Lần đầu tiên, một di tích đã thay thế đôi sư tử đá ngoại lai bằng một cặp nghê Việt thế kỷ 17. Đó là di tích lịch sử đình làng Trạch Xá (xã Hòa Lâm, huyện Ứng Hòa, Hà Nội).

Được sự đồng ý của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội, chiều 6/2, các cụ bô lão cùng nhân dân làng Trạch Xá đã tiến hành các thủ tục chuyển đôi sư tử đá ngoại lai ra khỏi khuôn viên đình làng Trạch Xá, đồng thời thay thế vào đó là một đôi linh vật thuần Việt. Đây là di tích đầu tiên ở Việt Nam đưa nghê Việt vào thay thế cặp sư tử đá ngoại lai.

Cặp nghê Việt được chế tác theo nguyên mẫu tượng nghê thế kỷ 17 ở đền Vua Lê Thánh Tông.

Được biết, đôi linh vật nghê Việt này được làm bằng đá nhân tạo, do các nghệ nhân của xưởng điêu khắc Liên Vũ chế tác từ nguyên mẫu tượng nghê gỗ lớn nhất Việt Nam ở đền Vua Lê Thánh Tông (Thọ Xuân, Thanh Hóa) thế kỷ 17. Bức tượng nghê cổ vốn được tạo tác bằng gỗ, phủ sơn, cao 118cm, mang dáng hình con chó, còn gọi là “khuyển nghê”. Đôi nghê Việt này do doanh nghiệp tư nhân may mặc Cao Minh cung tiến cho đình làng Trạch Xá, để thay thế đôi sư tử ngoại lai trước đây, theo tinh thần hưởng ứng công văn 2662 của Bộ VHTTDL, về việc khuyến cáo loại bỏ biểu tượng, sản phẩm, linh vật và các vật phẩm lạ không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam.

Di dời sư tử ngoại lai khỏi di tích đình làng Trạch Xá.

Được biết, cặp sư tử đá ngoại lai có kiểu dáng Trung Quốc được một người dân trong làng cúng tiến từ nhiều năm trước. Cụ Lê Quý Đôn, Trưởng ban kiến thiết đình Trạch Xá cho biết: “Khi tiếp nhận đôi sư tử cúng tiến này, chúng tôi nghĩ đơn giản là để trang trí cho cửa đình được khang trang, đẹp đẽ. Nhưng khi nhận được công văn của xã cuối năm ngoái, cho biết sư tử này có gốc gác Trung Quốc, yêu cầu di dời, chúng tôi rất lo lắng, vì tuổi già, sức yếu, cũng không biết khiêng đôi sư tử này đi đâu. Việc công ty Cao Minh hỗ trợ kinh phí di dời đôi sư tử ngoại lai đi, đồng thời cung tiến đôi nghê Việt thay thế khiến dân làng Trạch Xá rất phấn khởi”.

Đưa nghê Việt vào thay thế sư tử ngoại lai.

Ông Trương Minh Tiến, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội đánh giá cao việc Nhà may Cao Minh đã tham gia cùng người dân và chính quyền xã Hoà Lâm thực hiện tốt công văn 2662. Ông Trương Minh Tiến khẳng định, năm 2015 Hà Nội sẽ tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện công văn 2662 về việc không sử dụng biểu tượng, linh vật ngoại lai không phù hợp với thuần phong mỹ tục tại nơi thờ tự, đồng thời kêu gọi các địa phương noi gương nhân dân làng Trạch Xá thực hiện tốt việc chủ động di dời sư tử đá kiểu Trung Quốc khỏi các di tích.

Đánh giá cao việc người dân tự nguyện di dời hiện vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục, để thay thế bằng linh vật thuần Việt, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Đặng Thị Bích Liên khẳng định: "Việc cộng đồng dân cư và một số tổ chức xã hội nhận thức được tầm quan trọng của công tác bảo tồn văn hóa, đặc biệt là việc tự giác di dời linh vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục ra khỏi di tích có ý nghĩa rất lớn vào công cuộc gìn giữ, bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam”. 

Phương Lan