Tờ Politico châu Âu (Politico.eu) ngày 26/8 đưa tin, trong khi cuộc chiến ở Ukraine tiếp tục diễn ra khốc liệt, EU đang chuẩn bị cho gói trừng phạt thứ 19 nhằm vào Nga. Tuy nhiên, theo tiết lộ từ bốn nhà ngoại giao châu Âu giấu tên, gói trừng phạt mới này dự kiến sẽ không bao gồm các hạn chế đáng kể đối với hoạt động bán năng lượng, vốn là nguồn thu chính của Moskva. Thay vào đó, họ sẽ tập trung vào các tàu “bí mật” và các công ty giúp Nga lách luật hiện hành.

Nguồn tin trên lưu ý, sự thiếu vắng các biện pháp trừng phạt năng lượng mới cho thấy EU đang rơi vào tình trạng “hết lựa chọn”. Ajay Parmar, nhà phân tích thị trường dầu thô hàng đầu tại công ty nghiên cứu hàng hóa ICIS, nhận định: “Chúng tôi không kỳ vọng sẽ có nhiều khoảng trống cho bất kỳ lệnh trừng phạt dầu mỏ đáng kể nào của Nga trong gói trừng phạt thứ 19 của EU”, giải thích rằng gói trừng phạt gần đây nhất đã là một gói rất đáng kể, và không còn nhiều dư địa cho các biện pháp tiếp theo.

Tình thế này buộc EU phải nhìn sang Mỹ, đặc biệt là Tổng thống Donald Trump, người từng thể hiện sự quyết đoán trong việc áp đặt thuế quan. Các chuyên gia tin rằng tác động thực sự nhất đối với Nga sẽ đến từ các lệnh trừng phạt thứ cấp do Mỹ áp đặt, nhắm vào các công ty hoặc quốc gia làm ăn với Nga. Một ví dụ điển hình là việc Washington áp thuế quan cao đối với Ấn Độ vì mua dầu của Nga. Bước đi tiếp theo, nếu có, sẽ là áp dụng các lệnh trừng phạt tương tự để kiềm chế thương mại của Nga với Trung Quốc, đối tác kinh tế quan trọng nhất của Moskva.

Mặc dù có vẻ như nền kinh tế Nga vẫn kiên cường, các chuyên gia cho rằng đang thực sự suy yếu. Bà Maria Shagina, chuyên gia về lệnh trừng phạt tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, nêu quan điểm: “Giá dầu thấp, sự trì trệ trong lĩnh vực công nghiệp, cuộc khủng hoảng ngân hàng đang rình rập và chi phí quân sự ngày càng tăng đã đẩy nền kinh tế Nga vào suy thoái”. Bà Shagina tin rằng các biện pháp trừng phạt thứ cấp mà Mỹ có thể áp đặt sẽ "làm trầm trọng thêm đáng kể các vấn đề hiện tại của nền kinh tế Nga".

Trong khi giới chức Điện Kremlin dường như không tin vào những lời cảnh báo của ông Trump, điều này có thể thay đổi, khi Tổng thống Mỹ gần đây đã tuyên bố sẽ “áp đặt các lệnh trừng phạt hoặc thuế quan lớn hoặc cả hai” nếu Moskva không hợp tác.

Giải pháp thay thế

Trong khi chờ đợi động thái từ Washington, EU đang tìm kiếm các biện pháp thay thế để gây áp lực lên Nga. Một đề xuất đang được xem xét là cấm các nhà ngoại giao Nga đi lại tự do trong khu vực Schengen. Bộ trưởng Ngoại giao Séc Jan Lipavský nhấn mạnh rằng sự tự do này tạo điều kiện cho các hoạt động gây ảnh hưởng. 

Trong bối cảnh EU gặp khó khăn trong việc áp đặt các lệnh trừng phạt mới, Ukraine đang chủ động tấn công các cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng của Nga bằng thiết bị bay không người lái. Gần đây, một trạm bơm trên đường ống Druzhba đã bị tấn công, làm gián đoạn việc vận chuyển dầu đến Hungary và Slovakia, hai quốc gia thành viên EU vốn phản đối việc mở rộng trừng phạt. Điều này đã gây ra căng thẳng, khiến Budapest và Bratislava yêu cầu Ủy ban châu Âu can thiệp. Mặc dù Slovakia và Hungary có lập trường chính trị khác biệt, các nhà ngoại giao tin rằng có thể thuyết phục họ đồng ý với gói trừng phạt thứ 19.

Có thể thấy cuộc đối đầu kinh tế với Nga đã đẩy EU vào một ngã rẽ. Dù đã áp dụng nhiều biện pháp mạnh mẽ, Brussels đang nhận ra giới hạn của mình và cần sự phối hợp chặt chẽ hơn từ các đối tác. Sức mạnh tài chính và ảnh hưởng toàn cầu của Mỹ, đặc biệt là khả năng áp dụng các lệnh trừng phạt thứ cấp, trở thành một quân bài chiến lược mà EU đang đặt hy vọng. Liệu Tổng thống Trump có thực hiện lời cảnh báo của mình và liệu EU có thể gây áp lực lên các thành viên như Hungary và Slovakia hay không, vẫn còn là câu hỏi lớn.