Để đạt mục tiêu 100% theo yêu cầu của Trung ương, thành phố cần giải ngân thêm một khối lượng vốn khổng lồ là hơn 8.642 tỷ đồng trong ba tháng cuối năm và tháng 1/2026. Đây là một thách thức lớn, đòi hỏi phải có sự tập trung và quyết liệt tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cốt lõi.

Nhiều vướng mắc

Theo Sở Tài chính Đà Nẵng, tổng vốn được phân bổ chi tiết cho các đơn vị và địa phương là 17.074,494 tỷ đồng, đạt 96,8% kế hoạch vốn Hội đồng nhân dân giao; trong đó, vốn ngân sách địa phương đạt tỷ lệ phân bổ tối đa 100% với 12.262,6 tỷ đồng; vốn ngân sách trung ương đạt 89,5% với 4.811,8 tỷ đồng. Tuy nhiên, vẫn còn 564 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương chưa phân bổ chi tiết. Phần vốn này chủ yếu nằm ở các nguồn: Chương trình Mục tiêu Quốc gia và vốn ODA (khoảng 64 tỷ đồng) đã được tỉnh Quảng Nam cũ (trước hợp nhất) đề nghị điều chỉnh giảm và hoàn trả ngân sách trung ương do giảm vốn sau quyết toán và giảm dự toán đấu thầu; vốn tăng thu ngân sách trung ương (500 tỷ đồng) bố trí cho dự án Nâng cấp, cải tạo tuyến Quốc lộ 14D chưa thể phân bổ chi tiết do dự án chưa hoàn thiện thủ tục phê duyệt đầu tư.

Ngoài ra, gần cuối quý III/2025, Thủ tướng Chính phủ đã bổ sung thêm 330 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương từ nguồn tăng thu năm 2024 cho Đà Nẵng để thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, đang yêu cầu Sở Khoa học và Công nghệ đôn đốc hoàn thành thủ tục chuẩn bị đầu tư để sớm phân bổ.

Tính đến ngày 30/9/2025, tổng giải ngân kế hoạch vốn năm 2025 của thành phố Đà Nẵng đạt 7.760 tỷ đồng. So với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao đạt 47,3%; kế hoạch HĐND thành phố giao đạt 44%. Kế hoạch vốn cho các dự án trọng điểm, động lực năm 2025 là 2.529,3 tỷ đồng, và tính đến 30/9/2025 đã giải ngân được 1.447,6 tỷ đồng, đạt 57,23% kế hoạch giao, cao hơn mức giải ngân chung của toàn thành phố.

Việc triển khai các dự án trọng điểm gặp nhiều vướng mắc, chủ yếu liên quan đến giải phóng mặt bằng và thủ tục đầu tư. Trong 21 dự án sử dụng vốn ngân sách địa phương (thuộc Đà Nẵng cũ) có 13 dự án đang thi công và 8 dự án đang chuẩn bị đầu tư. Trong số các dự án đang thi công có 7 dự án đang chậm tiến độ so với kế hoạch tổng thể; có 6 dự án vướng giải phóng mặt bằng.

Đối với 3 dự án sử dụng vốn ngân sách trung ương (thuộc Đà Nẵng cũ): Dự án Mở rộng tuyến Quốc lộ 14B giải ngân đạt 61,4% nhưng tiến độ thi công chậm (đạt 32,37% giá trị hợp đồng) và đặc biệt là công tác giải phóng mặt bằng chậm do khối lượng lớn, tính pháp lý phức tạp và nhân sự Ban Giải phóng mặt bằng phải ưu tiên cao tốc Hòa Liên - Túy Loan trước đó. Dự án Hoàn thiện tuyến đường gom dọc hai bên đường tránh Nam hầm Hải Vân mới khởi công (11/9/2025) và tỷ lệ giải ngân vốn 2025 rất thấp, chỉ đạt 3,0% (1,035 tỷ đồng/34,958 tỷ đồng).

Đối với 5 dự án tỉnh Quảng Nam cũ: Dự án Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14D (500 tỷ đồng vốn bổ sung) chưa giải ngân do đang chờ phê duyệt dự án; Dự án Hoàn thiện đường ven biển 129 (Võ Chí Công) giải ngân chỉ đạt 18,6% và đang có nguy cơ kéo dài sang năm 2026 do tiến độ giải phóng mặt bằng và thi công chậm.; Dự án Liên kết vùng miền Trung tỉnh Quảng Nam đạt giải ngân vốn 2025 là 28,3%, khối lượng thi công đạt 38,67% hợp đồng. Dự án Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14E vẫn còn nhiều vướng mắc về giải phóng mặt bằng tại nhiều xã (như Thăng Bình, Đồng Dương, Việt An, Hiệp Đức), ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ.

Theo bà Trần Thị Thanh Tâm, Giám đốc Sở Tài chính Đà Nẵng, vướng mắc dai dẳng trong công tác giải phóng mặt bằng, sự chậm trễ trong thủ tục đầu tư, quy hoạch; sự biến động về thị trường xây dựng và nguồn cung vật liệu… là những nguyên nhân chính làm chậm tiến độ dự án, ảnh hưởng đến công tác giải ngân vốn đầu tư công của thành phố. Khối lượng giải phóng mặt bằng lớn, đan xen giữa các quy định cũ và mới, đặc biệt ở các khu vực mới sáp nhập. Chính sách đền bù và tái định cư chưa đảm bảo sự phù hợp với thực tế và sự công bằng, minh bạch, dẫn đến khiếu nại kéo dài và người dân không chấp hành. Nhân sự tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất và cán bộ cấp xã sau sáp nhập còn mỏng và chưa kịp ổn định, phải ưu tiên xử lý dồn nén cho các dự án "nóng" (như cao tốc Hòa Liên - Túy Loan), khiến các dự án khác bị chậm trễ. Công tác bàn giao từ các chủ đầu tư cũ về xã mới gặp khó khăn, cán bộ phụ trách lĩnh vực xây dựng cơ bản của xã còn ít và yếu, chưa đáp ứng được khối lượng công việc.

Việc lập quy hoạch chi tiết cho các dự án xây dựng bị động do phải chờ điều chỉnh Quy hoạch chung thành phố hoặc chậm trễ trong việc xây dựng và cập nhật dữ liệu địa hình có tính pháp lý. Điều này khiến chủ đầu tư không thể triển khai các bước tiếp theo như thiết kế cơ sở, dẫn đến việc giải ngân vốn chuẩn bị đầu tư không đạt kế hoạch. Một số dự án phát sinh vướng mắc về kỹ thuật, chi phí đền bù hoặc không đảm bảo quỹ đất tái định cư, buộc phải thực hiện điều chỉnh chủ trương đầu tư, quy hoạch, và quy mô dự án. Các quy trình này đòi hỏi thời gian dài và sự thẩm định của nhiều cấp, làm kéo dài thời gian thực hiện tổng thể.

Cũng theo lãnh đạo Sở Tài chính Đà Nẵng, giá nhân công và vật liệu đầu vào (cát, đá, sắt, thép) tăng cao đột biến trong bối cảnh nguồn cung khan hiếm, khiến nhiều nhà thầu gặp khó khăn về tài chính, phải thi công cầm chừng, thậm chí đình trệ, ảnh hưởng trực tiếp đến khối lượng nghiệm thu và giải ngân. Việc tìm kiếm và tiếp nhận đất điều phối từ các dự án dư thừa không phù hợp với tiến độ cần đất đắp của các dự án khác. Đồng thời, thiếu các bãi đổ thải phù hợp cho chất thải xây dựng cũng là một vướng mắc lớn trong khâu quản lý thi công và chi phí. Một số thời điểm do thời tiết không thuận lợi mưa nhiều, dẫn đến các dự án hạ tầng kỹ thuật ngoài nhà thi công chậm, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án, cũng làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.

“Chạy nước rút” để hoàn thành giải ngân

Mục tiêu còn lại là phải giải ngân thêm 8.642,8 tỷ đồng trong quý IV và tháng 1/2026 để đạt tỷ lệ 100% kế hoạch vốn được Thủ tướng Chính phủ giao. Xác định đầu tư công là một trong những động lực thúc đẩy, để có thể đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong năm nay, vì vậy lãnh đạo thành phố Đà Nẵng yêu cầu các đơn vị phải “chạy nước rút” trong những tháng còn lại để hoàn thành giải ngân vốn.

Để làm được điều đó, Sở Tài chính Đà Nẵng đã đề nghị các đơn vị thực hiện nhiều giải pháp trọng tâm. Các chủ đầu tư cần đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị đầu tư các dự án để sớm trình phê duyệt, đấu thầu và giải ngân; đồng thời, tăng cường phối hợp với các Sở, ngành và Trung tâm Phát triển quỹ đất, phường xã để giải quyết các thủ tục đầu tư và công tác đền bù giải phóng mặt bằng. Mọi vướng mắc phát sinh phải được giải quyết kịp thời, nếu vượt thẩm quyền phải báo cáo ngay Phó Chủ tịch UBND thành phố phụ trách.

Các đơn vị phải xây dựng tiến độ chi tiết (hàng tháng, hàng tuần), phân công cán bộ bám sát công trình, đôn đốc nhà thầu tăng cường nhân lực, và thực hiện thủ tục nghiệm thu, thanh toán khối lượng nhanh chóng. Cần có phương án chi tiết ứng phó với việc giá nguyên vật liệu tăng cao, chủ động nguồn đất đắp và tìm bãi đổ thải phù hợp. Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương tham mưu quy định liên quan đến bồi thường, hỗ trợ tái định cư mới, đảm bảo sự đồng thuận của người dân. Trung tâm Phát triển quỹ đất cần tăng cường tiếp dân, xử lý kịp thời các thắc mắc, rà soát hồ sơ, chế độ chính sách đền bù đảm bảo công bằng, minh bạch. Cuối cùng, các sở, ngành cần tiếp tục bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu về quản lý đầu tư công cho cán bộ, công chức.

Phát biểu tại Hội nghị Ban Chấp hành Thành ủy lần thứ nhất mới đây, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Lương Nguyễn Minh Triết yêu cầu UBND thành phố khẩn trương rà soát, điều chỉnh quy hoạch thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, sớm triển khai các quy hoạch hoạch phân khu, xã, phường, đảm bảo phát triển đồng bộ, hài hòa, khai thác hiệu quả tiềm năng của vùng Đông, vùng Tây. Đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, giải tỏa, đền bù, triển khai các công trình, dự án, như: Cảng Liên Chiểu, Luồng Cửa Lở, sân bay Chu Lai, tuyến giao thông kết nối Khu thương mại tự do; dự án giao thông lớn như: Tuyến đường 14D, đường Võ Chí Công, đường liên kết vùng, dự án đường 14E, 40B, các dự án của Tập đoàn Trường Hải….
 
Ông Nguyễn Minh Triết cũng lưu ý phát huy hơn nữa vai trò, chức năng của các tổ công tác của UBND thành phố về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc các công trình, dự án gắn với trách nhiệm của từng địa phương, từng ban quản lý dự án; sớm giải quyết các vướng mắc về mô hình hoạt động của các ban quản lý dự án gắn với phân cấp, ủy quyền nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, giải ngân các chương trình mục tiêu quốc gia; phấn đấu đạt 100% tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công trong năm 2025. Chú trọng chuẩn bị khởi công, khánh thành các công trình, dự án chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 14 của Đảng.