Với tổng chiều dài đoạn qua Hải Phòng khoảng 48,92 km và diện tích cần thu hồi lên tới 405,93 ha, dự án này không chỉ là động lực phát triển kinh tế mà còn đặt ra thách thức lớn về việc đền bù, tái định cư và đảm bảo quyền lợi cho người dân.

Tại thôn Kim Đới 2, xã Kiến Thụy, gia đình bà Bùi Thị Chư là một trong những hộ nằm trong diện thu hồi đất để phục vụ dự án. Bà Chư chia sẻ: “Gia đình đã nhận được thông báo thu hồi đất để thực hiện dự án đường sắt Lào Cai - Hải Phòng. Đây là dự án lớn, trọng điểm của quốc gia, nên gia đình sẵn sàng bàn giao đất để góp phần vào sự phát triển chung. Tuy nhiên, chúng tôi cũng mong muốn Nhà nước và chính quyền địa phương vận dụng tối đa các quy định để đảm bảo quyền lợi cho gia đình trong quá trình đền bù và bố trí tái định cư.”

Tại xã Kiến Thụy, việc triển khai giải phóng mặt bằng đang được thực hiện với tốc độ nhanh chóng. Theo báo cáo, tổng diện tích dự kiến thu hồi trên địa bàn xã là 181.359,8 m². Tổng cộng có 481 hộ dân bị ảnh hưởng, trong đó 172 hộ có đất ở, 308 hộ có đất nông nghiệp và 1 hộ có đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp. UBND các xã đã tổ chức hội nghị công khai chủ trương thu hồi đất, tiếp nhận ý kiến từ các hộ dân và gửi 487 thông báo thu hồi đất đến các đối tượng liên quan. Cụ thể, thị trấn Núi Đôi đã hoàn thành 100% thông báo (29/29 thửa), xã Thuận Thiên đạt 122/122 thông báo, trong khi xã Hữu Bằng đã gửi 336/342 thông báo, còn 6 trường hợp đang xác minh nguồn gốc đất và điều chỉnh vị trí thửa đất.

Ông Vũ Anh Dương, Trưởng phòng Kinh tế xã Kiến Thụy cho biết: "Chính quyền xã đang khẩn trương triển khai việc thống kê, đền bù cho các hộ dân để sớm bàn giao mặt bằng thực hiện dự án. Chúng tôi cam kết đảm bảo tiến độ, đồng thời phối hợp chặt chẽ với cơ quan liên quan để giải quyết các vướng mắc, đảm bảo quyền lợi cho người dân”. Sự quyết liệt trong triển khai tại Kiến Thụy là minh chứng cho nỗ lực của chính quyền địa phương vừa đảm bảo tiến độ dự án vừa chăm lo đời sống người dân.

Trên phạm vi thành phố Hải Phòng, việc giải phóng mặt bằng cho dự án đường sắt đang được triển khai đồng bộ ở cả hai khu vực phía Đông và phía Tây. Ở phía Đông Hải Phòng, các địa phương như Cát Hải, Nam Đồ Sơn và Hải An đã hoàn thành kiểm kê tài sản; trong đó, Đặc khu Cát Hải đã công khai dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ cho 11 trường hợp sử dụng đất nông nghiệp từ ngày 1/7/2025. Các xã như An Quang, An Lão, An Khánh, An Hưng, Kiến Thụy, Kiến Hải, Dương Kinh và Đông Hải đang tiến hành kiểm đếm tài sản gắn liền với đất để lập phương án đền bù. Tổng cộng, khu vực này đã xác định 2.786 hộ dân và 30 tổ chức bị thu hồi đất, với kế hoạch bố trí tái định cư cho 1.330 hộ.

Về phía Tây Hải Phòng, Văn phòng Đăng ký Đất đai đã bàn giao sản phẩm đo đạc chỉnh lý bản đồ địa chính cho Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng Tây Hải Phòng vào ngày 15/7/2025. Việc cắm mốc phạm vi giải phóng mặt bằng đã hoàn tất, với biên bản bàn giao đầy đủ tại các xã như Cẩm Giàng, Kẻ Sặt, Bình Giang, Yết Kiêu, Gia Lộc, Gia Phúc, Tân Kỳ, Tứ Kỳ, Đại Sơn, Chí Minh và Hà Đông. Hiện các xã này đang hoàn thiện hồ sơ để ban hành thông báo thu hồi đất theo quy định.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng, song song với giải phóng mặt bằng, tái định cư cũng được đặc biệt chú trọng. Tại phía Đông Hải Phòng, 9 khu tái định cư với tổng diện tích 30,71 ha đang được xây dựng, dự kiến bố trí cho khoảng 1.381 hộ dân. Các khu này bao gồm Tân Viên (4,4 ha, 236 lô), Mỹ Đức (1,0 ha, 56 lô), An Thọ (3,0 ha, 162 lô), Thuận Thiên (1,65 ha, 56 lô), Hữu Bằng (4,95 ha, 176 lô), Kiến Hưng (1,6 ha, 48 lô), Đại Hợp (2,26 ha, 81 lô), Đoàn Xá (4,04 ha, 150 lô) và Dương Kinh (7,79 ha, 430 lô). Sở Nông nghiệp và Môi trường đã hoàn thành thẩm định và bàn giao sản phẩm đo đạc phục vụ giải phóng mặt bằng, trong khi Sở Xây dựng đang thẩm định hồ sơ dự án các khu tái định cư, dự kiến khởi công vào cuối tháng 11/2025.

Ở phía Tây Hải Phòng, 13 khu tái định cư được quy hoạch trên địa bàn 11 xã. Văn phòng Đăng ký Đất đai đã hoàn thiện hồ sơ cho 11/13 điểm và bàn giao cho Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng Tây Hải Phòng. Hai điểm còn lại tại thôn Lương Xá (xã Yết Kiêu) và thôn Chằm (xã Gia Lộc) cũng đã được hoàn thiện và bàn giao.

Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng không chỉ là công trình hạ tầng giao thông chiến lược mà còn mang ý nghĩa lớn trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền Bắc. Với tổng kinh phí dự kiến cho giải phóng mặt bằng tại Hải Phòng lên đến 6.733 tỷ đồng, việc đảm bảo tiến độ, minh bạch trong đền bù và tái định cư là yếu tố then chốt để dự án thành công. Sự đồng thuận của người dân, cùng với nỗ lực của chính quyền địa phương là tín hiệu tích cực cho thấy dự án đang đi đúng hướng. Thời gian tới, các cơ quan chức năng cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, giải quyết nhanh chóng vướng mắc để đảm bảo quyền lợi cho người dân và hoàn thành đúng tiến độ đề ra.