăng ký thành lập công ty mới và chấm dứt hoạt động công ty cũ.