Dữ liệu có vai trò quan trọng trong huấn luyện trí tuệ nhân tạo. Ông đánh giá thế nào về chất lượng dữ liệu và liên kết dữ liệu trong việc giải quyết thủ tục hành chính công trực tuyến hiện nay?

Thời gian qua, chúng tôi đã phối hợp với nhiều sở, ngành tại các địa phương trong việc xử lý dữ liệu. Khi đi sâu vào từng nhóm dữ liệu, có thể thấy tình trạng hỗn độn, thiếu chuẩn hóa và không theo bất kỳ quy tắc nào.

Điều này dẫn đến việc dù đã tổ chức nhiều trung tâm dữ liệu, triển khai các ứng dụng công nghệ cao để khai phá dữ liệu, nhưng sau khi xử lý, các trung tâm đó vẫn khó vận hành hiệu quả do dữ liệu đầu vào không đồng bộ, không chuẩn hóa, nên khó khai thác.

Khi hệ thống kết nối giữa các bên không đồng nhất, dữ liệu của đơn vị này không thể dùng được cho đơn vị khác. Đây là vấn đề lớn thời gian tới cần tập trung giải quyết, nếu không, việc triển khai các mô hình trí tuệ nhân tạo sẽ không thể phát huy hiệu quả với nguồn dữ liệu thiếu chuẩn như hiện nay.

Vậy, ông có kiến nghị gì để đơn vị quản lý dịch vụ công trực tuyến có những thay đổi theo hướng dễ cho người dùng?

Bản thân tôi từng truy cập vào Cổng dịch vụ công làm thủ tục hành chính trực tuyến và nhận thấy khó thực hiện nếu không có người hướng dẫn.

Hiện nay, Cổng mới ở giai đoạn “tin học hóa”, tức là chuyển quy trình giấy tờ lên môi trường số, nhưng đích đến phải là “toàn trình hóa”, nghĩa là tái thiết kế toàn bộ quy trình để người dân và doanh nghiệp thật sự thuận tiện khi sử dụng. Thay vì chỉ số hóa quy trình cũ, cần thay đổi cách tiếp cận, lấy người dùng làm trung tâm, xem họ được hưởng lợi ích gì từ dịch vụ đó.

Khi tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào quy trình, công nghệ này không chỉ đóng vai trò chatbot trả lời câu hỏi, mà có thể hỗ trợ rút gọn toàn bộ quy trình, thậm chí chỉ còn một vài bước. Để làm được điều đó, cần thay đổi mindset, tư duy từ khâu thiết kế ứng dụng, hướng tới tính thân thiện, tiện lợi và trải nghiệm, giống các dịch vụ thương mại điện tử mà người dân quen dùng.

Có một thực tế tại nhiều dịch vụ công trực tuyến tại các tỉnh, thành phố hiện nay, người dân đang được cán bộ làm hộ hoặc được thanh niên tình nguyện hỗ trợ tại điểm. Để song hành với chính phủ số, cụ thể là dịch vụ công trực tuyến cần công dân số. Vậy theo ông, để có công dân số thực chất cần phải có chương trình như thế nào?

Chúng ta đang bước vào thời kỳ công nghiệp 4.0, nhưng nếu con người vẫn ở mức 0.4 thì khó đạt kết quả mong muốn. Quá trình đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số cần được thực hiện từ hai phía: Chính phủ cần có chương trình đào tạo bài bản, phía các nhà phát triển ứng dụng phải thiết kế để người dân dễ sử dụng, dễ tiếp cận.

Ngay từ bây giờ, chương trình giáo dục cho thế hệ trẻ cần đưa nội dung về AI và kỹ năng số cơ bản. Việc hình thành công dân số không thể đạt được trong ngắn hạn, mà cần có kế hoạch dài hơi. Nếu dịch vụ công trực tuyến tập trung vào từng nhóm đối tượng cụ thể và có chương trình hỗ trợ phù hợp, kết quả sẽ khả quan hơn.

Bên cạnh đó, cần có chính sách dài hạn về đào tạo, giúp người dân nắm được các kiến thức cơ bản nhất như bảo mật, an toàn thông tin và quyền riêng tư trong môi trường số.

Theo ông, việc ứng dụng AI sẽ hỗ trợ ra sao khi thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp?

Thực tế 3 tháng qua cho thấy, việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp khiến khối lượng công việc của cán bộ cơ sở tăng đáng kể, bình quân một xã, phường phải phục vụ khoảng 30.000 dân.

Xây dựng chính quyền số giống như dựng một ngôi nhà với 3 trụ cột: Con người là yếu tố quan trọng nhất, từ cam kết của lãnh đạo đến sự tham gia của cán bộ thực hiện; dữ liệu cần được chuẩn hóa, chia sẻ và liên thông trong quá trình vận hành; công nghệ bao gồm hạ tầng số và các ứng dụng AI.

Trong đó, với nền tảng hạ tầng dữ liệu, AI là yếu tố then chốt, với hệ thống kho dữ liệu được xây dựng theo phương châm “Đúng – Đủ – Sạch – Sống”. Trên cơ sở đó, AI engine (bộ lõi trí tuệ nhân tạo) cùng các giải pháp bảo mật sẽ hỗ trợ lãnh đạo ra quyết định, hỗ trợ cán bộ xử lý công việc và hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến hiệu quả hơn.

Ứng dung AI đang được đơn vị triển khai tại những địa phương nào, thưa ông?

Các công nghệ phát triển đang trong giai đoạn thử nghiệm. Ứng dụng AI trong lĩnh vực hành chính công chỉ thực sự bùng nổ từ cuối năm 2024, khi Đảng và Nhà nước ban hành Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Đơn vị đang phối hợp thử nghiệm tại một số bộ, ban, ngành Trung ương và một số địa phương như Hà Nội, Yên Bái... Việc thử nghiệm là bắt buộc, vì AI cần được kiểm chứng trong thực tế, đặc biệt là khi liên quan đến quy trình nghiệp vụ cụ thể. Nếu không đi sâu, đi sát thực tế, khó để xây dựng được một quy trình thật sự hiệu quả.

Xin trân trọng cảm ơn ông!