Tại các ngân hàng Trung Quốc, dư nợ cho vay bằng đồng NDT ở nước ngoài chuẩn bị soán ngôi các khoản vay bằng USD, tiếp thêm sức mạnh cho mục tiêu quốc tế hóa đồng nội tệ của chính phủ nước này.

Dữ liệu thống kê cho thấy quy mô cho vay ra nước ngoài bằng đồng NDT của các ngân hàng Trung Quốc đã tăng gấp ba lần chỉ trong vòng 4 năm, đạt mức 2.520 tỷ NDT (khoảng 357,91 tỷ USD). Đồng thời, doanh số bán nợ bằng đồng NDT tại cả thị trường nội địa và hải ngoại đang duy trì ở mức kỷ lục hoặc gần kỷ lục trong năm thứ hai liên tiếp.

Lợi thế về chi phí huy động vốn

Một trong những động lực then chốt thúc đẩy làn sóng bùng nổ này chính là sự chênh lệch chi phí tài chính giữa đồng NDT và các đồng tiền chủ chốt khác, đặc biệt là USD. Kể từ năm 2022, khi Mỹ bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất mạnh mẽ để kiềm chế lạm phát, Trung Quốc lại đi theo hướng ngược lại với các chính sách nới lỏng để hỗ trợ kinh tế và ngăn chặn nguy cơ giảm phát. Sự phân cực này đã tạo ra một khoảng cách lợi suất đáng kể, có lợi cho những bên đi vay bằng đồng nội tệ của Trung Quốc.

Theo dữ liệu từ S&P Global, chênh lệch lợi suất giữa trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Trung Quốc và trái phiếu chính phủ của Mỹ đã chạm mức cao gần 3,15 điểm phần trăm vào đầu năm nay. Thậm chí, ngay cả lợi suất kỳ hạn tương đương của Nhật Bản - vốn nổi tiếng là thấp - cũng cao hơn Trung Quốc khoảng 0,20 điểm phần trăm. Minh chứng rõ nét nhất là các đợt phát hành trái phiếu "Gấu trúc" kỳ hạn 3 năm trong năm nay có mức lãi suất chỉ dao động từ 1,7% đến 2,7%, thấp hơn rất nhiều so với mức lợi suất 3,5% của trái phiếu chính phủ của Mỹ cùng kỳ hạn.

S&P Global nhận định rằng bên cạnh lãi suất thấp, sự ổn định tương đối của đồng NDT so với sự biến động mạnh của USD và euro còn giúp các tổ chức phát hành nước ngoài giảm thiểu rủi ro tỷ giá, từ đó tiết kiệm được các chi phí không nhỏ cho nghiệp vụ phòng vệ tiền tệ.

Ông Samuel Fischer, Trưởng bộ phận thị trường vốn nợ nội địa Trung Quốc tại ngân hàng Deutsche Bank, nhận định rằng giai đoạn bùng nổ hiện nay không còn đơn thuần là hoạt động kinh doanh chênh lệch giá, mà thực sự được dẫn dắt bởi nhu cầu tài chính thực chất. Theo ông, ngày càng nhiều nhà đầu tư quốc tế đã bắt đầu thiết lập kế hoạch phân bổ vốn dài hạn vào đồng NDT.

Sự quan tâm này cũng được phản ánh qua các con số cụ thể trên thị trường nợ. Trong giai đoạn từ tháng 1 - 11/2025, các tổ chức phát hành ngoài Trung Quốc đã huy động được 169,7 tỷ NDT tại thị trường nội địa. Trong khi đó, tại thị trường hải ngoại, lượng vốn huy động từ tất cả các nguồn đã đạt mức kỷ lục 801,9 tỷ NDT. Dù so với tổng quy mô nợ toàn cầu 9.570 tỷ USD thì đồng NDT vẫn còn chiếm tỷ trọng rất nhỏ, nhưng tốc độ tăng trưởng hơn gấp đôi trong vòng 3 năm qua của nợ bằng đồng NDT do người nước ngoài phát hành là một tín hiệu không thể phớt lờ.

Các yếu tố thương mại và địa chính trị

Bên cạnh các yếu tố kinh tế thuần túy, sự bùng nổ của đồng NDT còn gắn liền với những chuyển dịch sâu sắc trong cấu trúc thương mại khu vực và các mối quan hệ địa chính trị. Ông Terence Lau, chuyên gia tại công ty luật Linklaters, cho rằng những căng thẳng chính trị vĩ mô và các rào cản thuế quan đang đẩy nhanh quá trình khu vực hóa thương mại, từ đó tạo ra nhu cầu lớn đối với nợ bằng đồng NDT. Một trong những động lực quan trọng nhất chính là các dự án thuộc sáng kiến "Vành đai và Con đường", nơi dòng vốn huy động bằng đồng NDT có thể được luân chuyển trực tiếp để thanh toán cho những đơn vị thi công Trung Quốc.

Thực tế đã chứng minh xu hướng này đang lan rộng ra nhiều quốc gia từ Trung Á đến châu Phi. Trong năm nay, Indonesia đã huy động được 6 tỷ NDT và Kazakhstan huy động 2 tỷ NDT thông qua trái phiếu "Dim sum" trên thị trường hải ngoại. Ông Terence Lau nhận xét rằng các quốc gia như Kazakhstan hiện không chỉ coi đồng NDT là một công cụ tài chính đơn thuần mà thực sự có nhu cầu sử dụng đồng tiền này cho các hoạt động kinh tế thực chất với Trung Quốc.

Tại châu Phi, một làn sóng chuyển đổi nợ cũng đang diễn ra âm thầm nhưng quyết liệt. Kenya (Kê-ni-a) đã chuyển đổi các khoản vay xây dựng đường sắt bằng USD sang đồng NDT vào tháng 10, trong khi Ethiopia cũng đang trong quá trình đàm phán cho một lộ trình tương tự. Ngoài ra, việc ký kết thỏa thuận hợp tác tài chính bằng đồng NDT giữa Ngân hàng Phát triển Trung Quốc và Ngân hàng Phát triển Nam Phi đã đánh dấu một bước đi tiên phong trong quan hệ tài chính giữa hai khu vực này.

Dữ liệu từ Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC - ngân hàng trung ương) cũng cho thấy một sự thay đổi đáng kinh ngạc trong cấu trúc tín dụng: trong khi các khoản cho vay bằng ngoại tệ (chủ yếu là USD) đã giảm từ mức đỉnh 587 tỷ USD xuống còn 375 tỷ USD, thì những khoản cho vay bằng đồng NDT đã tăng mạnh lên mức 357 tỷ USD. Điều này cho thấy sự dịch chuyển từ vay mượn bằng USD sang đồng NDT là một xu hướng có thật và đang diễn ra nhanh chóng.

Dù đồng NDT tăng giá khoảng 3,6% so với USD từ đầu năm đến nay có thể tạo áp lực lên người đi vay, nhưng nhà kinh tế Wei He từ công ty nghiên cứu Gavekal Dragonomics tin rằng với sự điều hành thận trọng của PBoC và sự hỗ trợ từ các ngân hàng quốc doanh để giữ ổn định tỷ giá, hoạt động cho vay nước ngoài bằng đồng NDT sẽ tiếp tục thiết lập những đỉnh cao mới.