Theo khảo sát của Vnrea, nhiều thập niên qua, Việt Nam đã phát triển thị trường BĐS theo mô hình quen thuộc: Đô thị - công nghiệp - thương mại bám dọc các trục quốc lộ, lan tỏa từ các vùng lõi nội địa, mở rộng theo chiều ngang trên nền quỹ đất thuận lợi; đóng góp mạnh cho tăng trưởng nền kinh tế quốc gia, nhưng hiện đã tiệm cận giới hạn. Nhất là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang phải đối mặt với áp lực hạ tầng nặng nề, từ ùn tắc đến ngập úng, thiếu không gian xanh, ô nhiễm môi trường, sự suy giảm khả năng mở rộng không gian đô thị.

Sự cạn kiệt quỹ đất thuận lợi, chi phí hạ tầng gia tăng, áp lực dân số và các tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu đặt ra bài toán mới: Nếu tiếp tục phát triển theo tư duy cũ, Việt Nam sẽ không thể tạo ra những “động lực tăng trưởng thế hệ mới” trong giai đoạn 2025-2045. Trong bối cảnh đó, biển nổi lên như một không gian chiến lược, với hơn 3.260 km đường bờ biển cộng vô số đảo, bán đảo, cửa sông, vịnh nước sâu, hệ sinh thái đặc hữu, Việt Nam có một tài nguyên biển phong phú, nhưng chưa được khai mở đúng hướng, đúng tầm, để tăng giá trị thương mại toàn cầu và mở ra cơ hội nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trước thực tế trên, Phó chủ tịch Vnrea Phạm Nguyễn Toan nhận định, xu thế tiến biển của Việt Nam phải đi cùng với những triết lý phát triển hoàn toàn mới. Một trong những triết lý đó, được gọi tên bằng khái niệm ESG và cao hơn là ESG++. ESG++ ở đây không phải là khẩu hiệu, mà là hệ tư tưởng phát triển toàn diện, kết hợp giữa tiêu chuẩn ESG truyền thống với hai trụ cột nâng cao là tái sinh (Regeneration) và thích ứng khí hậu (Resilience). Trong đó, ESG truyền thống nhấn mạnh vào trách nhiệm môi trường, công bằng xã hội và quản trị minh bạch, 3 yếu tố nền tảng của mọi nền kinh tế phát triển. 

Quan trọng hơn, ESG++ là tư duy đảm bảo rằng các đô thị biển đều phải được thiết kế với khả năng chống chịu, thích ứng trước khí hậu cực đoan. Nhìn vào bản đồ phát triển thị trường BĐS hiện nay, Việt Nam bắt đầu có những tín hiệu đáng mừng về mô hình này, trong đó chú trọng coi “biển” không chỉ là cảnh quan, mà là động lực tăng trưởng và chuẩn sống thế hệ mới.

Đơn cử, những mô hình quy hoạch hiện đại, tích hợp đa chức năng, áp dụng năng lượng tái tạo, phát triển mặt nước quy mô lớn, tạo ra hệ sinh thái liên hoàn, thể hiện tư duy đô thị ESG++ như Cần Giờ, TP Hồ Chí Minh hiện nay hội tụ điều kiện để trở thành mô hình siêu đô thị biển ESG++ đầu tiên của Việt Nam. Cần Giờ cũng là cửa ngõ để TP Hồ Chí Minh hướng ra Biển Đông. Với sự phát triển của ạ tầng chiến lược hiện nay gồm đường ven biển, đường sắt đô thị tốc độ cao và các trục kết nối liên vùng, Cần Giờ đang chuyển mình từ một vùng ven biệt lập trở thành cực tăng trưởng mới của Đông Nam Bộ.

Về mặt pháp lý, hành lang cho quá trình tiến biển của Việt Nam chưa bao giờ đầy đủ và minh bạch như hiện nay. Luật Đất đai 2024 và Nghị định 102/CP về lấn biển đã thiết lập một khuôn khổ pháp lý rõ ràng, kiểm soát được rủi ro và đảm bảo sự tham gia giám sát của cộng đồng và Nhà nước. Hội thảo

Hội thảo quy tụ khoảng 200 đại biểu là lãnh đạo Hiệp hội, các chuyên gia kinh tế, quy hoạch, pháp lý, phát triển đô thị BĐS, đại diện các tập đoàn phát triển đô thị, các tổ chức tài chính đầu tư... và hàng nghìn đại biểu, nhà đầu tư theo dõi trực tuyến thông qua các nền tảng số của Reatimes. Hội thảo tập trung phân tích 3 nhóm nội dung trọng tâm: Cơ sở pháp lý, khoa học, xu hướng toàn cầu của chiến lược tiến biển bằng siêu đô thị ESG++; vai trò của đại đô thị lấn biển trong việc tạo lập cực tăng trưởng mới cho Việt Nam, đóng góp vào mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045; cơ hội đầu tư chiến lược vào các siêu đô thị đạt chuẩn ESG++.

Trao đổi về vấn đề này, TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết, vành đai biển phía Nam đang hội tụ những điều kiện lý tưởng để hình thành một siêu đô thị biển theo chuẩn quốc tế, có vị trí địa kinh tế quan trọng bậc nhất Đông Nam Á lục địa, nằm gần trục hàng hải quốc tế và kết nối trực tiếp với thị trường gần 700 triệu dân ASEAN. Lợi thế này được nhân lên nhờ sự hiện diện của cảng Cái Mép - Thị Vải, một trong 10 cảng có hiệu suất cao nhất thế giới theo Ngân hàng Thế giới và là cảng duy nhất ở Việt Nam có thể đón tàu mẹ đi thẳng Mỹ - châu Âu.

Bên cạnh đó, đằng sau lớp “mặt tiền biển” là khu vực Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, những trung tâm công nghiệp công nghệ cao cung cấp năng lực sản xuất, công nghệ cho toàn vùng và TP Hồ Chí Minh, trung tâm tài chính, dịch vụ quốc gia, giữ vai trò bộ não điều hành; tiếp đến là Cần Giờ, cửa biển của thành phố... Các khu vực này hoàn toàn có thể hình thành mô hình siêu đô thị lấn biển, nếu được quy hoạch bài bản. 

"Khi các lợi thế này được kết nối trong một kiến trúc phát triển thống nhất, Việt Nam hoàn toàn có thể kiến tạo một siêu đô thị biển quy mô 20-25 triệu dân, với khả năng tạo ra GDP vùng từ 700 - 1.000 tỷ USD vào năm 2050, một 'cực tăng trưởng thế kỷ' đủ sức tương tác mạnh mẽ với các trung tâm kinh tế hàng đầu châu Á", TS. Nguyễn Sĩ Dũng khẳng định.