Dưới sức ép phải nhanh chóng động để cứu ngành thép châu Âu trước sự giảm sút, EC sẽ đề xuất tăng gấp đôi thuế nhập khẩu thép lên 50% và giảm gần một nửa khối lượng được phép nhập khẩu trước khi áp dụng thuế quan. Phát biểu trước báo giới trước khi trình bày kế hoạch trên tại Nghị viện châu Âu ở Strasbourg, Pháp, Phó Chủ tịch EC phụ trách chiến lược công nghiệp và thịnh vượng, Stephane Sejourne, cho biết EC cần bảo vệ ngành thép châu Âu đang bên bờ vực sụp đổ để có thể đầu tư, trung hoà khí thải và trở nên cạnh tranh trở lại.

Đề xuất trên tương đồng với chiến lược của ông Trump, với việc áp mức thuế 50% để ngăn chặn các thép giá rẻ từ Trung Quốc, quốc gia sản xuất hơn một nửa sản lượng thép của thế giới. Canada (Ca-na-đa) cũng đã thực hiện các biện pháp tương tự. Tùy thuộc vào sự chấp thuận của các quốc gia thành viên và Nghị viện châu Âu, đề xuất mới sẽ thay thế chương trình tự vệ hiện tại, với việc áp đặt mức thuế 25% đối với khối lượng thép vượt hạn ngạch nhập khẩu đã định, nhưng sẽ kết thúc vào năm tới.

Ông Sejourne, người sẽ trình bày các biện pháp trên cùng với Ủy viên Thương mại và An ninh Kinh tế của khối, Maros Sefcovic, cho biết chủ quyền của châu Âu đang đối mặt mối nguy, vì đây là thị trường lớn duy nhất vẫn còn mở cửa cho nhập khẩu thép. Trong khi đó, ông Sefcovic hy vọng sẽ hợp tác với Mỹ để giải quyết tình trạng dư thừa công suất của Trung Quốc và đã đàm phán với các đối tác Mỹ để thống nhất về hạn ngạch nhập khẩu thép.

Sau khi thỏa thuận thuế quan giữa Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) được ký kết vào tháng 7/2025, ông Sefcovic cho biết ngành thép và nhôm của châu Âu và Mỹ cùng gặp phải một vấn đề. Bên cạnh đề xuất sắp được trình bày, EU đang tìm kiếm một "liên minh kim loại" với Mỹ để bảo vệ nền kinh tế trước tình trạng dư thừa công suất.

Khi EU gồm 27 quốc gia thành viên thúc đẩy quá trình trung hoà khí thải trong ngành công nghiệp, thép đóng vai trò quan trọng đối với các thiết bị năng lượng tái tạo, từ tấm pin Mặt Trời đến tua-bin gió và xe điện. Ngành thép châu Âu sử dụng khoảng 300.000 lao động và gần 100.000 việc làm đã bị mất trong 15 năm qua. Theo Hiệp hội Thép châu Âu (Eurofer), cuộc khủng hoảng hiện nay đang đặt những người lao động này cũng như 2,3 triệu việc làm gián tiếp vào tình thế nguy hiểm.

Ngoài yếu tố thương mại, giới sản xuất còn nhấn mạnh rằng bảo vệ ngành thép đồng nghĩa với việc duy trì năng lực giảm phát thải carbon của châu Âu. Theo Eurofer, một hệ thống hạn ngạch và thuế quan hiệu quả sẽ giúp ngành có điều kiện đầu tư vào công nghệ sạch, đồng thời cho thấy EU đang nỗ lực góp phần xử lý tình trạng dư thừa công suất toàn cầu.

Nếu không có biện pháp bảo vệ, quá trình chuyển đổi xanh mà Brussels đặt ra sẽ khó đạt được, bởi thép nhập khẩu giá rẻ thường không đáp ứng được các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt.

Tình thế hiện tại cũng buộc các tập đoàn lớn như Thyssenkrupp phải tái cấu trúc mạnh mẽ. Doanh nghiệp này đã công bố kế hoạch giảm công suất sản xuất và cắt giảm 11.000 nhân viên. 

Theo Hiệp hội thép thế giới, Trung Quốc sản xuất hơn 1 tỷ tấn thép vào năm 2024, chiếm hơn một nửa sản lượng toàn cầu. Trong khi đó, sản lượng của các nước châu Âu thấp hơn nhiều, khi Đức đạt 37 triệu tấn, Tây Ban Nha 12 triệu tấn và Pháp dưới 11 triệu tấn.

Việc dư thừa công suất từ Trung Quốc kéo giá đi xuống trên thị trường thế giới, trong khi chi phí năng lượng tăng mạnh khiến biên lợi nhuận của các nhà sản xuất châu Âu sụt giảm.

Tập đoàn ArcelorMittal - nhà sản xuất thép lớn thứ hai thế giới, mới đây đã tạm dừng dự án khử carbon trị giá 1,8 tỷ euro (2,1 tỷ USD) tại lò cao lớn nhất châu Âu ở Dunkerque và thông báo cắt giảm khoảng 600 việc làm tại 7 cơ sở ở miền Bắc nước Pháp.

EU đã áp dụng một cơ chế phòng vệ cho ngành thép từ năm 2019, được gia hạn vào năm 2024 và dự kiến hết hiệu lực vào giữa năm 2026. Tuy nhiên, cơ chế này bị giới công nghiệp đánh giá là chưa đủ để đối phó với tình trạng cạnh tranh hiện nay.

Ngành thép từ lâu đã mang ý nghĩa biểu tượng đối với tiến trình hội nhập châu Âu. Vào thập niên 1950, chính sự liên kết trong sản xuất than và thép đã đặt nền móng cho sự hình thành Cộng đồng châu Âu, khởi đầu của EU ngày nay.