Sau 13 năm hoạt động của hệ thống điểm BĐVHX đã khẳng định vị trí của nó trong nhiệm vụ dịch vụ thông tin, truyền thông để chuyển tải những chủ trương của Đảng và Nhà nước về các chương trình mục tiêu quốc gia, xây dựng nông thôn mới, cũng như việc thực hiện chương trình, mục tiêu này…

Tuy nhiên, qua 13 năm, trong quá trình phát triển cũng bộc lộ những yêu cầu đổi mới của hệ thống này. Vì thế, Tập đoàn VNPT và ngành Bưu chính Việt Nam (VnPost) sẽ mở một hội nghị để cán bộ, nhân viên và các ban, ngành liên quan, các địa phương hiến kế, đưa ra những đổi mới để hoạt động của các điểm BĐVHX phù hợp với sự phát triển của KT – XH trong điều kiện CNTT ngày càng phát triển… Phóng viên báo Tin Tức đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thành Hưng (ảnh) xung quanh vấn đề này

´Thưa ông, không thể phủ nhận những thành công qua 13 năm hoạt động, nhưng nhiều điểm BĐVHX đang hoạt động rất khó khăn. Có ý nhiều ý kiến khác nhau xung quanh việc nên tồn tại hay không của điểm BĐVHX; vậy ý kiến của ông ra sao?

Về phía Bộ Thông tin và Truyền thông, chúng tôi khẳng định chắc chắn duy trì ý nghĩa, hiện trạng của hệ thống điểm BĐVHX. Bởi, thực sự, sau 13 năm hoạt động thì điểm BĐVHX đã trở thành hệ thống phát triển quan trọng cho dịch vụ thông tin, truyền thông những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến với người dân, đặc biệt là vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa… Quan trọng nữa trong thời gian tới, khi các chương trình mục tiêu quốc gia, xây dựng nông thôn mới được đẩy mạnh, thì các điểm BĐVHX sẽ là một trong những điểm tựa thành công cho việc thực hiện các chương trình này. Do vậy, dù còn một số tồn tại, nhưng các điểm BĐVHX cần phải tiếp tục được duy trì.

Có 2 yếu tố khiến chúng ta phải xem xét đánh giá công bằng vai trò của điểm BĐVHX. Một là nó góp phần cho ngành thông tin và truyền thông hoàn thành phổ cập bưu chính – viễn thông. Năm 1998 khi bắt dầu xây dựng điểm BĐVHX thì số bưu cục trên toàn quốc mới chỉ khoảng 3.000 điểm, và với sự phát triển đến 8.000 điểm BĐVHX thì số bưu cục lên tới 16.500 điểm… Theo đó, việc cung cấp dịch vụ bưu chính tới người dân dễ dàng hơn. Hai là khi đó tỷ lệ mật độ điện thoại các loại trên/người dân chỉ 2 máy/100 dân, nay là 142 máy/100 dân.

Tôi cũng muốn nói đến một thực tế khách quan là đến thời điểm này, khi số người dân đến điểm BĐVHX để sử dụng dịch vụ BCVT (dịch vụ điện thoại) không đông đúc như giai đoạn trước cũng cho thấy sự phát triển của dịch vụ viễn thông đã đáp ứng được yêu cầu nhiều người dân. Đó cũng chính là yếu tố đầu tiên cần phải cơ cấu lại các điểm BĐVHX… Do một số vùng, đời sống kinh tế, xã hội đã phát triển thì yếu tố cung cấp BCVT cơ bản có cần cân nhắc lại? Mặc dù vậy, rất nhiều điểm BĐVHX ở vùng sâu, vùng xa vẫn tiếp tục cần duy trì, nhưng mặt khác phải xem xét lại dịch vụ thông tin, mà cụ thể là Internet băng rộng… Bên cạnh đó một loạt yếu tố khác cần bàn là làm sao để việc cung cấp dịch vụ BCVT ở vùng sâu, vùng xa nhằm phục vụ chương trình mục tiêu quốc gia, xây dựng nông thôn mới… ngày càng tốt hơn… Và muốn làm được điều này không thể thiếu sự nỗ lực của nhiều ngành, địa phương… Cũng đó là đãi ngộ đối với người lao động.

´Thay đổi về chất, vậy theo ông mô hình nào sẽ làm mới căn bản cho điểm BĐVHX?

Tôi nghĩ mô hình chung bất di, bất dịch cho điểm BĐVHX là sự kết hợp giữa nhà nước và doanh nhiệp (DN). Không ít ý kiến từ chính người dân và cơ sở vẫn khẳng định sau 13 năm hoạt động, mô hình này vẫn rất hiệu quả. Nhà nước nên cung cấp các dịch vụ công ích của mình cho người dân thông qua hoạt động của các DN. Có như vậy, Nhà nước một mặt mới giảm bớt được chi phí đối với hoạt động xã hội; mặt khác cũng để cho các DN, bên cạnh việc thúc đẩy sản xuất, kinh doanh thì cũng tăng cường thêm vai trò hoạt động xã hội của các DN. Một mô hình công – tư như vậy mới xây dựng một mô hình điểm BĐVHX đạt hiệu quả trong giai đoạn mới.

Cũng phải khẳng định rằng, sự tồn tại hoạt động của các điểm BĐVHX suốt 13 năm là có sự hỗ trợ, hợp tác rất lớn của các bộ, ngành, địa phương với hàng loạt cơ chế chính sách. Tuy nhiên, qua thời gian hoạt động, cũng bộc lộ những bất cập trong sự hợp tác này… Trong thời gian tới, Nhà nước có rất nhiều chương trình mục tiêu quốc gia, xây dựng nông thôn mới, rất cần được chuyển tải những thông tin về chủ trương này đến người dân, cơ sở. Do vậy, nếu không xem xét, xây dựng cơ chế phối hợp phù hợp để điểm BĐVHX phát huy vai trò cầu nối thông tin, thì sẽ giảm đi hiệu quả công tác tuyên truyền những chủ trương này đến người dân. Cũng vì vậy, một trong những mục tiêu quan trọng của Hội nghị toàn quốc bàn về điểm BĐVHX sắp tới, chính là bàn về cơ chế phối hợp…

´Vậy theo ông, đổi mới về cơ chế phối hợp sẽ như thế nào?

Năm 1998, khi VNPT thực hiện xây dựng điểm BĐVHX, cơ chế chủ yếu là do VNPT, bên cạnh đó là kêu gọi phối hợp của các bộ, ngành, địa phương đối với việc cung cấp dịch vụ điểm BĐVHX; thì theo tôi, tới đây cần có cơ chế, chính sách rõ ràng trách nhiệm của nhà nước, của các bộ, ngành, địa phương phối hợp với nhau trong việc xây dựng cơ chế cung cấp dịch vụ cho các điểm BĐVHX thế nào. trách nhiệm của VnPost đến đâu và qui chế này cũng phải được ban hành một cách rõ ràng.

´Hầu như tất cả các nhân viên điểm BĐVHX đều phàn nàn thu nhập của họ rất thấp, không được như qui định như các cán bộ, công chức khác. Vậy Bộ Thông tin và Truyền thông có tác động với Chính phủ, các bộ, ngành liên quan để cái thiện thực tế này?

Đây sẽ là vấn đề khó nhất được đưa ra tại hội nghị toàn quốc điểm BĐVHX. Đúng là mong muốn của mọi nhân viên điểm BĐVHX là được đóng bảo hiểm xã hội, không phải tự nguyện mà phải do DN. Đây là điều rất khó, mà giải pháp tối ưu chỉ có thể là điểm BĐVHX tiếp tục hoạt động hiệu quả và Nhà nước không mất nhiều chi phí cho hoạt động này, trong điều kiện phải có mô hình kết hợp giữa Nhà nước và DN. Như vậy, một mặt chúng ta đưa ra tiêu chí DN về hoạt động dịch vụ công, nhưng mặt khác phải tạo điều kiện cho DN, mà ở đây chính là VnPost đẩy mạnh hoạt động kinh doanh, tăng doanh thu. Mối quan hệ hữu cơ này thực chất sẽ giúp DN thực hiện những cơ chế đãi ngộ đối với người lao động…Thực tế, hiện tại nhiều điểm BĐVHX do doanh thu quá thấp, nên VnPost chỉ có thể đãi ngộ nhân viên phục vụ theo đồng lương cơ bản theo qui định của nhà nước. Về mặt lâu dài nếu muốn bảo đảm cung cấp hiệu quả các dịch vụ tại điểm BĐVHX thì không thể không tính tới cải thiện thu nhập của người lao động…

Xin cảm ơn ông !

Hoàng Yến (thực hiện)