Với sự phong phú của hệ thống lễ hội tại Việt Nam, với sự trải dài cả về không gian và thời gian của các lễ hội (ở mọi miền đất nước, ở mọi thời điểm), sức hấp dẫn với du khách quốc tế do chứa đựng những nét văn hóa đặc sắc, lễ hội dân gian truyền thống của Việt Nam là một "tài nguyên" vô giá đối với sự phát triển của du lịch.

Bài 1: Khách quốc tế chưa mặn mà

Lễ hội được nhìn nhận như một “bảo tàng sống” về đời sống cư dân văn hóa bản địa. Nhất là dịp xuân về, hàng nghìn lễ hội diễn ra trên cả nước chính là cơ hội để hút khách du lịch. Tuy vậy, sức thu hút của lễ hội ở Việt Nam chưa lớn.

Mới chỉ thu hút khách nội địa

Theo thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cả nước có khoảng 8.000 lễ hội, từ quy mô làng, xã đến quốc gia. Trong đó, có khoảng 70% lễ hội do cấp xã quản lý, những lễ hội này chỉ thu hút sự tham gia cộng đồng dân cư quanh vùng ở phạm vi hẹp.

Anh Nguyễn Công Hoan, Phó Giám đốc Hanoi Redtour cho biết, đối tượng khách đi du lịch lễ hội tập trung chủ yếu là khách nội địa và Việt kiều. Công ty đã có chương trình tour lễ hội kết hợp du xuân chủ yếu đón khách đoàn từ miền Nam ra.

Bình quân mỗi tuần đón 1 đoàn, sau Tết Nguyên đán, số lượng khách đoàn tham gia chương trình này tăng lên 2-3 đoàn/tuần; trong đó tour đi du xuân kết hợp lễ hội tại vùng đồng bào dân tộc vùng cao nguyên đá Hà Giang, Sa Pa (Lào Cai) khá hấp dẫn khách phương Nam.

Khách nước ngoài du lịch miệt vườn ở Tiền Giang. Ảnh: Minh Trí - TTXVN

Đối với doanh nghiệp lữ hành miền Bắc làm tour lễ hội, nhìn vào lịch trình tour các doanh nghiệp du lịch đang chào bán trên thị trường dễ nhận thấy các tour nhắm vào khách nội địa đến những địa điểm nổi tiếng như chùa Hương, Yên Tử, chùa Bái Đính, Côn Sơn - Kiếp Bạc... với thời gian ngắn (trung bình là 1 đến 2 ngày) và tập trung nhiều vào cuối tuần.

Với khách đoàn trong Nam thì thường gắn kết chương trình du xuân với các điểm du lịch cố định từ trước và coi đây là yếu tố kết hợp cho chương trình thêm đa dạng.

Khách quốc tế còn thờ ơ

Bà Đặng Thị Thọ, Giám đốc Chi nhánh Công ty du lịch Phượng Hoàng tại Hà Nội khẳng định: Đa phần khách quốc tế không mặn mà lắm với lễ hội Việt Nam. Lý do lễ hội ở Việt Nam quá đông người, nhất là hôm chính hội thường quá tải, dẫn đến tình trạng lộn xộn, giao thông ùn tắc, môi trường ô nhiễm...

Có khách quốc tế mê văn hóa Việt Nam, đi lễ hội đền Hùng năm vừa rồi phàn nàn, dọc đường tràn ngập túi nilong, rác thải... Đối với khách phương Tây, tổ chức tour tham gia lễ hội rất khó bởi chương trình tour thường lên lịch trước 6 tháng, lịch trình khoảng hơn 10 ngày. 

Trong khi, cũng với thời gian đó đi tham quan các nơi khác, họ đi được nhiều điểm hơn. Mà dịp đầu xuân này, đi đến đâu cũng có lễ hội, trên đường đi, nếu có gặp lễ hội, hướng dẫn viên (HDV) sẽ giới thiệu kết hợp.

Tâm lý khách nước ngoài khi đi du lịch thường tránh những nơi quá đông, và có nhu cầu tìm hiểu, trò chuyện, giao lưu với người dân bản xứ. “Với cái nhìn của người làm du lịch, chúng tôi muốn đưa khách gần gũi hơn với người dân, cảm nhận được cuộc sống, nét văn hóa của địa phương.

Khách muốn tìm hiểu bản sắc văn hóa, nghi lễ vùng đồng bằng sông Hồng, chúng tôi vẫn tổ chức tour đi Bắc Ninh với chùa Bút Tháp, Đền Đô, nghe hát quan họ... hay đi Hải Phòng tìm hiểu về rối nước, rối cạn, nghe ca trù. Đó mới là cái mà du khách nước ngoài cần”, bà Thọ nhấn mạnh.

“Còn nếu du khách nào muốn đến lễ hội, chúng tôi vẫn tổ chức theo yêu cầu của khách nhưng cũng cảnh báo trước những tình huống thường xảy ra để khách lường trước. Với tình trạng tổ chức lễ hội như hiện nay, có lẽ 10 năm nữa, lễ hội vẫn chưa thể hấp dẫn khách quốc tế”, bà Thọ nhận định.

“Thực tế, khách quốc tế đi theo tour mua trước thường ít khi đi lễ hội bởi lễ hội cố định về thời gian. Khách quốc tế đến lễ hội thường là người am hiểu về văn hóa, có thời gian đi du lịch dài ngày”, anh Lại Văn Quân Trưởng Phòng Lữ hành của Công ty du lịch Mai Linh nhận xét, “ngoài ra còn có khách Tây ba lô, họ rất thích các lễ hội của đồng bào dân tộc. Tuy nhiên, đối tượng khách quốc tế này lại không nhiều, khả năng chi trả thấp nên họ tự đi là chính”.

Xuân Cường

Bài 2: Làm thế nào để hút khách?