Báo cáo trước Quốc hội về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Dự án Luật Dầu khí (sửa đổi) đã được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV và đã nhận được sự quan tâm thảo luận của các đại biểu Quốc hội. Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, Dự thảo Luật gồm 11 chương và 69 điều, trong đó, có 38 điều sửa đổi, bổ sung nội dung, 22 điều chỉnh sửa câu chữ, kỹ thuật văn bản, bãi bỏ 6 điều, bổ sung 11 điều và giữ nguyên 4 điều.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, nhiều ý kiến đề nghị rà soát, hoàn thiện quy định về điều tra cơ bản về dầu khí. Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã chỉnh sửa tại Điều 10 theo hướng bổ sung quy định về: Cơ chế thực hiện, hình thức tổ chức thực hiện đề án điều tra cơ bản về dầu khí; nhiệm vụ chủ trì của Bộ Công Thương và giao Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Về hợp đồng dầu khí, một số ý kiến đề nghị cân nhắc điều chỉnh quy định về thẩm quyền phê duyệt hợp đồng dầu khí. Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, hợp đồng chia sản phẩm dầu khí là thoả thuận pháp lý quan trọng giữa Nhà nước và nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí (nhà đầu tư dầu khí), ràng buộc quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia thực hiện hoạt động tìm kiếm thăm dò, khai thác tài nguyên dầu khí quốc gia, có tính chất dài hạn, có nhiều nội dung đặc thù có liên quan đến quốc phòng, an ninh, chủ quyền, mặt biển... Vì vậy, cần thiết quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ nội dung hợp đồng dầu khí, kế thừa quy định của Luật Dầu khí hiện hành.

Tại hội trường, các đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận ngắn gọn, đi thẳng vào vào các nội dung còn có nhiều ý kiến tham gia như phạm vi, đối tượng điều chỉnh áp dụng luật, chính sách của Nhà nước và dầu khí, ưu đãi trong hoạt động dầu khí, chính sách khai thác tận thu, điều tra cơ bản về dầu khí, lựa chọn nhà thầu về dầu khí, ký kết hợp đồng dầu khí, quyền và nghĩa vụ của nhà thầu, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, quản lý nhà nước trong lĩnh vực hoạt động dầu khí, quy định chuyển tiếp.

Đối với Điều 15 của dự thảo quy định về hình thức lựa chọn nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí, đại biểu Trịnh Bình Minh (Vĩnh Long) đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc quy định “một cách cụ thể, chặt chẽ, tránh trường hợp sẽ lộ lọt thông tin”. Đồng thời, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc quy định rõ giữa chức năng của doanh nghiệp và quản lý nhà nước trong các hoạt động liên quan đến xăng dầu.

“Quy định của dự thảo cho phép Tập đoàn Dầu khí vừa hoạt động kinh doanh và vừa tham gia quản lý nhà nước trong hoạt động xăng dầu. Vấn đề này liệu có mang tính khách quan và có phù hợp hay không”- đại biểu đặt câu hỏi.

Về quy định Tập đoàn Dầu khí có quyền phê duyệt đối với các chương trình tìm kiếm thăm dò dầu khí để điều chỉnh, thăm dò dầu khí bổ sung, phê duyệt điều chỉnh kế hoạch khai thác sớm mỏ dầu khí và kế hoạch phát triển mỏ dầu khí, kế hoạch thu dọn công trình dầu khí…, đại biểu đề nghị “cần cân nhắc giao cho Chính phủ quy định vì đây là thẩm quyền phê duyệt”.

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa- Vũng Tàu) cho rằng, rào cản cho các đối tác muốn đầu tư vào hoạt động dầu khí tại Việt Nam là các cơ chế ưu đãi để thu hút đầu tư không còn thực sự hấp dẫn so với các nước trong khu vực. Để có thể tiếp tục hoạt động khai thác, tận thu mỏ dầu khí, thực sự nâng cao hiệu quả kinh tế, đóng góp vào ngân sách nhà nước, đối với việc khai thác các mỏ này, theo đại biểu đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu, cần có quy định thật cụ thể để luật hóa các chính sách khai thác tận thu đặc thù, phân biệt với cơ chế phân chia sản phẩm và nguyên tắc thu hồi chi phí của hợp đồng chia sản phẩm dầu khí.

“Chính phủ cần sớm nghiên cứu quy định chi tiết chính sách này”, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng thảo luận.

Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, trên cơ sở ý kiến góp ý của các đại biểu, Cơ quan soạn thảo và Cơ quan thẩm tra sẽ nghiêm túc tiếp thu để hoàn thiện dự thảo Luật trình Quốc hội thông qua.

Đối với một số nội dung về điều tra cơ bản, Bộ trưởng cho biết, đây là nội dung rất quan trọng của Dự án Luật, do Nhà nước thống nhất quản lý, làm căn cứ khoa học cho nội dung tìm kiếm, thăm dò dầu khí… Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, pháp luật hiện hành không cho phép lập quỹ tìm kiếm thăm dò dầu khí. Do đó, việc lập quỹ điều tra cơ bản dầu khí từ nguồn lực Nhà nước bao gồm ngân sách Nhà nước và các nguồn vốn của tổ chức, cá nhân khác là cần thiết và đồng bộ với các quy định của pháp luật về khoáng sản.

Bên cạnh đó, việc điều tra cơ bản được thực hiện theo cơ chế giao nhiệm vụ trên cơ sở đề án được Chính phủ phê duyệt - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Về nội dung quy định chính sách tận thu dầu khí, Bộ trưởng cho rằng, việc áp dụng nguyên tắc doanh thu trừ chi phí như dự thảo Luật sẽ tạo cơ chế đột phá, mang tính khả thi, khai thác tận thu tài nguyên hợp lý, đặc biệt là khi giá dầu thô trên thị trường thế giới biến động bất thường, bảo đảm nguồn thu cho ngân sách nhà nước…

Kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, các ý kiến của các đại biểu Quốc hội đã được tổng hợp đầy đủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cùng các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu đầy đủ để hoàn thiện báo cáo giải trình, chỉnh lý, hoàn thiện dự án Luật trình Quốc hội xem xét, thông qua.