Ra đời từ một tiệm bán hàng tạp hóa giá rẻ, chỉ trong một thời gian ngắn Wal-Mart đã trở thành dây chuyền siêu thị lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, bên cạnh câu chuyện thành công của một doanh nghiệp đầy sáng tạo trong kinh doanh là một cung cách làm ăn được cho là “làm giàu lén lút” của Wal-Mart.

Kỳ I: “Tiết kiệm để sống tốt hơn”

Đến tổng hành dinh của Wal-Mart ở bang Arkansas, Mỹ, người ta không thể nghĩ rằng đây là dinh cơ của một “đế chế” trong lĩnh vực bán lẻ toàn cầu với tài sản trị giá hàng trăm tỷ USD. Nó bao gồm một loạt dãy nhà bê tông lắp ghép trông như những bao diêm nằm dọc theo trục xa lộ 4 làn chạy từ đông sang tây của bang Arkansas. Vị trí của Wal-Mart khá hẻo lánh. Khoảng cách gần nhất từ đó đến một thành phố lớn cũng phải hàng trăm dặm. Thậm chí, nó quá xa cả đối với người dân Little Rock, thủ phủ bang Arkansas, bởi họ phải mất khoảng 3 tiếng rưỡi chạy xe mới đến được Wal-Mart.

Trong siêu thị của Wal-Mart luôn tìm thấy các tấm biển Giá rẻ và Hạ giá.

Nhưng điều đó không ngăn cản được các thương gia khắp nơi trên thế giới tìm đến Wal-Mart để chào hàng, với hy vọng sản phẩm của họ sẽ có mặt trong chuỗi dây chuyền siêu thị lớn nhất thế giới. Các nhân viên của Wal-Mart phải làm việc trong những gian phòng khổ hạnh, nơi họ luôn phải ghi nhớ trong đầu văn hóa kinh doanh “tiết kiệm để sống tốt hơn” của công ty. Tại khu vực thư giãn cho nhân viên uống trà và cà phê, một tấm biển thông báo xổ toẹt: “Đồ uống không miễn phí”, bên cạnh đó là một cái hộp để mọi người tự động nhét tiền vào trả.

Cách thủ phủ Wal-Mart không xa là thị trấn Bentonville khiêm tốn, nơi Sam Walton - nhà sáng lập tập đoàn này - lần đầu tiên đặt chân vào lĩnh vực bán lẻ với một cửa hàng bán đồ giá rẻ. Ra đời năm 1951, cửa hàng “Five and Dime” (“Năm xu và một hào” – nghĩa là mọi thứ đều có giá dưới 10 xu Mỹ) giờ đã biến thành một địa điểm tham quan cho du khách. Nhưng gia đình Walton giờ đây đã sở hữu một đế chế kinh doanh với 8.100 siêu thị ở 15 quốc gia, mỗi năm tạo ra 401 tỷ USD doanh thu. Với tổng thị giá cổ phiếu trên thị trường hiện nay là 210 tỷ USD, Wal-Mart có tài sản tương đương với nền kinh tế Nigiêria. Bạn có thể tìm thấy trong siêu thị của Wal-Mart từ mớ rau đến một... cỗ quan tài.

Chỉ sau 3 thập kỷ đặt chân vào thương trường, đến năm 1985, Sam Walton đã trở thành người giàu nhất nước Mỹ. Gia đình Walton nghèo khó ngày nào hiện có bốn thành viên nằm trong danh sách 10 tỷ phú giàu nhất nước Mỹ. Hiện nay, họ vẫn sở hữu khoảng 40% cổ phiếu của tập đoàn này. Địa bàn hoạt động của Wal-Mart trải từ các đại siêu thị ở Mỹ, tới các siêu thị ở Braxin, các cửa hàng bán rượu vang ở Mêxicô, chuỗi siêu thị Asda ở Anh và chuỗi cửa hàng Seiyu có mặt khắp nơi ở Nhật Bản. Rất nhiều sản phẩm của Wal-Mart là do các nhà sản xuất giá rẻ của Trung Quốc cung cấp. Nếu được coi là một quốc gia, Wal-Mart sẽ là đối tác thương mại lớn thứ bảy của Trung Quốc, với hơn 18 tỷ USD tiền mua hàng mỗi năm.

Mỗi khi khai trương một siêu thị mới, Wal-Mart luôn áp dụng một chiêu thức kinh doanh đơn giản nhưng thành công: Giá bán thấp hơn 15% so với sản phẩm cùng loại ở các cửa hàng khác. Để làm được điều này, Wal-Mart phải tận dụng triệt để mọi cơ hội để giảm giá thành đầu vào, bao gồm chi phí vận hành, lương nhân viên và giá thu mua sản phẩm. Một trong những ví dụ kinh điển là Wal-Mart dàn xếp sao cho các công ty cung cấp sản phẩm tính luôn giá bán của các đợt giảm giá nằm trong kế hoạch đã lên từ trước, như dịp Giáng sinh hoặc dịp Hè, vào giá bán cả năm. Nói cách khác, các sản phẩm bày bán trong siêu thị của Wal-Mart được giảm giá quanh năm, thay vì giảm tới 50% hoặc hơn vào dịp Giáng sinh.

Một ví dụ khác: Wal-Mart từng ép các nhà cung cấp sản phẩm khử mùi cơ thể loại bỏ phần hộp đựng bên ngoài bằng giấy. Sáng kiến này giúp cắt giảm được vài xu trên mỗi sản phẩm, trong đó nhà cung cấp được giữ lại một nửa, phần còn lại Wal-Mart chuyển vào tay khách hàng. Đến nay, hầu hết các lọ khử mùi cơ thể đều được bày bán trong một chiếc lọ bằng nhựa hoặc thủy tinh mà không có hộp giấy bên ngoài.

Vũ Hội (Tổng hợp)