Đây là cơ hội cho phát triển đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0. Lấy giáo dục - đào tạo làm chiến lược, giáo dục nghề nghiệp làm trọng tâm và then chốt đang là hướng đi của các cơ sở giáo dục trên địa bàn hiện nay.

Đổi mới giáo dục đại học

Tại Trường Đại học Vinh, vấn đề được nhà trường đặc biệt quan tâm là chất lượng chuẩn đầu ra của giáo dục đại học. Khi xây dựng và ban hành Bộ chuẩn đảm bảo chất lượng chương trình đào tạo, nhà trường kỳ vọng đây sẽ là công cụ nâng cao hiệu quả hệ thống đảm bảo chất lượng nội bộ và tối ưu hóa nguồn lực, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Huy Bằng, Hiệu trưởng Trường Đại học Vinh cho biết, để xây dựng chuẩn đầu ra theo đổi mới sáng tạo, từ năm 2017, trường đã thực hiện theo mô hình CDIO và liên tục được cải tiến để phù hợp với bối cảnh phát triển công nghệ 4.0 và mô hình dạy học mới. Đó là dạy học đảo ngược, dạy học theo mô hình Dự án PBL (thay vì chỉ học lý thuyết, học sinh được khuyến khích chủ động, sáng tạo và hợp tác để khám phá, nghiên cứu và áp dụng kiến thức vào thực tiễn).

Việc đánh giá kết quả học tập được thực hiện theo các tiêu chí chuẩn đầu ra về kiến thức, chỉ số đánh giá dự án khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Qua đó, tạo cơ hội thay đổi cả về lượng và chất trong đào tạo gắn với nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và thực tiễn doanh nghiệp.

Cùng với đó, Trường Đại học Vinh tập trung chiến lược để nâng cao thứ hạng theo các bảng xếp hạng uy tín quốc tế như SCImago (Tổ chức xếp hạng các cơ sở nghiên cứu khoa học của Tây Ban Nha). Mục tiêu là dẫn dắt sự phát triển giáo dục tại khu vực Bắc Trung Bộ, góp phần vào sự phát triển của quốc gia và quốc tế.

Hiện nhà trường tiếp tục phát triển Bộ chuẩn đảm bảo chất lượng chương trình đào tạo theo các hướng chuyên sâu của từng nhóm ngành và từng trình độ đào tạo (đại học, thạc sĩ, tiến sĩ). Trường luôn xem cải tiến chất lượng chương trình đào tạo là yếu tố cốt lõi trong lộ trình phát triển, để hiện thực hóa tầm nhìn trở thành đại học thông minh, xếp hạng tốp 500 đại học hàng đầu châu Á vào năm 2030, hướng đến tốp 1.000 đại học hàng đầu thế giới vào năm 2045.

Với Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vinh, trước yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động, nhà trường chú trọng nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật có trình độ cao, làm chủ công nghệ, thích ứng nhanh với chuyển đổi số. Để làm tốt điều này, nhà trường tăng cường đầu tư phòng thí nghiệm, xưởng thực hành, mô hình “doanh nghiệp ảo - doanh nghiệp thật” trong trường.

Trường tập trung đổi mới chương trình đào tạo theo hướng chuẩn đầu ra gắn với năng lực số, kỹ năng mềm và tư duy đổi mới sáng tạo. Quá trình đào tạo gắn với nhiệm vụ quan trọng, đó là chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho tỉnh.

Tiến sĩ Thái Anh Tuấn - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vinh cho biết: Nhà trường định hướng không chỉ đào tạo kỹ thuật viên, kỹ sư giỏi chuyên môn mà còn có năng lực khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Do đó, trong thời gian học ở trường, sinh viên được khuyến khích tham gia các dự án nghiên cứu ứng dụng, startup công nghệ để hình thành đội ngũ lao động trẻ, sáng tạo, góp phần nâng cao năng suất lao động của tỉnh.

Đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp

Xác định phát triển nguồn nhân lực là một trong ba mũi đột phá, Nghệ An đã lồng ghép nhiệm vụ này trong nhiều kế hoạch, chương trình hành động. Nhiệm kỳ qua, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 03-NQ/TU về “Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trên địa bàn tỉnh Nghệ An” và Đề án số 14/ĐA/TU về đào tạo, phát triển nhân lực có kỹ năng nghề. Song song với đó, tỉnh có nhiều chính sách đồng bộ nhằm phát triển nguồn nhân lực, đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm, thu hút và trọng dụng nhân tài.

Nhờ triển khai các chương trình này, hệ thống trường lớp trên địa bàn tỉnh không ngừng được đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa. Nghệ An còn là tỉnh đi đầu khu vực Bắc Trung Bộ trong xây dựng cơ chế, chính sách, hình thành các mô hình giáo dục tạo đột phá phát triển. Nhờ đó, chất lượng dạy học các cấp học, bậc học được khẳng định vững chắc, nhiều năm liền ngành Giáo dục Nghệ An nằm trong tốp đầu cả nước với nhiều học sinh đạt giải quốc gia, khu vực và quốc tế. Tiền đề thuận lợi này tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho tỉnh, khi mỗi năm Nghệ An có hàng nghìn học sinh điểm cao đỗ vào các trường đại học tốp đầu của cả nước.

Trên lĩnh vực đào tạo nghề, Nghệ An hiện có 6 trường đại học, xếp thứ ba trong vùng về số lượng trường đại học; 10 trường cao đẳng, 13 trường trung cấp, 22 trung tâm giáo dục nghề nghiệp, 18 cơ sở có đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp, với quy mô tuyển sinh đào tạo của hệ thống giáo dục nghề nghiệp đạt 79.231 học sinh, sinh viên mỗi năm.

Với cơ cấu ngành nghề và trình độ đào tạo đa dạng, nguồn nhân lực từ các trường đại học, cao đẳng từng bước đáp ứng nhu cầu thị trường lao động. Hiện tỷ lệ lao động qua đào tạo toàn tỉnh tăng từ 66,4% cuối năm 2021 lên 70,1% cuối năm 2024 (tăng 3,7%). Việc phát triển nguồn nhân lực đã tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế, nâng cao năng suất lao động, tăng thu nhập, góp phần giảm nghèo, phát triển kinh tế bền vững, củng cố quốc phòng, an ninh và trật tự xã hội của tỉnh.

Xác định nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định tăng trưởng kinh tế - xã hội, Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã đưa ra những đột phá chiến lược để phát triển nhân lực chất lượng cao, nhằm đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh.

Ông Thái Văn Thành, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An nhấn mạnh: “Trọng tâm của giáo dục phải chuyển từ trang bị kiến thức sang bồi dưỡng, rèn luyện phương pháp tư duy, phương pháp tìm và giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, khả năng tự đào tạo và thích nghi phát triển. Bên cạnh đó, cần đổi mới mạnh mẽ cơ chế, chính sách xây dựng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, có cơ chế, chính sách, giải pháp mang tính vượt trội, đột phá về thu hút, trọng dụng, sử dụng người tài để khuyến khích lao động chất lượng cao về công tác và cống hiến…”.

Hiện các cơ sở giáo dục đại học, trường nghề tiếp tục mở rộng hợp tác với các khu công nghiệp, doanh nghiệp lớn trên địa bàn, tổ chức các buổi trao đổi để hiểu rõ nhu cầu nhân lực. Đây là cơ sở để nhà trường xây dựng các chương trình đào tạo ngắn hạn, trung hạn và dài hạn, đáp ứng nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp; tạo điều kiện cho sinh viên và giảng viên khởi nghiệp trong các lĩnh vực có vai trò chiến lược như nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và công nghệ chip bán dẫn, sẵn sàng hỗ trợ xây dựng các doanh nghiệp khởi nghiệp.