Mở rộng màu xanh của rừng

Từ bến đò của thôn Long Thạnh Tây, xã Tam Hải men theo con đường nhỏ băng qua những ao nuôi trồng thủy sản của người dân là một hệ sinh thái rừng ngập mặn phong phú từ những cây mắm vươn cao vài mét, cành tán xum xuê, đường thân to phải hai người ôm, cho đến những tán cây mới mọc rậm rạp chen chúc tạo thành vành đai xanh ôm giữ ngôi làng biển này. Cây mắm vẫn là cây ngập mặn đặc trưng ở ốc đảo này; trong đó, hàng trăm cây cổ thụ có tuổi đời từ vài chục đến cả trăm tuổi. Đây là nguồn giống quý giúp phát tán hạt tự nhiên để mở rộng diện tích của rừng ngập mặn qua thời gian.

Cách đây khoảng 30 năm, khi phong trào nuôi tôm tự phát nở rộ dọc các xã vùng ven biển, một số người dân ở thôn Long Thạnh Tây cũng đã từng chặt hạ nhiều diện tích rừng ngập mặn để có mặt bằng đào ao nuôi tôm nhưng sau vài năm khi việc nuôi tôm gặp khó khăn vì dịch bệnh, những ao nuôi dần bị bỏ hoang. Cách đây khoảng 7 năm, người dân bắt đầu trồng những hàng cây đước quanh các ao nuôi trồng nhằm mục đích cải tạo môi trường để nuôi cá và hiện nay những cây đước đã mọc xanh tốt, giúp mở rộng thêm những cánh rừng ngập mặn nơi đây.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Tam Hải Trần Quốc Dương, người dân trên xã đảo ngày càng nhận thức được tầm quan trọng của rừng ngập mặn đối với sự phát triển bền vững của cộng đồng. Điều đáng mừng là những năm gần đây các loại cây mắm, cây đước ở trên đảo có sự phục hồi tốt, nhiều khu vực trước đây cây bị gãy đổ do mưa bão hiện nay đang được hồi sinh, mật độ rừng ngập mặn ngày càng tăng dần.

Từ cầu Cửa Đại hướng về phố cổ Hội An là một màu xanh bạt ngàn của khu rừng dừa ngập mặn Bảy Mẫu, với diện tích lên đến hơn 100 ha. Không ai nhớ chính xác thời gian những cây dừa nước đầu tiên từ vùng Nam Bộ xa xôi đã bén duyên với những bãi bồi vùng nước lợ miền Trung nơi đây từ bao giờ nhưng giờ đây rừng dừa đã trở thành một niềm tự hào với người dân và vùng đất nơi đây.

Chủ tịch UBND phường Hội An Đông Trần Tấn Dũng cho biết, sau nhiều năm nỗ lực, với sự chung tay của cộng đồng trong việc bảo vệ, tăng dần mật độ cây cũng như việc mở rộng trồng mới hàng chục hecta tại bãi bồi phía chân cầu Cửa Đại, đến nay phạm vi quy hoạch rừng dừa đã ổn định, đảm bảo giữ vai trò vùng đệm quan trọng cho Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm.

Theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm thành phố Đà Nẵng Từ Văn Khánh, hiện nay, trong các chương trình hành động của quốc gia về ứng phó với biến đổi khí hậu ở vùng ven biển đều chú trọng đến việc bảo vệ và trồng mới diện tích rừng ngập mặn, qua đó cho thấy vai trò quan trọng của loại rừng này. Từ năm 2014 đến nay, thành phố Đà Nẵng đã tổ chức trồng mới và khoanh nuôi xúc tiến tái sinh, trồng bổ sung với tổng diện tích khoảng 153 ha rừng ngập mặn từ nguồn vốn hỗ trợ của Trung ương, các chương trình dự án nước ngoài.

Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Đà Nẵng hiện đang đề xuất chủ trương đầu tư Dự án "Phát triển các loại cây vùng ven biển thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2026-2030"; trong đó, phát triển rừng vùng cát thêm khoảng 100 ha và trồng rừng ngập mặn 50 ha.

Khai mở tài nguyên

Tam Hải là hòn đảo nằm gần đất liền, ngoài những cánh rừng ngập mặn còn có những danh thắng quốc gia như Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa. Một trong những định hướng phát triển đột phá của xã đảo trong nhiệm kỳ này là đẩy mạnh khai thác lĩnh vực du lịch, dịch vụ.

Phó Chủ tịch UBND xã Tam Hải Trần Quốc Dương chia sẻ, địa phương đang xây dựng đề án để phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, trong đó rừng ngập mặn là một tài nguyên du lịch quan trọng để thu hút du khách đến khám phá trải nghiệm. Để thực hiện tốt đột phá này, địa phương xác định cần giải quyết bài toán về giao thông, với việc đầu tư mới phương tiện phà để thuận lợi đưa đón người dân và du khách ra đảo, mở rộng trục giao thông chính của xã cũng như các hạ tầng thiết yếu phục vụ phát triển dịch vụ, du lịch. Địa phương kỳ vọng trong tương lai gần, xã đảo sẽ là một điểm đến du lịch hấp dẫn, kết hợp hài hòa giữa việc phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân gắn với thực hiện tốt việc bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên trên đảo

Người dân ở khu vực rừng dừa ngập mặn Bảy Mẫu bắt đầu làm du lịch cách đây khoảng chục năm và hiện nay đã trở thành điểm đến du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng không thể bỏ qua đối với du khách trong nước và quốc tế.

Điểm đặc sắc khi đặt chân đến khu rừng dừa Bảy Mẫu là hàng ngàn chiếc thuyền thúng được sơn trang trí nhiều màu sắc, xuất hiện tại nhiều kênh rạch để đưa du khách đi tham quan vào sâu trong rừng. Bà Nguyễn Mận gắn bó với hoạt động du lịch tại đây từ những ngày đầu chia sẻ, trước đây người dân làm nghề đánh bắt hải sản quanh rừng dừa ngập mặn, nhưng nay phần lớn chuyển qua làm dịch vụ chèo thuyền thúng đưa đón du khách hoặc kinh doanh buôn bán các dịch vụ gắn với du lịch.

"Từ khi chuyển qua làm du lịch người dân có thu nhập ổn định ngay tại chính vùng sông nước của quê hương. Để xây dựng thương hiệu du lịch, người dân nơi đây đều ý thức thực hiện tốt các quy định chung như không chèo kéo, giành giật khách, thu gom rác thải sạch sẽ, chấp hành các quy định đảo bảo an toàn trong quá trình chèo thuyền thúng trên sông nước", bà Nguyễn Mận nói.

Hiện nay, Trung tâm Cung ứng dịch vụ sự nghiệp công của phường Hội An Đông là đơn vị quản lý, tổ chức các hoạt động du lịch, bảo vệ rừng dừa Bảy Mẫu. Vào mùa cao điểm du lịch Hè, mỗi ngày khu du lịch rừng dừa Bảy mẫu đón khoảng từ 3.000 – 4.000 lượt khách.

Anh Nguyễn Thành, một hướng dẫn viên du lịch chia sẻ, nhiều du khách hiện có xu hướng lựa chọn lưu trú tại các khu nghỉ dưỡng quanh rừng dừa, qua đó giúp dịch chuyển dòng khách bên trong phố cổ Hội An ra vùng ven đô, phát triển du lịch ở khu vực này ngày càng nhộn nhịp. Việc cộng đồng cùng chung tay bảo vệ tốt rừng dừa ngập mặn, thân thiện và chủ động tham gia vào hoạt động đón tiếp du khách chính là yếu tố tạo lên thương hiệu điểm đến, thu hút ngày càng đông du khách gần xa đến với vùng đất này.

Theo Chủ tịch UBND phường Hội An Đông Trần Tấn Dũng, nhờ khai thác hiệu quả rừng dừa ngập nước cho hoạt động du lịch đã làm thay đổi cuộc đời của nhiều người dân địa phương. Trước đây, người dân làm nghề biển ven bờ, sau này chuyển sang làm dịch vụ du lịch, đời sống được nâng cao, từ một vùng quê ven biển nghèo nay nhà cửa đã được xây dựng khang trang hơn nhiều. Ước tính, có hơn 1.000 lao động địa phương tham gia các hoạt động du lịch, phục vụ du khách ở rừng dừa Bảy Mẫu.

"Đại hội Đảng bộ phường Hội An Đông lần thứ I (nhiệm kỳ 2025-2030) mới đây đã xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, trong đó phát triển du lịch sinh thái là chính. Thời gian tới, địa phương tiếp tục mở rộng phạm vi hoạt động du lịch tại rừng dừa, điều tiết hợp lý, tránh tình trạng quá tải du khách ảnh hưởng đến vấn đề môi trường, đồng thời kết nối du lịch rừng ngập mặn với du lịch biển đảo hướng đến trở thành "Làng du lịch tốt nhất thế giới" trong tương lai gần", Trần Tấn Dũng chia sẻ.