Không chỉ tăng trưởng về sản xuất công nghiệp, tại hai địa phương này, trong năm nay có khoảng 5.700 doanh nghiệp được thành lập mới, với tổng vốn đăng ký khoảng 59.000 tỷ đồng. Những con số này cho thấy, sau hợp nhất, dư địa phát triển được mở rộng, cộng đồng doanh nghiệp không chỉ vượt qua khó khăn mà đang từng bước bước vào giai đoạn tăng tốc.

Doanh nghiệp cần vốn để phục hồi

Thiên tai để lại những tổn hại không nhỏ và dai dẳng đối với ngành công nghiệp Gia Lai và Đắk Lắk. Doanh nghiệp đang nỗ lực phục hồi bằng nhiều giải pháp, song nguồn vốn xoay vòng vẫn là điểm nghẽn lớn, nhất là khi thiệt hại do mưa lũ cho tới nay vẫn chưa được đươn vị bảo hiểm xử lý.

Bà Nguyễn Thị Ánh, Tổng giám đốc Công ty FAGO cho biết, doanh nghiệp cần vốn để nhập nguyên liệu và tái sản xuất ngay sau bão. Tuy nhiên, đến nay, các công ty bảo hiểm chưa hoàn tất kiểm đếm, xác nhận mức độ thiệt hại, khiến ngân hàng chưa thể giải ngân các gói vốn hỗ trợ. Doanh nghiệp phải tự xoay xở trong bối cảnh chi phí sửa chữa, duy trì lao động phát sinh liên tục.

Thực tế này không chỉ diễn ra với những doanh nghiệp chịu thiệt hại nặng do thiên tai, mà cả với các doanh nghiệp đã hoạt động tương đối ổn định. Nguồn vốn cho R&D (nghiên cứu – phát triển), yếu tố then chốt để doanh nghiệp chế biến nâng cao giá trị sản phẩm, cũng đang là bài toán khó.

Ông Lê Đình Tư, Giám đốc Công ty TNHH Aeroco Coffee (phường Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) cho biết, R&D đòi hỏi nguồn vốn dự phòng lớn và dài hạn, trong khi các gói tín dụng ưu đãi cho chế biến xuất khẩu vẫn khó tiếp cận. “Doanh nghiệp phải liên tục nghiên cứu hương vị, bao bì theo thị hiếu thị trường. Nhưng nhiều khi sản phẩm vừa hoàn thiện thì thị trường đã thay đổi, buộc phải làm lại từ đầu”, ông Tư chia sẻ.

Tại Đắk Lắk, nhiều doanh nghiệp chế biến nông sản cũng phản ánh có nhu cầu vốn ngắn hạn rất lớn, song khả năng tiếp cận tín dụng ưu đãi vẫn còn hạn chế, khiến quá trình phục hồi diễn ra chậm hơn cả nhu cầu của doanh nghiệp và xu hướng thị trường.

Khơi thông dòng tín dụng - đòn bẩy cho công nghiệp tăng tốc

Từ dư địa tăng trưởng sau hợp nhất, làn sóng doanh nghiệp mới cũng đang được hình thành. Sau giai đoạn chịu tác động nặng nề của mưa lũ, khu vực sản xuất công nghiệp tại Gia Lai và Đắk Lắk đang mở ra một gam màu sáng hơn. Làn sóng doanh nghiệp mới chính là minh chứng rõ nét cho niềm tin thị trường và sức hấp dẫn của môi trường đầu tư.

Sau hợp nhất, không gian phát triển được mở rộng, quỹ đất cho khu, cụm công nghiệp và hạ tầng liên kết vùng được rà soát, điều chỉnh theo hướng tập trung hơn. Đây là nền tảng quan trọng để công nghiệp hai tỉnh chuyển từ giai đoạn phục hồi sang tăng trưởng có chiều sâu.

Trong bức tranh phục hồi và tăng tốc phát triển, công nghiệp chế biến sâu đang nổi lên như hướng đi then chốt để nâng cao giá trị gia tăng và khả năng chống chịu của nền công nghiệp địa phương. Một ví dụ tiêu biểu là Nhà máy rang xay cà phê chất lượng cao của Công ty TNHH MTV Cà phê 15 (Quân khu 5) vừa được khánh thành tại Đắk Lắk vào ngày 20/12.

Theo Thượng tá Lê Trung Thành, Giám đốc Công ty Cà phê 15, nhà máy được đầu tư dây chuyền hiện đại, công suất khoảng 500 tấn cà phê/năm, hướng tới các dòng sản phẩm chế biến sâu như cà phê rang xay chất lượng cao, cà phê túi nhúng, cà phê đặc sản. Việc đầu tư vào chế biến sâu giúp doanh nghiệp chủ động hơn trước biến động thị trường, đồng thời góp phần chuyển dịch ngành cà phê Đắk Lắk từ xuất khẩu thô sang mô hình công nghiệp chế biến hiện đại.

Đến nay, Đắk Lắk ghi nhận 2.703 doanh nghiệp thành lập mới, với tổng vốn đăng ký gần 32.000 tỷ đồng; Gia Lai có khoảng gần 3.000 doanh nghiệp mới, với khoảng 27.000 tỷ đồng vốn đăng ký. Đáng chú ý, trong số này có nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, chế biến và công nghiệp phụ trợ, tạo thêm năng lực sản xuất mới cho nền kinh tế địa phương. 

Bức tranh dòng vốn cho thấy sự khác biệt đáng chú ý giữa hai địa phương. Đắk Lắk duy trì nền tảng tín dụng khá vững, với tổng vốn huy động 170.550 tỷ đồng, tăng 20,3% so với đầu năm; dư nợ cho vay đạt 250.360 tỷ đồng, tăng 11,4%. Chất lượng tín dụng ổn định tạo dư địa để dòng vốn tiếp tục chảy vào sản xuất.

Trong khi đó, theo Sở Tài chính tỉnh Gia Lai, đến nay, hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh có tổng vốn huy động đạt 206.812 tỷ đồng, tăng 19,3% so với cùng kỳ, nhưng dư nợ cho vay đạt 247.212 tỷ đồng, tốc độ tăng 7,2% thấp hơn đáng kể so với mức tăng của huy động vốn. Điều này cho thấy nguồn vốn không thiếu, song dòng tín dụng vào khu vực sản xuất - kinh doanh, đặc biệt là doanh nghiệp công nghiệp sau mưa lũ, vẫn còn vướng mắc.

Riêng Công ty thức ăn chăn nuôi FAGO miền Trung, “sau gần 2 tháng cơn bão số 13 đi quan, đơn vị vẫn chưa được Công ty bảo hiểm Ngân hàng Quân đội xác định thiệt hại để đền bù, làm cho đơn vị mất dòng vốn. Các nguồn vốn khác đang tìm kiếm cũng vì thế mà chưa thể tiếp cận được. Vì thiếu vốn quay vòng, đơn vị chỉ đang hoạt động cầm chừng, chưa thể đẩy mạnh sản xuất theo nhu cầu thị trường hiện nay” - ông Nguyễn Kiệt, Giám đốc Công ty FAGO miền Trung, nói.

Ông Nguyễn Văn Quốc (TP Hồ Chí Minh), nhà tư vấn độc lập cho các tập đoàn mua đồ gỗ tại Gia Lai và Đăk Lắk bán vào các chuỗi hệ thống lớn như Lowe’s - Costco (Mỹ), nhận định: “Thực tế hiện nay của các doanh nghiệp Gia Lai và Đăk Lắk sau cơn bão 13 không phản ánh việc doanh nghiệp thiếu nhu cầu vay vốn, mà chủ yếu do tài sản bảo đảm bị thiệt hại sau thiên tai, bảo hiểm chậm bồi thường và thủ tục tín dụng chưa đủ linh hoạt trong bối cảnh đặc thù”.

Ông Quốc cho rằng: “Trong giai đoạn này, hệ thống ngân hàng cần chủ động mở “van” tín dụng có kiểm soát, thông qua các biện pháp như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, tăng hạn mức tín dụng ngắn hạn, phối hợp chặt chẽ hơn với doanh nghiệp và cơ quan quản lý trong xác nhận thiệt hại sau thiên tai. Khi các điểm nghẽn trung gian được tháo gỡ, dòng vốn sẵn có sẽ có điều kiện chảy mạnh hơn vào khu vực công nghiệp, đúng thời điểm doanh nghiệp cần nhất”.

Thách thức về vốn, bảo hiểm hay hạ tầng vẫn còn, nhưng trong bức tranh tổng thể, xu thế chủ đạo là tích cực. Làn sóng doanh nghiệp mới, dư địa phát triển mở rộng sau hợp nhất và nền tảng tài chính dần ổn định sẽ tạo tiền đề để công nghiệp Gia Lai và Đắk Lắk bước sang một pha tăng trưởng mới.

Khi chính sách tiếp tục đồng hành và dòng vốn được khơi thông kịp thời, khu vực công nghiệp không chỉ vượt qua khó khăn trước mắt, mà còn trở thành động lực quan trọng cho tăng trưởng GRDP và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên trong những năm tới.