Những Hợp tác xã kiểu mới này không chỉ năng động, sáng tạo trong cách nghĩ, cách làm nhằm tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa mà còn thể hiện rõ vai trò là “đòn bẩy” thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên địa bàn. 

Hợp tác xã nông nghiệp Thượng Nông, huyện Tam Nông là một minh chứng điển hình cho hiệu quả hoạt động của mô hình Hợp tác xã kiểu mới. Từ khi tổ chức lại theo Luật Hợp tác xã năm 2012, Ban giám đốc Hợp tác xã đã đổi mới cách nghĩ, cách làm theo hướng chọn những cây con phù hợp với đồng đất của địa phương, tiến hành dồn đổi ruộng đất quy hoạch thành các vùng sản xuất tập trung và đưa các tiến bộ kỹ thuật vào đồng ruộng; vận động các thành viên thực hiện quy trình sản xuất thống nhất. Hợp tác xã đứng ra chịu trách nhiệm về cung ứng giống, phân bón và các dịch vụ nông nghiệp, đồng thời liên kết với các công ty, doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm cho các hộ nông dân, thành viên của mình. 

Ông Phạm Văn Bình, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Thượng Nông cho biết, việc sản xuất theo hình thức tập trung, phù hợp với thực tiễn của từng vùng đã giúp Hợp tác xã khai thác được tiềm năng, thế mạnh của địa phương. Do vậy, so với trước chuyển đổi, Hợp tác xã đã làm ăn hiệu quả hơn, trở thành chỗ dựa của thành viên trong việc tổ chức sản xuất, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật giúp sản xuất hiệu quả, tăng thu nhập. Kết quả sản xuất kinh doanh sau khi chuyển đổi doanh thu bình quân của Hợp tác xã là trên 4 tỷ đồng/năm, tăng 162,5% so với trước khi chuyển đổi; bình quân thu nhập của cán bộ, người lao động của Hợp tác xã đạt 2,4 triệu đồng/tháng, tăng 1,5 triệu đồng so với trước khi chuyển đổi. 

Còn Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp điện năng Vân Hùng, xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao cũng gặt hái được nhiều thành công sau chuyển đổi. Ông Nguyễn Quốc Huấn, Phó Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp điện năng Vân Hùng cho biết, Hợp tác xã kiểu mới hoạt động nhằm mục đích tập trung mang lại lợi ích cho thành viên thông qua việc cam kết cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ, việc làm theo nhu cầu của thành viên. Ngay sau khi chuyển đổi, Ban giám đốc đã bắt tay vào huy động vốn góp của thành viên, chủ động vay các nguồn vốn từ các quỹ tín dụng để bảo đảm đủ nguồn vốn phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ, tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm. Cùng với việc đổi mới cách thức sản xuất, Hợp tác xã đã hướng dẫn xã viên bám sát khung lịch thời vụ, cung ứng kịp thời giống, phân bón phục vụ sản xuất; tổ chức tập huấn chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc lúa và các cây rau màu cho các hộ thành viên; đưa cơ giới hóa vào sản xuất, giải phóng sức lao động… 

Sau 2 năm chuyển đổi hoạt động theo mô hình mới, nhờ quản lý tốt, năng động, nhạy bén trong cơ chế thị trường, thu nhập và đời sống của các thành viên Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp điện năng Vân Hùng đã từng bước được cải thiện. Nếu như trước chuyển đổi, thu nhập từ 2,5 - 3 triệu đồng cho mỗi thành viên thì sau chuyển đổi mỗi thành viên có thu nhập đạt từ 3,5 - 3,7 triệu đồng/tháng. 

Theo số liệu của Liên minh Hợp tác xã tỉnh Phú Thọ, trên địa bàn hiện có gần 300 Hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp theo Luật Hợp tác xã năm 2012, đạt gần 80% tổng số Hợp tác xã đang hoạt động. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn không ít các Hợp tác xã hoạt động kém hiệu quả mà nguyên nhân là do quy mô nhỏ lẻ, manh mún dẫn đến hạn chế rất nhiều đến khả năng cung ứng sản phẩm đều đặn cho thị trường. 

Ông Tạ Kim Thượng, Giám đốc Hợp tác xã sản xuất rau an toàn Tân Đức, xã Tân Đức, thành phố Việt Trì cho biết, Tân Đức đã tiến hành sản xuất rau an toàn theo các tiêu chuẩn VietGAP từ hàng chục năm nay và đã xây dựng được thương hiệu và tạo được chỗ đứng trên thị trường. Tuy nhiên, diện tích đất sản xuất của các hộ quá nhỏ, chủ yếu là trồng trong vườn nhà. Cũng đã có một số doanh nghiệp, siêu thị đặt vấn đề bao tiêu sản phẩm với điều kiện phải cung ứng hàng đều đặn theo quy định của doanh nghiệp nhưng không thể đáp ứng nổi nên đã hạn chế rất lớn đến việc phát triển của Hợp tác xã.

Để khắc phục tình trạng trên, ông Nguyễn Văn Giang, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Phú Thọ cho hay, các Hợp tác xã cần phải chủ động dồn những mảnh đất nhỏ hợp tác lại thành cánh đồng liên kết, khu vườn liên kết, để tăng quy mô, hướng đến mua chung, bán chung và dùng chung dịch vụ theo hướng sản xuất hàng hóa, khắc phục tình trạng quy mô sản xuất nhỏ, chi phí cao, không có sản lượng hàng hóa lớn… Thực tế có thể khẳng định, việc các Hợp tác xã kiểu mới đã tạo thuận lợi cho nông dân thay đổi tập quán sản xuất từ manh mún, nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa tập trung và không ngừng nâng cao được chất lượng sản phẩm, phù hợp với yêu cầu thị trường, làm cho thu nhập của người làm nông nghiệp cao hơn. 

Chia sẻ với phóng viên, hầu hết lãnh đạo các Hợp tác xã cho biết, sau khi chuyển đổi Hợp tác xã sẽ hoạt động tự chủ và hạch toán như một doanh nghiệp. Ở đó, lợi ích của thành viên là như nhau, mọi quyết định, mọi thay đổi đều phải có sự bàn bạc, thông qua của tất cả thành viên… So với trước đây, phạm vi hoạt động của các Hợp tác xã kiểu mới không bị bó hẹp mà hoạt động đa ngành, vừa làm dịch vụ, vừa kinh doanh, có khả năng mở rộng sản xuất và dịch chuyển cơ cấu kinh tế cũng như chủ động liên kết, vận hành theo cơ chế thị trường. Đặc biệt, mô hình Hợp tác xã kiểu mới đã giải quyết được những khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng, đầu tư máy móc, giảm chi phí sản xuất, tập trung được lượng hàng hóa lớn và có điều kiện xây dựng thương hiệu, tăng sức cạnh tranh trên thị trường, giải quyết được bài toán tìm đầu ra cho sản phẩm sau thu hoạch, từ đó mang lại lợi nhuận cao hơn cho các thành viên...