Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) từng cung cấp vũ khí cho lực lượng nổi dậy tại Syria mà họ đánh giá là "ôn hòa" để chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad. Đến nay, chương trình này đã chấm dứt sau khi xuất hiện các diễn biến lạ lùng.
Năm 2012, chưa đầy 2 năm sau khi cuộc nội chiến bùng phát tại Syria, CIA đã đề xuất cấp vũ khí cho các nhóm nổi dậy “ôn hòa” chống lại chính phủ Syria. Đến năm 2013, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Barack Obama đã đồng ý với kế hoạch này.
Chiến binh lực lượng nổi dậy có tên Quân đội Syria tự do mang theo vũ khí trong cuộc đụng độ với quân đội Syria tại Deraa. Ảnh: Reuters |
4 năm sau, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hủy bỏ chương trình này. Chương trình từng bị tờ New York Times (Mỹ) miêu tả là “một trong những nỗ lực tốn kém nhất để trang bị vũ khí và huấn luyện lực lượng nổi dậy kể từ khi CIA trang bị vũ khí cho nhóm mujahedeen tại Afghanistan trong thập niên 80 của thế kỷ trước”.
Ngày 17/1, phát biểu trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện, Tướng Lloyd Austin, Tư lệnh Bộ chỉ huy Trung tâm Mỹ thừa nhận 500 triệu USD bỏ ra để đào tạo lực lượng nổi dậy “ôn hòa” tại Syria chống IS chỉ đạt kết quả là vài chiến binh hoạt động trên chiến trường.
Hãng tin Sputnik (Nga) đã đưa ra nhận định rằng đáng lẽ Mỹ nên hủy bỏ chương trình này ngay từ đầu.
Như vậy, hàng triệu USD tiền thuế của người dân Mỹ đã được sử dụng làm ngân sách cho chương trình của CIA. Nhưng các chiến binh được CIA đào tạo đã thất bại trước quân đội Syria và đôi khi là cả IS.
Cuộc điều tra chung do tờ New York Times và Al Jazeera thực hiện trong năm 2016 đã phát hiện được rằng số vũ khí trị giá hàng triệu USD mà CIA cung cấp cho lực lượng nổi dậy tại Syria qua Jordan đã bị trộm và bán tại chợ đen. Điều đáng nói là trong số vũ khí của CIA, nhiều chiếc đã rơi vào tay của IS.
Tuy nhiên, tình huống trở nên hỗn độn khi lực lượng nổi dậy được CIA trang bị vũ khí lại đối đầu với những nhóm được Lầu Năm Góc chống lưng.
Ví dụ như trường hợp mà tờ Los Angeles Times (Mỹ) đưa tin, nhóm nổi dậy được CIA hỗ trợ có tên Fursan al Haq đã bị Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) đánh đuổi khỏi thị trấn Marea ở miền Bắc Aleppo. Fursan al Haq tuyên bố đối đầu với bất cứ tổ chức nào tấn công thành viên của nhóm do vậy, tình huống trớ trêu đã xảy ra.
Theo Sputnik, điều này cho thấy việc hợp tác cùng các nhóm phiến quân có nhiều yếu tố khó khăn, không chỉ dừng lại ở việc cấp vũ khí và nêu tên kẻ thù cho họ.