Hành trình khởi nghiệp gần 10 năm của chị Tuyền không chỉ giúp gia đình thoát nghèo, mà còn góp phần đưa đặc sản miền sông nước vươn xa.

Khởi nghiệp từ sản vật mùa nước nổi

Mỗi độ tháng 9, khi con nước đầu nguồn sông Mê Kông tràn về, vùng biên giới An Giang lại ngập trong sắc nước phù sa, mang theo những sản vật đặc trưng. Trong đó, cá linh loài cá nhỏ, thịt mềm, vị ngọt thanh từ lâu đã trở thành “món quà” của mùa lũ, gắn bó với bữa cơm dân dã của người miền Tây.

Năm 2016, giữa lúc ruộng đồng thất bát, nghề bán bánh mì dọc đường chỉ giúp chị Tuyền đủ gạo ăn qua ngày. Thấy hàng xóm chèo ghe trên đồng ruộng đánh bắt cá linh, chị chợt nảy ra ý tưởng táo bạo tận dụng nguồn cá linh dồi dào để làm nước mắm. Đầu mùa nước nổi, cá linh non nhiều lắm, người dân bắt về bán dọc kênh, hồi đó giá chỉ khoảng 12.000 đồng/kg. Thấy cá tươi, rẻ, chị Tuyền nghĩ cách thử ủ nước mắm để cả nhà ăn quanh năm, vừa tiết kiệm, nguyên liệu lại có sẵn ở chính quê mình - chị Tuyền nhớ lại.

Thế là chị mua vài chục ký cá linh, rửa sạch, trộn theo tỷ lệ 70% cá, 30% muối rồi ủ trong những chiếc lu sứ đặt sau hiên nhà. Cứ khoảng 10 ngày, chị lại đảo cá một lần để cá ngấm đều, men tự nhiên lên hương. Sau gần hai năm ủ, những giọt mắm đầu tiên sánh đặc, màu cánh gián, tỏa mùi thơm dìu dịu, vị mặn thanh đậm đà như “món quà” của đất trời gửi lại sau mùa nước nổi.

Chị Tuyền cho biết, ủ nước mắm truyền thống phải cần thời gian, không thể nóng vội. Có năm, chị chỉ làm được vài trăm lít mắm nhỉ loại 1, nhưng đổi lại là thứ nước mắm nguyên bản, sạch, không sử dụng chất phụ gia, rất an toàn cho sức khỏe.

Từ căn bếp nhỏ đến thương hiệu OCOP

Ban đầu, nước mắm cá linh của chị chỉ làm để ăn trong nhà, thừa thì bán cho bà con hàng xóm quanh nhà. Nhưng với hương vị đậm đà, mộc mạc của thứ nước mắm “nhà làm” nhanh chóng được nhiều người trong và ngoài tỉnh An Giang biết đến, đặt hàng ngày càng nhiều.

Nhờ kiên trì giữ chất lượng, năm 2023, nước mắm cá linh Lê Thị Ngọc Tuyền chính thức được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh, mở ra cơ hội đưa sản phẩm vào các cửa hàng nông sản sạch, siêu thị và sàn thương mại điện tử trong và ngoài tỉnh.

Hiện nay, cơ sở sản xuất của chị Tuyền đã có hơn 50 thùng sứ lớn, sản lượng nước mắm mỗi năm đạt khoảng 1.000 lít nước mắm loại 1. Sản phẩm được cơ sở đóng chai 650 ml và 1 lít, giá bỏ sỉ 35.000 đồng/lít, bán lẻ 40.000 đồng/lít. Chị Tuyền còn đóng chai nước mắm loại 2 chỉ 15.000 đồng/lít, phù hợp với nhiều hộ gia đình nông thôn. Năm 2025, chị mạnh dạn thu mua tới 2 tấn cá linh ủ mắm cho các mùa sau.

Dù quy mô sản xuất còn nhỏ, sản phẩm của chị đã có mặt tại nhiều điểm bán trong tỉnh và lan sang các địa phương lân cận. Nhiều khách hàng biết đến chỉ qua lời giới thiệu, nhưng vẫn tin chọn vì ba chữ “sạch, ngon, truyền thống”. Nghề làm mắm nhiều công phu, vất vả, nhất là khâu chọn cá và ủ. Cá linh chỉ có vài tháng trong năm, nên để duy trì sản xuất quanh năm, chị Tuyền tâm sự phải tính toán kỹ lưỡng việc thu mua, bảo quản và dự trữ nguyên liệu để làm nước mắm quanh năm.

* Đưa hương vị miền Tây bay xa

Cá linh vốn là biểu tượng của mùa nước nổi, món quà dân dã góp mặt trong canh chua, kho lạt, chiên giòn… Giờ đây, dưới bàn tay cần mẫn của người phụ nữ An Giang, cá linh trở thành nguyên liệu làm nên sản phẩm đặc sản mang thương hiệu riêng. Điều chị Tuyền mong nhất là người tiêu dùng hiểu và trân trọng giá trị của nước mắm truyền thống. Từ con cá nhỏ của đồng quê, bà con mình hoàn toàn có thể làm nên đặc sản. Qua đó, góp một phần nhỏ để giữ gìn hương vị quê hương - chị Tuyền tâm sự.

Trong căn bếp nhỏ trong ngôi nhà ven dòng kênh Ngang Huệ Đức, chị Tuyền đã nâng tầm món ăn dân dã thành sản phẩm thương mại. Mỗi giọt mắm không chỉ lưu giữ hương vị đồng quê mà còn chứa đựng câu chuyện nghị lực, sáng tạo và khát vọng vươn lên của người phụ nữ nông thôn.

“Những gì tôi có được hôm nay chỉ là bước khởi đầu. Tôi sẽ đầu tư thêm bao bì, nhãn mác, mở rộng thị trường ngoài tỉnh để nước mắm cá linh quê mình có thể đi xa hơn” - chị Tuyền nói, ánh mắt ánh lên niềm tin.

Dẫu vẫn còn đó không ít khó khăn, nhưng với chị, niềm tin và sự kiên trì chính là bí quyết lớn nhất để đứa con tinh thần của mình chinh phục người tiêu dùng. Trong sân nhà, những thùng mắm xếp ngay ngắn, hương mắm lan nhẹ trong gió. Nghe tiếng nước rỉ rả qua từng lớp cá muối, chị Tuyền tin rằng hành trình giữ hồn quê trong từng giọt mắm sẽ còn nối dài mãi.

Từ đôi bàn tay lam lũ và khát vọng đổi đời, chị Lê Thị Ngọc Tuyền đã chứng minh rằng, chỉ cần dám nghĩ, dám làm, từ căn bếp nhỏ nơi miền quê An Giang cũng có thể tạo nên sản phẩm OCOP 3 sao, góp phần đưa hương vị miền Tây bay xa.