Có thể nói, tham gia các hoạt động ngoài trời là một phần không thể thiếu trong hoạt động giáo dục trẻ em ở Canada. Ngoài việc học trên lớp, các em còn được tham gia rất nhiều chương trình “chơi mà học” để mở rộng kiến thức về tự nhiên, văn hóa, xã hội, khoa học thường thức. Các trung tâm giáo dục ngoài trời đua nhau phát triển để tạo không gian cho các em tới khám phá, trải nghiệm theo những cách thức vô cùng sáng tạo.

Đơn cử, Chương trình giáo dục ngoài trời Forest School có các hoạt động khác nhau cho học sinh thuộc mọi lứa tuổi và cấp học, từ mẫu giáo đến lớp 12. Tham gia chương trình này, các em sẽ có cơ hội tìm hiểu về những bí ẩn thiên nhiên với các loài động vật hoang dã, khám phá thế giới của các loài côn trùng và thực vật, tìm hiểu sự tương tác của các loài động vật trong hệ sinh thái, hay khám phá những vùng rừng ngập nước. Ngoài ra, các em cũng có thể học các kỹ năng mềm trong giao tiếp hay học chơi các môn thể thao ngoài trời như trượt tuyết, bơi, leo núi, đi rừng…

Là một người có con đang theo học tại trường tiểu học ở thủ đô Ottawa, tôi đã có cơ hội được theo chân học sinh đi tham quan, thám hiểm rừng tự nhiên với tư cách là tình nguyện viên của Chương trình Forest School do nhà trường tổ chức hằng năm.

Thông thường nhà trường tổ chức các chuyến đi khác nhau cho từng loại lứa tuổi. Các em từ mẫu giáo đến lớp 5 sẽ được đi thám hiểm rừng từ 2 - 3 lần mỗi năm, mỗi lần 1 ngày. Trong khi đó, các anh chị lớp lớn hơn, từ lớp 6 đến 12, sẽ được đi dài ngày hơn và phải tự mang theo đồ dùng và thức uống để ở lại qua đêm trong rừng.

Mỗi một chuyến đi là một trải nghiệm thú vị, vì các em không chỉ được đến với thiên nhiên mà còn học được cách quan sát, làm việc theo nhóm và quan trọng nhất là tự biết chăm sóc bản thân vì sẽ cô giáo hay các tình nguyện viên sẽ không giúp đỡ, trừ những tình huống đặc biệt.

Lần này theo chương trình của Trung tâm giáo dục ngoài trời MacSkimming, nhà trường tổ chức 10 buổi tham quan, mỗi tuần một buổi và được tiến hành liên tục trong  hai tháng. Đây là chương trình thí điểm đầu tiên dành cho các bạn lớp 1 và lớp 2. Chương trình bắt đầu từ tháng 4 và kết thúc cuối tháng 5, thời điểm bắt đầu mùa xuân và chuẩn bị bước sang hè khi băng tuyết dần tan để nhường chỗ cho những tia nắng ấm áp mang theo hơi thở và sự sinh sôi của vạn vật.

Một điều vô cùng lý thú là khi cho con em tham gia các chuyến tham quan ngoài trời, các bậc phụ huynh hoàn toàn có thể yên tâm vì chương trình có sự giúp đỡ của nhiều giáo viên dày dạn kinh nghiệm chuyên môn từ trung tâm giáo dục ngoài trời cùng với thầy cô và các phụ huynh trong vai trò tình nguyện viên. Hơn nữa, đây là rừng nguyên sinh dành cho công tác nghiên cứu, giáo dục nên rất an toàn, không có động vật nguy hiểm  hay các mối nguy khác rình rập.

Để đảm bảo sức khoẻ và an toàn cho học sinh, nhà trường luôn yêu cầu phụ huynh phải chuẩn bị kỹ những vật dụng, quần áo, đồ ăn và thức uống cho con em mình, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết. Vào mùa đông, các em thường phải mang theo quần áo tuyết, giày tuyết, găng tay, mũ…. Mùa hè, các em mặc đồ thoáng mát, nhưng luôn phải mang theo quần áo chống thấm nước phòng khi trời mưa. Và rất nhiên, đồ ăn, thức uống và những vật dụng là thứ không thể thiếu trong cuộc hành trình của các em.

Vào những đợt thám hiểm đầu tiên, trong rừng nhiệt độ thường rất lạnh, băng tuyết bao phủ trắng xoá, cây cối trơ trụi, nơi đây dường như không có sự sống. Động vật trốn rét hay ngủ đông gần hết nên chỉ thỉnh thoảng mới thấy xuất hiện một vài vết chân của những động vật hoang dã.

Nhưng chỉ khoảng một tháng sau, khi chương trình thám hiểm đã đi được nửa chặng đường với khoảng 4-5 chuyến khác nhau, tuyết tan khiến cả khu rừng như thay lớp áo mới với những chồi non xanh mướt bắt đầu nhú lộc, những bông hoa rừng sặc sỡ đua nhau khoe sắc. Động vật hoang dã sau một mùa đông ngủ dài đã trở lại nhịp sống mới.

Các em nhỏ được chia theo từng nhóm dưới sự hướng dẫn của cô giáo và các tình nguyện viên. Tại đây, các em được hoàn toàn hoà mình vào thiên nhiên, thoả sức vui đùa và khám phá những điều mới lạ không có trong thành phố. Các em được tận mắt nhìn thấy những con côn trùng nhỏ xíu, hay các loài chim khoác bộ lông sặc sỡ, những động vật hoang dã hiền lành thân thiện, những dòng suối trong vắt chảy róc rách, hay những loài hoa dại đủ màu.

Sau mỗi buổi thám hiểm, các em tập trung tại lán trại và cùng nhau tổng kết những gì mà từng nhóm đã làm được, chia sẻ cho nhau những điều thú vị mới khám phá hay tìm thấy trong cuộc hành trình, để rồi sau đó cùng nhau ăn trưa, trò chuyện. Khi áng chiều bắt đầu xuống cũng là lúc các em từ giã thiên nhiên để trở về thành phố với không khí và nhịp sống thường ngày. Mỗi một buổi tham quan như vậy luôn đem đến cho các em nhiều điều bổ ích.

Không chỉ được trải nghiệm với thiên nhiên và môi trường, những buổi đi chơi luôn là thời gian để học sinh được thư giãn và học thêm về những kỹ năng thực tế, kỹ năng xã hội sau những ngày thu nạp kiến thức trên sách vở hay bài giảng của các thầy cô. Các em sẽ học được cách đi rừng an toàn, tránh những cành cây sắp rơi, những vũng nước hay các mối nguy hiểm rình rập xung quanh. Ngoài ra, các em cũng được học cách chấp nhận những rủi ro, điều mà không một sách vở nào có thể dạy được hết.  

Bên cạnh đó, học kỹ năng chơi và làm việc theo nhóm, bày tỏ quan điểm, ý tưởng hay sáng kiến của mình trước tập thể cũng sẽ là những trải nghiệm thú vị, giúp các em có đủ kỹ năng trở thành những con người thành công sau này. Thông qua các buổi tham quan như vậy, các em cũng học được cách bảo vệ và tôn trọng thế giới tự nhiên, một yếu tố vô cùng quan trọng mà chương trình giáo dục ngoài trời muốn trang bị cho các học sinh để giúp các em trở thành những công dân có trách nhiệm trong tương lai.