Ngày 18/6 là thời điểm cuối cùng các sở Giáo dục - Đào tạo (GD - ĐT) phải báo cáo thông tin thi tốt nghiệp THPT 2014 về Bộ GD - ĐT. Theo thống kê sơ bộ, tỷ lệ đỗ tốt nghiệp THPT năm nay cao hơn so với năm ngoái, thậm chí nhiều trường tỷ lệ đỗ 100%. Trước thông tin này, nhiều chuyên gia cho biết thực tế này không nằm ngoài dự đoán và lo ngại về tính thực tế của kỳ thi.

Không ngoài dự đoán

Ngay trước khi kết quả cuối cùng của kỳ thi tốt nghiệp năm nay được công bố, nhiều nhà giáo cũng đã dự đoán tỷ lệ tốt nghiệp THPT năm nay chắc chắn cao hơn năm ngoái. Điều này đã được xác thực khi thống kê sơ bộ của Bộ GD - ĐT cho thấy, tỷ lệ đỗ tốt nghiệp của cả nước năm nay cao hơn năm ngoái hơn 1%. Nhiều trường cán đích đỗ tốt nghiệp THPT 100%. Có những địa phương như Bình Định 27/50 trường THPT có tỷ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp 100%.

Các thí sinh sau khi hoàn thành môn thi Ngoại ngữ tại Hội đồng thi Trường THPT Việt Đức (Hà Nội). Ảnh: Quý Trung - TTXVN

Đặc biệt, tỷ lệ đỗ tăng mạnh ở hệ giáo dục thường xuyên. Cụ thể, Bình Phước có 782 thí sinh Trung tâm giáo dục thường xuyên (GDTX) dự thi, thì 723 thí sinh tốt nghiệp, đạt tỷ lệ 93,60% (tăng gần 25% so với năm 2013). Tỉ lệ thí sinh đỗ tốt nghiệp của Kiên Giang hệ GDTX là 93,89% (tăng so với năm 2013 là 6,51%). Còn tại Đắk Lắk, hệ GDTX đạt tỷ lệ tốt nghiệp 85,43% (tăng 29,31% so với năm 2013).

“Tỷ lệ đỗ năm sau cao hơn năm trước phù hợp với sự đi lên của giáo dục trong nước. Tuy nhiên, tỷ lệ đỗ tốt nghiệp cao không đồng nghĩa với chất lượng học sinh tốt lên. Một vài năm trước, lãnh đạo Bộ GD - ĐT cho biết sẽ không đánh giá chất lượng giảng dạy của các trường bằng tỷ lệ đỗ tốt nghiệp, như vậy là đúng vì tỷ lệ đỗ tốt nghiệp THPT một phần dựa vào cách ra đề dễ hay khó. Năm nay có thêm quy định kết quả lớp 12 chiếm tỷ lệ 50% số điểm để công nhận xét tốt nghiệp, thì việc tỷ lệ đỗ cao không khó lý giải”, PGS Văn Như Cương nhận định.

Còn thầy Nguyễn Tùng Lâm, Hiệu trưởng trường THPT Đinh Tiên Hoàng nhận định. “Tỷ lệ đỗ 99% mà đúng thực chất là tốt, nhưng nếu không đúng thực chất là có vấn đề, là hình thức”.

“Đây là thành công của kỳ thi”

Lý giải về những thông tin trên, ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, Bộ GD - ĐT, khẳng định: Kết quả này phản ánh những điều chỉnh, đổi mới của kỳ thi năm nay đã có tác động tích cực, nâng cao chất lượng đánh giá công nhận tốt nghiệp THPT. Cụ thể, học sinh thi 4 môn, gồm 2 môn bắt buộc (toán, ngữ văn) và 2 môn do thí sinh tự chọn trong số các môn vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử, địa lý, ngoại ngữ; điều này vừa giảm áp lực thi cử, vừa phát huy năng lực, sở trường và định hướng nghề nghiệp cho các em học sinh.

Ông Trinh cũng khẳng định: “Đề thi năm nay có yêu cầu cao hơn các năm trước, tăng cường các câu hỏi đòi hỏi học sinh vận dụng kiến thức tổng hợp để giải quyết vấn đề, chứ không nặng về ghi nhớ máy móc các số liệu, sự kiện hay trả lời theo các khuôn mẫu có sẵn. Đề thi môn ngữ văn có phần đọc hiểu và làm văn, đề thi môn ngoại ngữ có phần viết và trắc nghiệm. Đề thi các môn ngữ văn, lịch sử, địa lý đã gắn với thực tiễn đời sống chính trị xã hội và yêu cầu kiến thức liên bộ môn; đồng thời có câu hỏi gắn với nội dung bảo vệ chủ quyền, biển đảo, cập nhật được những vấn đề thời sự đang được dư luận trong nước và quốc tế quan tâm; phát huy tính tích cực, độc lập, chủ động, sáng tạo của thí sinh, nên điểm thi năm nay phản ánh sát hơn năng lực của học sinh”.

Dẫn chứng về những tác động của kỳ thi, ông Mai Văn Trinh cho biết, việc chấm bài theo hướng mở đã đặt ra yêu cầu đối với mỗi giáo viên phải đổi mới phương pháp giảng dạy, phương pháp kiểm tra, đánh giá một cách thực chất hơn. Giáo viên phải tự bồi dưỡng, tham gia bồi dưỡng nâng cao dần năng lực giảng dạy, kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Với học sinh, đã khắc phục tình trạng học đối phó và sử dụng “phao thi”. Đó chính là thành công của kỳ thi.

Đây không phải lần đầu, kết quả và tỷ lệ đỗ tốt nghiệp THPT được cảnh báo. Từ vài năm trở lại đây, xã hội đã lên tiếng về kỳ thi quốc gia khá tốn kém và kết quả chưa phản ánh được đúng thực chất. Và với việc ở nhiều địa phương tỷ lệ đỗ tốt nghiệp THPT cán mốc 100% thì có nên giữ kỳ thi hay không? Đến nay câu hỏi này lại được đặt ra lần nữa.

Lê Vân