Chuyến công du Ấn Độ từ ngày 1 đến 3/9 là lần đầu tiên Ngoại trưởng Johann Wadephul thăm chính thức New Delhi kể từ khi ông nhậm chức hồi tháng 5, sau khi chính phủ liên minh giữa đảng Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) và đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD) được thành lập. Đi cùng ông là đoàn doanh nghiệp cấp cao và một số nghị sĩ Đức, cho thấy trọng tâm kinh tế và chính trị song song trong chương trình nghị sự.

Trong thời gian ở Ấn Độ, ông Wadephul đã hội đàm với Ngoại trưởng S. Jaishankar và Bộ trưởng Thương mại & Công nghiệp Piyush Goyal tại New Delhi, đồng thời tới Bangalore, trung tâm công nghệ được ví như “thung lũng Silicon của Ấn Độ”. Chuyến thăm diễn ra đúng dịp hai nước kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược, nhấn mạnh vị thế của Ấn Độ như một đối tác then chốt của Đức tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và một quốc gia trọng yếu trong chính trường toàn cầu theo cách gọi của nhiều chính trị gia Đức.

Theo tạp chí The Diplomat, chuyến thăm Ấn Độ đầu tháng 9 của ông Wadephul diễn ra trong thời điểm mang nhiều ý nghĩa chiến lược. Đây không chỉ là chuyến công du song phương thường niên, mà còn phản ánh sự xoay trục rõ ràng của Berlin về phía New Delhi, nhằm đảm bảo lợi ích quốc gia và xây dựng một đối tác đáng tin cậy tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Về góc độ địa chiến lược, trong bối cảnh an ninh toàn cầu bất ổn, từ xung đột Nga - Ukraine đến cạnh tranh Mỹ - Trung, Đức nhận thấy Ấn Độ là nhân tố then chốt để định hình trật tự quốc tế mới. Ấn Độ vừa là nền dân chủ lớn, vừa là một cường quốc đang trỗi dậy, có khả năng cân bằng sức mạnh ở châu Á. Với Berlin, việc tăng cường quan hệ với New Delhi đồng nghĩa với việc bảo đảm sự hiện diện và tiếng nói trong cấu trúc an ninh khu vực.

Về kinh tế - thương mại, Đức hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ trong EU, với kim ngạch hai chiều đạt 31 tỷ euro năm 2024. Mục tiêu gấp đôi con số này chỉ có thể đạt được khi Hiệp định Thương mại Tự do EU - Ấn Độ (FTA) được thúc đẩy. Tuy nhiên, tiến trình đàm phán vẫn vướng nhiều khác biệt như EU muốn giảm thuế xe otô, các sản phẩm về sữa và nâng cao tiêu chuẩn lao động, môi trường. Trong khi đó, Ấn Độ muốn bảo vệ lợi ích của ngành nông nghiệp trong nước và giữ quyền tự quyết trong các tranh chấp pháp lý có thể xảy ra trong tương lai. Đây là phép thử về khả năng dung hòa lợi ích giữa một nền kinh tế công nghiệp phát triển và một thị trường khổng lồ đang chuyển mình.

Về hợp tác khoa học công nghệ, chuyến đi của ông Wadephul tới Bangalore cho thấy sự quan tâm đặc biệt của Đức tới lĩnh vực công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao. Hiện đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động lành nghề, nhất là trong ngành công nghệ thông tin và kỹ thuật, Đức nhìn thấy ở Ấn Độ nguồn cung nhân lực trẻ, chất lượng và dồi dào. Ngược lại, New Delhi có thể tận dụng thế mạnh công nghiệp Đức để nâng cao năng lực sản xuất và hiện đại hóa nền kinh tế.

Về góc độ chính trị - ngoại giao, Đức kêu gọi Ấn Độ tận dụng ảnh hưởng để thúc đẩy Nga quay lại bàn đàm phán, phản ánh kỳ vọng của châu Âu vào vai trò trung gian của New Delhi. Đồng thời, việc bàn thảo về năng lượng, đặc biệt là dầu Nga được tinh chế tại Ấn Độ rồi xuất khẩu sang EU, cho thấy sự đan xen lợi ích phức tạp. Berlin buộc phải chấp nhận thực tế rằng Ấn Độ vừa là đối tác, vừa là nhân tố khó kiểm soát trong bức tranh năng lượng toàn cầu.

Nhìn chung, quan hệ Đức - Ấn Độ có thể trở thành một trụ cột của hợp tác liên châu lục, bổ sung cho quan hệ EU - Ấn Độ và gắn liền với cấu trúc an ninh mới tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Đây không phải là một mối quan hệ mang tính tạm thời, mà đang được nâng cấp thành một chiến lược lâu dài, dựa trên sự bổ sung lợi ích lẫn nhau. Trong đó, Đức cần một đối tác để duy trì ảnh hưởng toàn cầu, còn Ấn Độ cần một hậu thuẫn vững chắc từ châu Âu để khẳng định vị thế cường quốc.

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Wadephul không chỉ là dấu mốc 25 năm quan hệ đối tác chiến lược, mà còn mở ra triển vọng về một trục hợp tác Đức – Ấn có khả năng ảnh hưởng đến sự cân bằng quyền lực ở châu Á – Thái Bình Dương và cả ở châu Âu.