Sau khi thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 xã Minh Trí, Minh Phú và Tân Dân (huyện Sóc Sơn cũ), xã Kim Anh được nhắc đến như một “vùng trũng” đầy tiềm năng của du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng ven đô Hà Nội. Với diện tích rừng lớn, cảnh quan đồi núi phong phú, hệ sinh thái hồ - rừng hiếm có cùng 60 di tích lịch sử văn hóa và hơn 30 lễ hội truyền thống, nơi đây đang sở hữu một “bộ gene” tài nguyên hiếm có.
Hệ sinh thái rừng - hồ - núi đặc biệt phong phú là điểm mạnh lớn nhất của du lịch xã Kim Anh.
Khai mở điểm đến mới của Hà Nội
Những năm gần đây, hơn 130 cơ sở lưu trú như homestay, biệt thự nghỉ dưỡng, khu sinh thái… đã xuất hiện, trở thành điểm đến quen thuộc của du khách nội đô vào dịp cuối tuần. Các mô hình nông nghiệp đặc trưng, tiêu biểu là mô hình gà vi sinh đạt OCOP 4 sao, cùng ẩm thực địa phương phong phú, đang góp phần tạo nên bản sắc riêng cho vùng đất này.
Không chỉ có thiên nhiên ưu đãi, hạ tầng kết nối của xã Kim Anh chuẩn bị có bước “nhảy vọt” khi tuyến đường từ sân bay Nội Bài đi khu du lịch Đại Lải sẽ được nâng cấp, mở rộng giai đoạn 2026 - 2029, mở ra hướng di chuyển thuận lợi giữa sân bay quốc tế, hồ Đại Lải (Vĩnh Phúc cũ) và khu vực xã Kim Anh. Đây được đánh giá là “động mạch vàng” thúc đẩy phát triển du lịch, công nghiệp dịch vụ và thu hút đầu tư cho toàn vùng. Tuy nhiên, hiện nay, lượng khách du lịch đến Kim Anh vẫn chưa tương xứng với lợi thế và tiềm năng sẵn có.
Tại Hội nghị “Nâng cấp chất lượng dịch vụ và kết nối điểm đến du lịch xã Kim Anh” do Sở Du lịch Hà Nội phối hợp UBND xã tổ chức ngày 2/12, ông Trần Trung Hiếu, Phó Giám đốc Sở khẳng định, mục tiêu hướng tới của du lịch Kim Anh là “chuẩn hóa mô hình quản lý, nâng cấp hạ tầng - tiện ích phục vụ du khách và xây dựng môi trường du lịch an toàn - thân thiện - văn minh”. Đây cũng là định hướng chung của Thủ đô với khẩu hiệu “An toàn - thân thiện - chất lượng - hấp dẫn”.
Hội nghị “Nâng cấp chất lượng dịch vụ và kết nối điểm đến du lịch xã Kim Anh” nhằm tăng cường kết nối giữa địa phương với doanh nghiệp lữ hành, từng bước hình thành tour, tuyến mới, gắn kết Kim Anh với các điểm du lịch lân cận. Từ đó xây dựng chuỗi sản phẩm đặc thù mang “chất Kim Anh”, đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách trong nước và quốc tế.
Theo ông Đoàn Hiệp, Phó Chủ tịch UBND xã Kim Anh, địa phương hiện sở hữu 5/8 hồ lớn của huyện Sóc Sơn cũ. Toàn bộ hồ đều nằm trong hệ sinh thái rừng thông, rừng phòng hộ với cảnh quan nguyên sơ, mặt nước sạch và chưa có nước thải xâm lấn. Với hơn 2.000 ha rừng, nhiều năm nay, Kim Anh cũng là nơi sinh sống và nghỉ dưỡng của giới văn nghệ sĩ, trí thức và nhà đầu tư tìm kiếm không gian yên tĩnh gần nội đô.
Xã xác định phát triển theo mô hình “công nghiệp - dịch vụ - du lịch - nông nghiệp sạch”; trong đó, du lịch giữ vai trò dẫn dắt. Nhiều định hướng đã được xây dựng như: Phát triển du lịch thể thao, mạo hiểm (chèo thuyền, leo núi, chạy trail), du lịch tâm linh kết hợp nghỉ dưỡng, du lịch cộng đồng, giáo dục môi trường cũng như thu hút đầu tư khu thể thao - khu công nghiệp hỗ trợ.
Ông Đoàn Hiệp nhấn mạnh, phát triển du lịch phải song hành với bảo vệ tài nguyên. “Chúng tôi kiên quyết quản lý hồ, rừng, giữ môi trường trong lành; cơ sở khai thác phải đảm bảo không phá vỡ cảnh quan”.
Giếng thần vạn cổ tại Đền Giếng (xã Kim Anh).
Du lịch xanh - hướng đi chiến lược
Theo các chuyên gia du lịch, điểm mạnh lớn nhất của Kim Anh nằm ở hệ sinh thái rừng - hồ - núi đặc biệt phong phú, gần Hà Nội, thuận lợi cho tour 1 ngày, 2 ngày 1 đêm hoặc du lịch cuối tuần.
Theo ông Vũ Văn Tuyên, Cố vấn phát triển du lịch, 5 năm gần đây, Kim Anh là điểm phát triển nhanh nhất khu vực Sóc Sơn (cũ), thu hút lượng lớn cơ sở lưu trú và khách hàng cao cấp. Ông Vũ Văn Tuyên đề xuất một loạt mô hình phù hợp khách quốc tế đó là “Eco Retreat - Wellness in the Forest”: Nghỉ dưỡng sinh thái, chăm sóc sức khỏe toàn diện phù hợp khách Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu. “Forest Experience & Biodiversity Education”: Trải nghiệm rừng, giáo dục môi trường phù hợp gia đình quốc tế, trường quốc tế, khách trẻ yêu thiên nhiên. “Hòa nhập văn hóa - Sống chậm cùng người Kim Anh”: Trải nghiệm văn hóa - đời sống cộng đồng, ẩm thực nông thôn, đời sống bản địa. “Outdoor Sports & Light Adventure”: Thể thao - phiêu lưu nhẹ chuẩn quốc tế, phù hợp người nước ngoài sống tại Hà Nội và khách MICE.
Tuy nhiên, ông Vũ Văn Tuyên cũng chỉ ra nhiều hạn chế như: Chưa có thương hiệu du lịch mạnh; hạ tầng phụ trợ thiếu đồng bộ (bãi đỗ xe, WC quốc tế); thiếu hướng dẫn viên ngoại ngữ; rác thải và nguy cơ cháy rừng; một số cơ sở lưu trú chưa đạt tiêu chuẩn xanh.
Ông Phùng Quang Thắng, Chủ tịch Liên chi hội Du lịch Xanh Việt Nam cho rằng, Kim Anh sở hữu tài nguyên “mẫu mực” để phát triển du lịch xanh như: Rừng thông, hồ tự nhiên, không gian nông nghiệp rộng lớn và cộng đồng dân cư thân thiện, có tri thức. Trong đó, hồ Đồng Đò được đánh giá là “hạt ngọc xanh” với mặt nước rộng, phù hợp chèo SUP, kayak, cắm trại không rác thải, ngắm hoàng hôn, biểu diễn nghệ thuật nhẹ. Đây có thể trở thành trung tâm du lịch thể thao ngoài trời của Hà Nội. Rừng Sóc Sơn có khí hậu mát, độ ẩm ổn định, phù hợp tuyến trekking giới hạn khách, tour giáo dục sinh thái, kể chuyện về rừng, bảo tồn thảm thực vật. Không gian nông nghiệp - trang trại thích hợp cho tour trải nghiệm: Thu hoạch nông sản, chế biến ẩm thực bản địa, làm đồ thủ công xanh, sản xuất lưu niệm từ tre - mây - gỗ, mô hình “không rác thải”.
Theo ông Phùng Quang Thắng, những thách thức như rác thải nhựa quanh hồ, thiếu tiêu chuẩn xanh thống nhất, hạ tầng dịch vụ chưa sẵn sàng cho kinh tế tuần hoàn và cần xây dựng hệ thống số hóa du lịch để quản lý - quảng bá hiệu quả.
Với tài nguyên sẵn có, nếu được quy hoạch, đầu tư bài bản, Kim Anh hoàn toàn có thể định vị thương hiệu là "thủ phủ" du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng xanh của Hà Nội, nơi hội tụ rừng - hồ - núi nguyên sơ, văn hóa lâu đời và trải nghiệm sống chậm độc đáo vùng ven đô. Trong đó 4 trụ cột thương hiệu là: Sinh thái - rừng - hồ, trọng tâm vào hệ sinh thái rừng, hồ Đồng Đò, đồi núi và khí hậu trong lành; Nghỉ dưỡng - chăm sóc sức khỏe phát triển spa rừng (Forest Spa), thiền, yoga, detox, tắm rừng (forest bathing); Văn hóa - cộng đồng khai thác 60 di tích, 30 lễ hội, làng nghề, ẩm thực bản địa; Thể thao - phiêu lưu nhẹ như: Chèo thuyền, leo núi, chạy trail, camping, SUP, xe đạp địa hình. Sản phẩm chiến lược ưu tiên là: Tour 1 ngày - 2 ngày 1 đêm: Hà Nội - Kim Anh - hồ Đồng Đò - rừng Sóc Sơn; Tuyến “Hành trình 5 hồ”: Khám phá 5 hồ lớn với trải nghiệm khác nhau; tour cộng đồng “Một ngày làm người Kim Anh”; làng nghỉ dưỡng sáng tạo: villa xanh, wellness retreat, glamping chuẩn quốc tế; giáo dục môi trường cho trường học quốc tế.
Để có một “Kim Anh - Xanh đến tận hơi thở”, bên cạnh đầu tư, khai thác tiềm năng vốn có, xã cần triển khai chiến lược truyền thông quảng bá như: Tổ chức tuần lễ du lịch xanh Kim Anh hằng năm; ra mắt bản đồ số du lịch Kim Anh (digital map); xây dựng video 3D về 5 hồ, rừng Sóc Sơn và hệ sinh thái. Đồng thời, địa phương kết nối sâu với doanh nghiệp lữ hành Hà Nội, đặc biệt là nhóm khách quốc tế; khuyến khích người dân tham gia mô hình homestay cộng đồng chuẩn xanh.
Với lợi thế tự nhiên đặc biệt cùng bản sắc văn hóa và xu hướng du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng ngày càng tăng, Kim Anh đang đứng trước cơ hội lớn để trở thành trung tâm du lịch mới phía Bắc Hà Nội. Tuy nhiên, để bứt phá, địa phương cần một chiến lược định vị thương hiệu rõ ràng, hạ tầng đồng bộ, sản phẩm đặc thù và mô hình phát triển xanh, bền vững. Nếu làm tốt, Kim Anh hoàn toàn có thể trở thành “khu du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng tiêu biểu của Hà Nội giai đoạn 2025 - 2030” - nơi du khách tìm lại sự cân bằng và khám phá một vùng đất vừa nguyên sơ vừa giàu giá trị văn hóa.