Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gặp nhau trực tiếp ba lần với hy vọng đạt được một thỏa thuận lịch sử, theo đó Bình Nhưỡng từ bỏ vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo liên lục địa để đổi lấy việc bãi bỏ các lệnh trừng phạt quốc tế và bình thường hóa quan hệ.

Tuy nhiên, ba cuộc gặp Thượng đỉnh Mỹ - Triều đều đã kết thúc mà không đạt được bước đột phá nào cho vấn đề hạt nhân trên Bán đảo Triều Tiên. Hôm 3/12 vừa qua, Thứ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Ri Thae Song đã cảnh báo cách Mỹ hành xử sẽ quyết định “món quà Giáng sinh” mà họ nhận được vào hạn chót cuối năm nay.

“Điều cần làm lúc này phụ thuộc vào Mỹ và họ sẽ tự quyết định món quà Giáng sinh nhận được”, Hãng thông tấn Trung ương Triều Tiên (KCNA) dẫn lời Thứ trưởng Ri Thae Song nói. Ông Ri cũng đề cập tới “hạn chót cuối năm” được Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đưa ra hồi tháng 4 năm nay, trong đó yêu cầu Mỹ phải dỡ bỏ các lệnh trừng phạt gây cản trở kinh tế Triều Tiên.

Theo CNN, ngay cả những bộ óc nhạy bén và giàu kinh nghiệm nhất khi nghiên cứu về Triều Tiên cũng nói rằng những dự đoán của họ về những gì xảy ra tiếp theo là chỉ những phỏng đoán dựa trên tiền lệ. Nhưng dường như các nhà phân tích đồng thuận cho rằng Triều Tiên thất vọng vì những gì họ cho là thiếu linh hoạt và sáng tạo từ các nhà đàm phán Mỹ. Và có lẽ đáng lo ngại hơn, họ có thể làm điều gì đó tiếp theo để buộc Tổng thống Mỹ Donald Trump phải chú ý.

Phóng vệ tinh

Hầu hết các chuyên gia khi trao đổi với CNN tin rằng bước tiếp theo của Triều Tiên rất có thể sẽ là nỗ lực sử dụng tên lửa để phóng vệ tinh lên quỹ đạo.

Truyền thông nhà nước Triều Tiên hôm 14/12 đưa tin rằng "một thử nghiệm quan trọng khác" đã được thực hiện thành công tại bãi phóng vệ tinh Sohae, địa điểm mà Bình Nhưỡng tuyên bố sẽ dỡ bỏ trong các cuộc đàm phán với Mỹ. Thông tin này được đưa ra sau một thông báo tương tự cũng từ tuần trước cho biết một "thử nghiệm rất quan trọng" đã diễn ra cũng tại cơ sở Sohae.

Bình Nhưỡng tuyên bố chương trình không gian của họ là vì mục đích hòa bình và nghiên cứu khoa học. Chủ tịch Kim Jong-un thường nói rằng ông muốn xây dựng "quốc gia xã hội chủ nghĩa thịnh vượng và hùng mạnh" thông qua một nền kinh tế tự chủ dựa trên khoa học và công nghệ. Kể từ khi lên nắm quyền sau cái chết của cha mình, cố lãnh đạo Kim Jong-il vào năm 2011, ông Kim Jong-un đã chỉ đạo tiến hành hai vụ phóng thành công đưa hai vệ tinh lên quỹ đạo.

Tuy nhiên, những tuyên bố đó không đủ để giải tỏa lo ngại của cộng đồng quốc tế khi vụ phóng vệ tinh của Triều Tiên đã sử dụng công nghệ tương tự như bắn tên lửa đạn đạo vũ trang hạt nhân. KCNA đưa tin rằng vụ thử gần đây nhất được thực hiện tại bãi phóng vệ tinh Sohae sẽ thúc đẩy "răn đe hạt nhân chiến lược đáng tin cậy" của đất nước.

Các chuyên gia cho rằng, trong khi vẫn chưa rõ những thử nghiệm gần đây nhằm những mục đích gì khác, nhưng mỗi vệ tinh mà Triều Tiên đưa lên quỹ đạo có thể cung cấp thông tin quan trọng cho chương trình tên lửa đạn đạo tiên tiến, dù chưa hoàn thiện của nước này.

Xem video phóng viên CNN lần đầu tiên được dẫn đi tham quan bên trong cơ sở kiểm soát vệ tinh của Triều Tiên tại Bình Nhưỡng vào năm 2015 (Nguồn: CNN)

"Triều Tiên vẫn chưa thể hiện khả năng mang tải trọng lớn trở lại bầu khí quyển Trái đất, một yêu cầu cực kỳ quan trọng đối với chương trình ICBM quân sự của họ", Evans Revere, cựu chuyên gia tại Bộ Ngoại giao Hàn Quốc, hiện làm việc cho Viện Brookings, nói. Nhưng ông Revere cho rằng cộng đồng quốc tế không nên ngạc nhiên nếu “cuộc phóng vệ tinh lần này thể hiện năng lực của Triều Tiên trong việc đưa một tải trọng lớn vào [vùng khí quyền] Bắc Thái Bình Dương”.

"Thông điệp đáng ngại được truyền tải tới Mỹ là Triều Tiên thực sự có khả năng tấn công đại lục Mỹ bằng vũ khí hạt nhân", ông Revere nói thêm.

Triều Tiên đã làm điều tương tự vào năm 2012, khi Bình Nhưỡng và Washington ký thỏa thuận trao đổi lệnh cấm thử tên lửa đạn đạo và hạt nhân, đóng cửa cơ sở hạt nhân Yongbyon để đổi lấy hàng trăm tấn lương thực viện trợ. Nhưng thỏa thuận này không đề cập gì đến các vụ phóng vệ tinh. Và cái gọi là "Thỏa thuận Ngày Nhuận" đó đã sụp đổ sau khi Triều Tiên phóng một vệ tinh vài tuần sau đó, bởi hai bên về cơ bản không nhất trí được việc một phương tiện phóng vệ tinh có được tính là tên lửa tầm xa hay không.

Và cuộc tranh luận đó có khả năng vẫn còn tiếp diễn cho đến ngày nay.

Sau khi hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Kim Jong-un tại Hà Nội vào tháng 2/2019 kết thúc mà không đạt được thỏa thuận, nhà lãnh đạo Mỹ cho biết Chủ tịch Triều Tiên đã bảo đảm bằng lời nói rằng "ông sẽ không thử tên lửa hoặc bất cứ thứ gì liên quan đến hạt nhân". Nhưng tuyên bố này không nhắc đến việc phóng vệ tinh, vì vậy đây có thể vẫn là một hoạt động đang được để ngỏ.

Phóng ICBM hoặc thử hạt nhân

Một tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) hoặc vụ thử hạt nhân sẽ có tính khiêu khích hơn phóng vệ tinh và chắc chắn sẽ thu hút sự chú ý của chính quyền Mỹ.

Video Chủ tịch Kim Jong-un chứng kiến vụ thử tên lửa đạn đạo Hwasong-15 năm 2017 (Nguồn: NBC News)

Quay trở lại năm 2017, Bình Nhưỡng đã đề cập đến lần phóng thử nghiệm ICBM đầu tiên - loại tên lửa được thiết kế để đưa đầu đạn hạt nhân tới các mục tiêu trên khắp hành tinh - như một "món quà" cho Washington. Cuộc thử nghiệm diễn ra đúng vào ngày Quốc khánh Mỹ 4/7. Bình Nhưỡng tiếp tục thử nghiệm thêm hai quả ICBM trong năm đó và tiến hành vụ thử hạt nhân dưới lòng đất lớn nhất từ trước đến nay.

Nghị sĩ Ami Bera, Chủ tịch Tiểu ban Đối ngoại Hạ viện phụ trách châu Á, Thái Bình Dương và Không phổ biến vũ khí hạt nhân cho rằng, Bình Nhưỡng hiểu rằng cả việc bắn ICBM hoặc kích nổ vũ khí hạt nhân sẽ được coi là một hành động khiêu khích lớn với Mỹ và thế giới, bao gồm cả đồng minh Trung Quốc. "Nếu Triều Tiên muốn nới lỏng các biện pháp trừng phạt, thì thử nghiệm và khiêu khích không phải là con đường nên đi", ông Bera nói.

Trong khi đó, nhà phân tích Revere cho biết có khả năng Mỹ và Hàn Quốc sẽ phản ứng với những hành động như vậy bằng "các cuộc tập trận quân sự, triển khai quân sự mới của Mỹ trên và xung quanh bán đảo Triều Tiên, một sự leo thang căng thẳng lớn, phá vỡ quá trình ngoại giao và có thể kết thúc bất kỳ triển vọng nào với việc nới lỏng trừng phạt”.

Triều Tiên đã không kích nổ vũ khí hạt nhân hoặc bắn thử ICBM kể từ năm 2017. Năm ngoái, Bình Nhưỡng cũng đã cho nổ hủy một số đường hầm tại khu thử nghiệm hạt nhân Punggye-ri. Nhưng các chuyên gia không chắc chắn liệu đây có phải là những vụ nổ không thể đảo ngược – bởi những người được mời đến chứng kiến sự kiện chỉ là các nhà báo chứ không phải chuyên gia.