Tại xã Phú Thịnh, tỉnh Thái Nguyên, Hợp tác xã (HTX) chè Hải Yến là một trong những mô hình tiêu biểu khi không chỉ nâng tầm giá trị cây chè địa phương mà còn tạo việc làm thường xuyên cho lao động địa phương, giúp nhiều hộ dân vươn lên phát triển kinh tế, ổn định thu nhập.

HTX chè Hải Yến được thành lập vào năm 2018 với 7 thành viên nòng cốt, liên kết cùng 18 hộ dân trồng chè trong xã. Tổng diện tích vùng nguyên liệu của HTX đạt 15 ha, trong đó 5 ha được sản xuất theo hướng hữu cơ, 10 ha đạt chuẩn VietGAP. 

Bà Hà Thị Yến, sinh năm 1977, người dân tộc Nùng, Giám đốc HTX, chia sẻ: Ý tưởng thành lập HTX xuất phát từ thực tế đời sống người trồng chè còn nhiều khó khăn. “Trước đây, người dân chủ yếu tự chế biến chè theo kinh nghiệm, sản phẩm bán ra thị trường không mấy ổn định, giá cả phụ thuộc thương lái. Khi thành lập HTX, chúng tôi mong muốn xây dựng một chuỗi sản xuất hoàn chỉnh, giúp bà con có đầu ra ổn định và có cơ hội nâng cao thu nhập một cách bền vững", bà Yến nhấn mạnh.

Nhờ sự hỗ trợ của chính quyền xã, huyện và các chương trình khuyến nông, HTX nhanh chóng đi vào hoạt động ổn định. Năm 2020, một sản phẩm của HTX đạt chứng nhận OCOP 4 sao, khẳng định thương hiệu chè Hải Yến trên thị trường. Hiện HTX có hai sản phẩm chủ lực: trà xanh Bến Xuân và chè tôm nõn Hải Yến. Các sản phẩm được chế biến theo quy trình kiểm soát nghiêm ngặt, đảm bảo chất lượng, hương vị và vệ sinh an toàn thực phẩm. Với mức giá dao động từ 300 nghìn đến 800 nghìn, 1 triệu đồng tuỳ loại, HTX đã xây dựng được phân khúc khách hàng tin tưởng và ổn định.

Cùng với đẩy mạnh chất lượng, mở rộng thị trường tiêu thụ là hướng đi quan trọng giúp HTX tạo đầu ra bền vững. Không chỉ tiêu thụ trong tỉnh, sản phẩm của HTX hiện đã phủ sóng tại nhiều tỉnh, thành như Bắc Ninh, Hà Nội, Thanh Hóa, Nha Trang. Các hoạt động xúc tiến thương mại, tham gia hội chợ quảng bá sản phẩm tại nhiều địa phương giúp HTX tiếp cận thêm khách hàng mới, đồng thời mở rộng cơ hội hợp tác thương mại.

Tuy nhiên, bà Hà Thị Yến cho rằng, việc tiêu thụ sản phẩm vẫn chưa thật sự ổn định do phải cạnh tranh với thị trường chè tự do, trong đó có nhiều sản phẩm giá rẻ nhưng chất lượng không đảm bảo. Điều này khiến người tiêu dùng dễ bị nhiễu thông tin và khiến sản phẩm của các HTX khó cạnh tranh hơn.

“Làm chè sạch tốn công, tốn chi phí. Nhưng chúng tôi xác định con đường này mới giúp người dân nâng cao thu nhập một cách lâu dài và bền vững. Chính vì vậy, HTX luôn kiên trì giữ vững quy trình sản xuất an toàn, coi chất lượng là ưu tiên số một.” bà Yến khẳng định.

Một trong những đóng góp quan trọng của HTX là tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động tại địa phương, đặc biệt là lao động có hoàn cảnh khó khăn. Ông Phạm Văn Toàn, một lao động gắn bó với HTX từ những ngày đầu, cho biết: “Trước đây, công việc quanh năm không ổn định, thu nhập bấp bênh. Từ khi làm việc tại HTX, tôi có mức thu nhập từ 5–7 triệu đồng mỗi tháng tùy thời điểm. Cuộc sống gia đình vì thế cải thiện rõ rệt".

Việc HTX tạo ra môi trường làm việc ổn định, có chế độ rõ ràng đã giúp nhiều lao động địa phương yên tâm gắn bó, hạn chế tình trạng thanh niên rời quê đi làm ăn xa. Đồng thời, HTX còn tổ chức hướng dẫn kỹ thuật, quy trình chăm sóc và chế biến chè cho các hộ dân liên kết. Nhờ đó, nhiều hộ dân trong vùng đã thay đổi tư duy sản xuất, tuân thủ quy trình kỹ thuật, hạn chế sử dụng phân bón hoá học, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sản phẩm. Đây là những yếu tố quan trọng góp phần tạo nên sinh kế bền vững cho người dân.

Định hướng thời gian tới, HTX chè Hải Yến tiếp tục củng cố và mở rộng vùng nguyên liệu theo hướng hữu cơ, nâng cao năng lực giám sát chất lượng và đầu tư vào trang thiết bị chế biến hiện đại. Đồng thời, HTX chú trọng đào tạo kỹ thuật cho thành viên, nâng cao nhận thức về sản xuất nông nghiệp sạch và tăng cường liên kết tiêu thụ. Những định hướng này không chỉ nhằm nâng tầm giá trị thương hiệu chè Phú Thịnh mà còn tiếp tục tạo thêm việc làm, đảm bảo thu nhập bền vững cho người lao động.

Thực tế cho thấy, cây chè từ lâu là nguồn thu chủ lực của xã Phú Thịnh, góp phần quan trọng vào công cuộc giảm nghèo bền vững. Việc thành lập HTX chè Hải Yến đã giúp quy trình sản xuất được chuẩn hoá, tạo ra chuỗi giá trị gắn kết chặt chẽ từ sản xuất đến tiêu thụ. Đây cũng là mô hình tiêu biểu cho thấy giải pháp giảm nghèo bền vững không chỉ nằm ở hỗ trợ trực tiếp, mà quan trọng hơn là giúp người dân có việc làm ổn định, có cơ hội làm chủ sản xuất và nâng cao giá trị sản phẩm.

Với những nỗ lực không ngừng, HTX chè Hải Yến đang trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế tập thể. Mô hình này không chỉ nâng cao giá trị cây chè đặc sản Phú Thịnh mà còn tạo sinh kế lâu dài cho người dân, đóng góp tích cực vào mục tiêu giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới tại địa phương.