Sau đề xuất của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về việc tăng giá điện, hôm qua (7/11), tại Giao ban trực tuyến sản xuất - kinh doanh tháng 10 của Bộ Công Thương, lại đến Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) đề xuất tăng giá bán than cho điện. Tuy nhiên, đại diện Vụ Công nghiệp nặng, Bộ Công Thương đã khẳng định việc điều chỉnh giá bán than và điện cần phù hợp với khả năng chịu đựng của nền kinh tế. Bộ Công Thương sẽ nghiên cứu để trình Thủ tướng Chính phủ lựa chọn thời điểm để xem xét đề xuất của doanh nghiệp.

Bốc than lên tàu tại trạm trung chuyển Hòn Nét (Quảng Ninh). Ảnh: Ngọc Hà - TTXVN

Báo cáo của Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam Nguyễn Quang Biên nêu rõ, sản lượng khai thác than tháng 10 ước đạt 3,96 triệu tấn, tăng 17,3% so với tháng 9, tính chung 10 tháng ước đạt 39,60 triệu tấn, tăng 3,05% so với cùng kỳ. Trong đó, sản lượng than cung cấp cho các hộ lớn trong nước 10 tháng tăng 15% so với cùng kỳ, còn lượng than xuất khẩu giảm 7,8% so với cùng kỳ. Tính chung 10 tháng, sản lượng than tiêu thụ ước đạt 36,5 triệu tấn, đạt 79% kế hoạch năm và tăng 11% so với cùng kỳ.

Theo ông Nguyễn Quang Biên, hiện nay, giá than cho điện mới chỉ bằng 50% giá thành sản xuất và với mức tăng giá chỉ đạt 30% mỗi năm như hiện nay thì phải mất ba năm nữa mới bằng giá thành của năm 2011. Do đó, trước mắt, Tập đoàn vẫn phải lấy lợi nhuận từ bán than xuất khẩu để bù cho chi phí sản xuất than trong nước. Nhưng từ năm 2012 trở đi, việc xuất khẩu than sẽ giảm rất mạnh, chỉ còn 13 triệu tấn vào 2012 và sẽ rút xuống còn 5 triệu tấn vào giai đoạn 2014-2015, nên áp lực lên việc cân đối tài chính là rất khó khăn. Do đó, theo đề xuất của lãnh đạo Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam, giá bán than cho sản xuất điện cần được điều chỉnh ngay từ năm 2012 nhằm giảm gánh nặng về tài chính cho doanh nghiệp này.

Hơn nữa hiện nay, thuế và phí tăng rất cao, từ năm 2012 trở đi sẽ tính thuế môi trường là 20.000 đồng/tấn, thuế xuất khẩu cũng tăng lên 20%, gấp đôi năm ngoái. Thuế tài nguyên tăng lên 7% với than lộ thiên. “Nguy cơ lâu dài nếu không điều chỉnh từng bước sẽ tạo ra áp lực rất lớn cho việc tăng giá sau này vì thời gian tới việc dùng than cho điện là chủ yếu, đến 2015 sẽ đạt 35 triệu tấn trên tổng số sản lượng 55 triệu tấn,” ông Biên nói.

Chia sẻ những khó khăn này, đại diện Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công Thương) cho rằng, trong điều kiện sản lượng khai thác ngày càng thấp đi, chi phí tăng lên cộng với nhu cầu vốn lớn, thì việc điều chỉnh giá là một trong những biện pháp để ngành than có thể tái đầu tư. Nhưng phía Vụ Công nghiệp nặng cũng chỉ rõ, câu chuyện giá than và giá điện phải phụ thuộc vào khả năng chịu đựng của nền kinh tế. Trước khi áp dụng phương án tăng giá, Vụ Công nghiệp nặng yêu cầu doanh nghiệp phải tìm biện pháp trước mắt là giảm xuất khẩu trái phép đồng thời tiến tới điều chỉnh giá bán than theo một lộ trình thích hợp.

“Vụ Công nghiệp nặng sẽ có tham mưu cho lãnh đạo Bộ Công Thương để trình Chính phủ lựa chọn thời điểm điều chỉnh, còn giải pháp trong lúc chưa tăng giá thì TKV cần tăng công tác quản trị chi phí theo yêu cầu chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ,” ông Nguyễn Khắc Thọ, Phó Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng nhấn mạnh.

Mới đây, EVN cũng đã có văn bản gửi Bộ Công Thương trình phương án tăng giá điện ngay từ tháng 11 này. Giá bán lẻ điện theo đề xuất của EVN sẽ tăng lên mức 1.403 đồng/kWh thay cho mức giá hiện hành. Tuy nhiên, đề nghị này của ngành điện cũng đã không được chấp nhận. Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Thành Biên yêu cầu các Tập đoàn khi điều chỉnh giá các mặt hàng như than, điện phải có lộ trình phù hợp với tốc độ tăng chỉ số tiêu dùng (CPI) cũng như những biện pháp ổn định kinh tế vĩ mô của Chính phủ.

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10 vừa được tổ chức, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam cũng khẳng định: “CPI đã giảm nhưng vẫn ở mức cao. Nguyên tắc điều hành giá điện của Chính phủ là phải theo giá thị trường nhưng cũng phải bám sát mục tiêu kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô của Chính phủ. Chính phủ đã có lộ trình về việc tăng giá điện nhưng trước mắt chưa tăng”.

T.Hường