Sau khi được công nhận là Di tích kiến trúc - nghệ thuật (cuối năm 2005), làng cổ Đường Lâm (thị xã Sơn Tây, Hà Nội) trở thành điểm thu hút khách du lịch. Tuy nhiên đến Đường Lâm, ngoài ngắm cảnh, du khách khó tìm mua những sản phẩm du lịch đặc trưng để làm kỷ niệm.
|
Thành viên câu lạc bộ du lịch xanh thuộc STDe cùng bà con làng cổ Đường Lâm làm sản phẩm lưu niệm theo mẫu. |
Đến làng cổ... chỉ để ngắm
Từ miền Nam ra Hà Nội công tác, anh Minh Hoàng tranh thủ ngày cuối tuần đến làng cổ Đường Lâm du lịch. Đi gần cả một ngày thăm làng cổ theo bản đồ du lịch được phát lúc mua vé, anh Hoàng thốt lên: “Làng vẫn giữ được phần nào đó cổng làng đặc trưng, những ngôi nhà được xây dựng bằng đá ong độc đáo, nhất là nơi đây có nhiều điểm di tích đình chùa với chiều sâu văn hóa như đền thờ Phùng Hưng, Ngô Quyền, chùa Mía... Tuy nhiên, sau khi đi thăm cả làng xong, muốn mua các sản phẩm lưu niệm mà tìm mãi không thấy. Nói chung đi ngắm xong rồi về”.
Cùng chung quan điểm này, anh Phạm Hoàng Tuấn, một hướng dẫn viên (HDV) kỳ cựu cho biết, hầu hết các khách du lịch đến Đường Lâm tò mò vì nét điển hình của một làng cổ được xây dựng bằng đá ong; một số nhà cổ còn nguyên vẹn. Nếu chương trình kéo dài cả ngày thì buổi trưa khách sẽ được thưởng thức ẩm thực của đồng bằng Bắc bộ như rau muống, cà chấm tương, gà Mía... Còn lại nơi đây không có một sản phẩm du lịch nào hấp dẫn khách. Chính vì vậy, thường khách đến đây chỉ một lần và ít quay trở lại. Cũng phải thừa nhận, sau một thời gian làm du lịch, một số hộ dân ở đây cũng đã chuyên nghiệp hơn trong việc tổ chức dịch vụ nhưng mới chỉ dừng lại ở khâu tổ chức ăn uống. Sản vật địa phương chỉ có duy nhất chè lam.
“Nếu coi phố cổ Hà Nội, phố cổ Hội An là Bảo tàng lối sống đô thị thì làng cổ ở Đường Lâm là Bảo tàng lối sống nông nghiệp”, ông Nguyễn Văn Hùng, chủ nhân ngôi nhà cổ nhất, hơn 400 năm tuổi tại đây tự hào nhận xét. Đó chính là điểm tạo nên thương hiệu du lịch Đường Lâm. Khách quốc tế đến đông nhất từ tháng 9 năm trước cho đến hết tháng 3 năm sau. Còn lại mùa hè này chủ yếu là khách nội địa, tập trung vào ngày cuối tuần. Ông Hùng cho biết: “Vào mùa cao điểm, nhà tôi có tổ chức dịch vụ ăn uống, tính trung bình mỗi tháng có thể thu về từ 5 - 7 triệu đồng tiền lãi”. Tuy nhiên, trong làng mới chỉ có 4 - 5 nhà làm kinh doanh du lịch kiểu này. Còn các sản phẩm du lịch khác để hấp dẫn khách vẫn chưa có. Đây chính là điểm yếu của du lịch Đường Lâm nên chưa tạo được doanh thu lớn từ du lịch.
Ý tưởng sản phẩm du lịch từ rơm
Với mong muốn tạo ra những sản phẩm du lịch hút khách, mới đây, Liên hiệp Khoa học phát triển du lịch bền vững (STDe) và Hội liên hiệp phụ nữ xã Đường Lâm, Ban quản lý di tích Đường Lâm tổ chức giới thiệu các sản phẩm lưu niệm từ rơm. Bà Nguyễn Thu Hạnh, Chủ tịch STDe bày tỏ: “Ngoài việc tham quan, khách du lịch có thể mua những sản phẩm lưu niệm độc đáo của Đường Lâm. Tuy nhiên, sản phẩm du lịch ở đây còn rất nghèo nàn nên bước đầu giới thiệu và hướng dẫn người dân thiết kế và hướng dẫn họ làm những sản phẩm bằng rơm. Những sản phẩm lưu niệm sẽ là những hình ảnh hiện hữu về làng cổ Đường Lâm. Đây không chỉ là cách quảng bá đầy ấn tượng về địa danh du lịch này mà còn giúp người dân có thêm thu nhập”.
Bà Dương Thị Lan, Phó Chủ tịch Hội liên hiệp Phụ nữ xã Đường Lâm cho biết: “Khi được giới thiệu về dự án này, chúng tôi rất quan tâm bởi nơi đây vẫn là vùng quê thuần nông nên rơm rạ rất nhiều. Do đất chật, người dân hiện có xu hướng đốt rơm ngoài đồng, chứ không còn giữ lại như trước kia. Trong làng chỉ có một số cụ già giữ lại một số rơm nếp để làm chổi, chủ yếu làm cho đỡ buồn. Chính vì vậy, mô hình làm sản phẩm lưu niệm này chúng tôi rất quan tâm và sẽ tiếp tục tìm các kênh hỗ trợ để triển khai tiếp trong thời gian tới, nhất là khi Đường Lâm trở thành điểm du lịch, có thị trường tiêu thụ, lại có vùng nguyên liệu, nhất là để nhiều người dân được hưởng thụ từ du lịch”. Ông Nguyễn Trọng An, Phó Ban quản lý di tích Đường Lâm cũng rất ủng hộ dự án này vì thực tế sản phẩm du lịch tại đây còn rất đơn điệu; ngoài việc bán vé, dịch vụ ăn uống tại một số hộ dân, ở đây chưa có dịch vụ du lịch nào đáng kể. Đó cũng là một rào cản lớn để Đường Lâm trở thành điểm du lịch hấp dẫn.
“Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu du khách, rất cần có những cá nhân, doanh nghiệp tâm huyết đầu tư về cả vốn lẫn công nghệ để cho ra những sản phẩm hấp dẫn du khách. Thực tế, mô hình doanh nghiệp đầu tư cho những sản phẩm này đã rất thành công ở làng nghề Bát Tràng mà Đường Lâm có thể học hỏi”, anh Lại Văn Quân, Trưởng phòng lữ hành MaiLinhtourist cho biết.
Bài và ảnh: Xuân Cường