Không chỉ gói gọn trong những tiết học Ngữ văn theo khuôn mẫu, các trường học nơi đây đã chủ động, sáng tạo, khéo léo đưa Truyện Kiều vào sâu trong đời sống học đường bằng nhiều hình thức phong phú: từ các hội thi đọc Truyện Kiều, sân khấu hóa, đố Kiều, đến việc tích hợp vào các hoạt động ngoại khóa.

Đưa Truyện Kiều ra ngoài trang sách

Tại xã Tiên Điền - quê hương Đại thi hào Nguyễn Du, việc học và yêu mến Truyện Kiều đã trở thành một hoạt động trải nghiệm đầy màu sắc. Các nhà trường nỗ lực đưa Truyện Kiều vượt ra ngoài trang sách, hòa vào những hoạt động ngoại khóa và sân chơi sáng tạo, tạo nên không khí học tập cởi mở, hứng thú. Mục tiêu không chỉ là ôn lại kiến thức, mà còn gieo vào tâm hồn thế hệ trẻ niềm tự hào về di sản văn hóa dân tộc, vẻ đẹp tinh túy của tiếng Việt, để kho tàng văn chương này trở thành người bạn đồng hành thực sự trên hành trình lớn khôn của các em.

Trường Trung học cơ sở Thành Mỹ, xã Tiên Điền, với 773 học sinh, là một trong những đơn vị đi đầu trong phong trào đưa Truyện Kiều vào đời sống học đường. Theo cô Đặng Thị Lệ Thủy, Phó Hiệu trưởng nhà trường, ngay từ đầu năm học, nhà trường đã xây dựng kế hoạch chuyên môn bài bản. Truyện Kiều được đọc vào 15 phút sinh hoạt đầu giờ, giúp những câu thơ lục bát quen thuộc trở thành một phần trong nếp học hằng ngày của học sinh.

Đặc biệt, học sinh khối 9 được tham gia chương trình giáo dục địa phương vô cùng ý nghĩa như chuyến tham quan và nghe thuyết minh về cuộc đời, sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du tại Khu lưu niệm Nguyễn Du. Hoạt động giúp các em không chỉ tiếp thu kiến thức từ sách vở mà còn hiểu sâu sắc hơn về bối cảnh văn hóa, lịch sử biến nhà thơ vĩ đại thành một Danh nhân văn hóa thế giới.

Tại Trường Trung học cơ sở Thành Mỹ, hoạt động sân khấu hóa Truyện Kiều trong các giờ ngoại khóa được đặc biệt chú trọng. Câu lạc bộ Văn học của trường đã xây dựng các chủ đề tìm hiểu tác phẩm, tổ chức sân khấu hóa các trích đoạn kinh điển. Cô Phan Thị Thùy Diễm, giáo viên Tổng phụ trách Đội, cho biết nhà trường luôn gắn di sản với đời sống học sinh thông qua việc tổ chức các hoạt động như hội thi văn nghệ, khéo léo đưa Truyện Kiều vào các tiết mục sân khấu hóa, ngâm Kiều, lẩy Kiều.

Không chỉ là giáo viên, cô Thùy Diễm còn là một nghệ nhân dân gian trẻ, trực tiếp truyền dạy cho học sinh các làn điệu dân ca Ví Giặm, hát Kiều, xẩm Kiều... Đây là cách thức hiệu quả nhất để giữ gìn giá trị văn hóa và làm cho ngôn ngữ thi ca trở nên sống động, dễ cảm thụ hơn đối với thế hệ trẻ. Nhờ những hoạt động này, nhiều học sinh như em Xuân Dũng, em Khánh Huyền (lớp 9A) đã trở thành những gương mặt tiêu biểu trong việc giữ gìn và lan tỏa Truyện Kiều.

Em Phan Xuân Dũng, học sinh lớp 9A, chia sẻ: Ngay từ lớp 3, em đã thuộc hàng trăm câu thơ trong Truyện Kiều và được cô Thùy Diễm truyền dạy cách ngâm Kiều, lẩy Kiều, xẩm Kiều. Việc đọc thuộc và ghi nhớ Truyện Kiều đã truyền cho em tình yêu văn chương, niềm tự hào với quê hương, đất nước.

Gieo hạt tình yêu Truyện Kiều với thế hệ trẻ

Việc lan tỏa Truyện Kiều tại quê hương cụ Nguyễn Du được các giáo viên chú trọng bồi đắp ngay từ bậc tiểu học. Tại Trường Tiểu học Tiên Điền, ngôi trường đặc biệt vinh dự được đóng chân trên mảnh vườn cũ của Đại thi hào Nguyễn Du, phong trào đọc và thuộc Truyện Kiều đã trở thành nề nếp và nét đặc trưng của thầy trò ngôi trường này, bởi bất cứ một giáo viên hoặc học sinh nào đều có thể đọc hoặc ngâm một vài câu Kiều.

Cô Trần Thị Ngọc Xuyến, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tiên Điền chia sẻ: Đều đặn hai năm một lần, nhà trường tổ chức cuộc thi đọc thuộc Truyện Kiều. Phong trào này đã lan tỏa mạnh mẽ trong toàn bộ giáo viên và học sinh. Thậm chí, nhiều học sinh các khóa trước đã đạt thành tích đọc thuộc được 2.000 câu trong Truyện Kiều - một con số đáng kinh ngạc với lứa tuổi tiểu học. Đến Trường Tiểu học Tiên Điền, rất dễ để tìm kiếm một học sinh có thể đọc thuộc hàng trăm câu Truyện Kiều.

Điều đặc biệt, phong trào này không chỉ dừng lại ở học sinh. Trong trường, các giáo viên đều có thể thuộc từ hàng trăm đến hàng nghìn câu Truyện Kiều. Điển hình là  cô Trần Thị Ngọc Xuyến, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tiên Điền thuộc lòng toàn bộ 3.254 câu thơ trong Truyện Kiều.

Cô Xuyến chia sẻ: Đọc Truyện Kiều không chỉ bồi dưỡng nhân cách, làm phong phú thêm vốn tiếng Việt mà còn gieo vào các em tình yêu đối với di sản văn hóa dân tộc. Mỗi câu thơ là một bài học về đạo đức và thấm đẫm tình người.

Bên cạnh phong trào đọc thuộc lòng, Trường Tiểu học Tiên Điền còn tổ chức sân chơi viết thư pháp Truyện Kiều, giúp các em rèn luyện sự khéo léo, cẩn thận và cảm thụ vẻ đẹp của chữ nghĩa. Ngoài ra, việc học sinh ít nhiều đều biết hát Kiều, lẩy Kiều đã chứng minh sự thành công của nhà trường trong việc biến di sản vĩ đại này thành niềm tự hào đối với mỗi học sinh.

Từ sự nuôi dưỡng niềm yêu thích Truyện Kiều trong các nhà trường trên quê hương Tiên Điền đã tạo ra một thế hệ trẻ không chỉ hiểu rõ mà còn say mê Truyện Kiều. Bằng những phương pháp sáng tạo và tình yêu di sản sâu sắc, các trường học tại quê hương Nguyễn Du đang làm tốt sứ mệnh gìn giữ và tiếp nối dòng chảy tinh hoa của văn học dân tộc.