Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, các nước thành viên sẽ chỉ có 3 ngày để cấp phép quá cảnh trong thời bình và 6 giờ trong trường hợp khẩn cấp, rút ngắn đáng kể so với tình trạng hiện nay, khi việc di chuyển xuyên biên giới có thể kéo dài hàng tháng.

Phát biểu với báo giới, ông Apostolos Tzitzikostas, Ủy viên châu Âu phụ trách giao thông và du lịch bền vững, nhấn mạnh tính cấp bách của sáng kiến khi cho rằng châu Âu không thể tự vệ hiệu quả nếu khả năng cơ động quân sự bị chậm trễ. Chính vì vậy, khối đang hướng tới một hệ thống được sắp xếp hợp lý hơn, giúp triển khai lực lượng nhanh chóng và dự đoán được trong mọi tình huống.

Sáng kiến còn bao gồm một hệ thống phản ứng nhanh cấp châu Âu, mô phỏng theo Cơ chế Bảo vệ Dân sự EU. Các quốc gia thành viên sẽ đóng góp các phương tiện vận tải như toa xe lửa sàn phẳng, phà và máy bay chiến lược thông qua Quỹ Đoàn kết cơ động quân sự. Đồng thời, một danh mục cơ động quân sự sẽ xác định các cơ sở hạ tầng dân sự lưỡng dụng và các tài sản vận tải phù hợp cho hoạt động quân sự.

Việc phối hợp thực hiện sẽ do nhóm vận tải cơ động quân sự giám sát, với sự tham gia của một điều phối viên quốc gia từ mỗi quốc gia thành viên. Nhóm này sẽ ưu tiên nâng cấp 500 dự án cơ sở hạ tầng quan trọng, bao gồm đường bộ, đường sắt, cảng biển, sân bay, hầm và cầu, dọc theo 4 hành lang quân sự bí mật, nhằm đảm bảo khả năng vận chuyển các thiết bị quân sự hạng nặng.

Cao ủy Tzitzikostas nhấn mạnh mạng lưới hậu cần đóng vai trò quyết định đối với kết quả quân sự, đồng thời cho rằng những khoản đầu tư ngắn hạn nhưng có tác động lớn có thể nhanh chóng nâng cao năng lực. Ông cũng lưu ý trong bối cảnh địa chính trị đầy thách thức, EU cần hành động nhanh hơn, làm việc hiệu quả hơn và đạt được kết quả vượt kế hoạch.

Tổng chi phí ước tính của dự án khoảng 100 tỷ euro (115,4 tỷ USD), trong khi ngân sách đa niên hiện tại của EU chỉ phân bổ 1,7 tỷ euro cho cơ động quân sự đến năm 2027. Ngân sách dự kiến cho giai đoạn 2028–2034 sẽ tăng gần gấp 10 lần lên 18 tỷ euro, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng toàn bộ nhu cầu. Nguồn vốn bổ sung có thể đến từ các quỹ liên kết nhằm giảm bất bình đẳng khu vực, từ chương trình cho vay quốc phòng SAFE, cũng như từ các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng lưỡng dụng tính vào mục tiêu chi tiêu của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Kế hoạch này, là một phần của gói Cơ động Quân sự (Military Mobility), sẽ được trình bày trong tuần này và là bước đi mới nhất trong nỗ lực nâng cao năng lực quốc phòng của EU trước khi kết thúc thập kỷ này. Hiện nay, các quy tắc về quá cảnh quân sự giữa 27 quốc gia thành viên EU còn thiếu sự nhất quán, với việc phản hồi yêu cầu thường bị trì hoãn nhiều tuần. Sáng kiến "Schengen Quân sự" đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực xây dựng khả năng cơ động quân sự nhanh chóng, hiệu quả và dự đoán được, góp phần nâng cao năng lực phòng thủ chung của châu Âu trong bối cảnh an ninh khu vực đầy thách thức.