Tuy nhiên, khi đi sâu vào cơ cấu tăng trưởng, dễ nhận thấy bức tranh này vẫn nghiêng về nhóm tài chính - ngân hàng, trong khi khu vực kinh tế thực mới chỉ khởi sắc ở một số mảng có nền tảng tốt.

Lợi nhuận lịch sử nhưng chưa toàn diện

Nền kinh tế quý 3 ghi nhận nhiều tín hiệu khởi sắc với GDP tăng 8,23%, tín dụng tăng 13,37% từ đầu năm đến nay (YTD) và thị trường vốn bùng nổ nhờ kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất vào cuối năm. Song song đó, dòng vốn đầu tư nước ngoài và tâm lý nhà đầu tư nội đều cải thiện đáng kể.

Tuy nhiên, đằng sau những con số ấn tượng là sự lệch pha giữa tài chính và kinh tế thực. Phần lớn mức tăng đến từ các ngành hưởng lợi trực tiếp từ thị trường vốn, trong khi sản xuất và tiêu dùng chỉ mới bắt đầu phục hồi nền tảng.

Ngành chứng khoán là tâm điểm, với lợi nhuận toàn ngành đạt 19.000 tỷ đồng, tăng 171% so với cùng kỳ năm (YoY). Dư nợ margin lập kỷ lục 380.000 tỷ đồng, phản ánh tâm lý hưng phấn cực độ. Đáng chú ý, nhóm ngân hàng ghi nhận lợi nhuận tăng gần 80%, dẫn đầu là VPBank, OCB, MSB và Sacombank.

Tuy nhiên, theo phân tích của các công ty chứng khoán, sự phụ thuộc vào đòn bẩy tài chính khiến chất lượng tăng trưởng của các nhóm ngành này vẫn mang tính chu kỳ. Điển hình, áp lực tỷ giá USD/VND lên tới 26.424 đồng/USD, buộc NHNN bán ra gần 3 tỷ USD để bình ổn. Một số ngân hàng đã tăng lãi suất huy động lên hơn 6,5%/năm, khiến chi phí vốn có nguy cơ đảo chiều trong quý tới.

Trong khi nhóm tài chính tận hưởng “mùa bội thu”, khu vực kinh tế thực bắt đầu thể hiện sức sống trở lại - dù còn phân hóa mạnh giữa các ngành. Cụ thể, ở mảng công nghiệp, Hòa Phát (HPG) đạt lợi nhuận sau thuế 4.012 tỷ đồng, tăng 33% so với cùng kỳ, biên lợi nhuận gộp cải thiện từ 13,9% lên 16,7% nhờ giá nguyên liệu giảm sâu. Việc hoàn thành Khu liên hợp Dung Quất 2 giúp Hòa Phát nâng công suất lên 16 triệu tấn/năm từ năm 2026, dấu mốc cho thấy khả năng đầu tư dài hạn của doanh nghiệp sản xuất hàng đầu Việt Nam.

Ngành xây dựng cũng ghi nhận tín hiệu phục hồi rõ rệt với Coteccons (CTD) là ví dụ tiêu biểu. Trong quý I năm tài chính 2026 (tương ứng quý 3/2025 dương lịch), doanh thu của Coteccons đạt 7.452 tỷ đồng, tăng 56,6% YoY, còn lợi nhuận sau thuế 294 tỷ đồng, tăng 216,7%, mức cao nhất trong 5 năm.

Điều đáng chú ý là biên lợi nhuận gộp của Coteccons vẫn giữ vững ở 4,3%, bất chấp giá vật liệu và nhân công còn cao. Doanh nghiệp cũng lập backlog kỷ lục 51.600 tỷ đồng, với tỷ lệ khách hàng quay lại (repeat sales) đạt 95,3%, nhờ chuỗi dự án trọng điểm cùng Sun Group, Masterise, Vinhomes và Ecopark.

Thay vì chạy theo quy mô, Coteccons tập trung vào hiệu quả thi công và quan hệ khách hàng bền vững - hướng đi hiếm có trong ngành xây dựng vốn cạnh tranh gay gắt. Những công trình như Nhà hát Opera Hồ Tây hay Nhà ga hành khách T2 - Phú Quốc không chỉ mang tính biểu tượng mà còn khẳng định năng lực tổng thầu Việt Nam có thể cạnh tranh ở tầm khu vực.

Bất động sản cũng bắt đầu “ấm” lên. Khang Điền (KDH) lãi 526 tỷ đồng, gấp 8 lần cùng kỳ nhờ bàn giao dự án có biên lãi gộp 70%. Kinh Bắc (KBC) đạt hơn 1.500 tỷ đồng, gấp gần 4 lần nhờ khu công nghiệp. Nhóm bán lẻ - tiêu dùng như PNJ, FRT, Masan tăng lần lượt 129%, 55% và 43%, phản ánh sức mua đang dần phục hồi ở phân khúc trung - cao cấp.

Dòng tiền đang chọn hướng đi mới

Sau “mùa bội thu” quý 3, thị trường bước vào giai đoạn tái phân bổ dòng tiền. Dòng vốn không còn dồn mạnh vào nhóm tài chính - chứng khoán như nửa đầu năm mà bắt đầu chuyển hướng sang các lĩnh vực có nền tảng sản xuất thực, gắn với nhu cầu tiêu dùng và đầu tư công.

Nhà đầu tư, đặc biệt là khối tổ chức, đang chủ động giảm tỷ trọng ở nhóm cổ phiếu tài chính, nơi rủi ro chu kỳ cao. Dư nợ margin hơn 380.000 tỷ đồng được xem là đỉnh ngắn hạn, phản ánh tâm lý thận trọng trở lại sau giai đoạn hưng phấn. Việc tái cơ cấu danh mục này cho thấy, thị trường đang bước vào pha “điều chỉnh kỹ thuật” để ổn định trước khi xác lập mặt bằng giá mới.

Trong bối cảnh đó, dòng tiền dần tìm đến các nhóm ngành có dòng tiền thật và khả năng chống chịu lãi suất tốt hơn, đặc biệt là vật liệu, hạ tầng, hàng tiêu dùng và xây dựng dân dụng. Hòa Phát (HPG), Coteccons (CTD) và PNJ trở thành “đích đến” của dòng vốn trung hạn, nhờ biên lợi nhuận ổn định và nền tảng hoạt động bền vững.

Đây là giai đoạn mà dòng vốn đầu tư đang trở nên chọn lọc hơn bao giờ hết, chỉ tìm đến những doanh nghiệp có hiệu suất sinh lời thật, cơ cấu tài chính lành mạnh và định hướng tăng trưởng dài hạn. Thực tế chứng minh, lợi nhuận quý 3/2025 giúp nhiều doanh nghiệp “hồi vốn” sau giai đoạn 2023 - 2024, nhưng quan trọng hơn là sự thay đổi tư duy tăng trưởng. Thay vì chạy đua doanh thu bằng vay nợ, các tập đoàn lớn đang tái cấu trúc chuỗi giá trị, tập trung vào biên lợi nhuận cốt lõi và năng suất vận hành.

Hòa Phát đầu tư hoàn thiện Dung Quất 2 để tăng tự chủ nguyên liệu, Coteccons chuyển sang chiến lược “repeat sales” hợp tác dài hạn, Khang Điền và Kinh Bắc tận dụng giai đoạn “tháo gỡ pháp lý” để bàn giao dự án, PNJ và Masan đẩy mạnh chuỗi bán lẻ khép kín và chuyển đổi số.

Từ góc độ chính sách, Chính phủ và NHNN đang điều hành linh hoạt để vừa duy trì tăng trưởng, vừa kiểm soát ổn định vĩ mô. Đầu tư công tiếp tục là “động cơ chủ lực” của năm 2026, với trọng tâm là giao thông, năng lượng và nhà ở xã hội.

Việc giải ngân đầu tư công tăng tốc trong quý 4/2025 sẽ kéo theo nhu cầu vật liệu, xây dựng, logistics và thép - những nhóm ngành nằm trong tầm ngắm của dòng vốn dài hạn. Việt Nam cũng kỳ vọng được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp, thu hút thêm hàng tỷ USD vốn ngoại.

Hiện nay, Chính phủ đang khuyến khích tín dụng hướng vào khu vực sản xuất, doanh nghiệp vừa và nhỏ, nông nghiệp công nghệ cao, giảm phụ thuộc vào bất động sản và tài chính. Đây là cách để đảm bảo tăng trưởng lan tỏa, bền vững.

Theo các công ty chứng khoán, nức tranh lợi nhuận quý 3/2025 của các doanh nghiệp cho thấy, Việt Nam đã bước ra khỏi giai đoạn suy giảm nhưng vẫn đứng trước ngã rẽ lớn. Vì vậy, nếu 2025 là năm của “con số kỷ lục” thì 2026 sẽ là năm của “chất lượng thật” khi dòng tiền, chính sách và chiến lược doanh nghiệp cùng hội tụ để định hình chu kỳ tăng trưởng mới cho Việt Nam.