Trong bài phỏng vấn đăng ngày 11/10 trên Nikkei Asia, cựu Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Nicholas Burns cho rằng mặc dù Washington và Bắc Kinh có thể được xem là những cường quốc ngang hàng, nhưng điểm tựa sức mạnh thực sự của Mỹ nằm ở mạng lưới đồng minh vững chắc. Các đối tác như Nhật Bản, Liên minh châu Âu hay Ấn Độ đóng vai trò then chốt trong việc ứng phó với các động thái ngày càng quyết đoán của Trung Quốc.

Ông Burns nhấn mạnh rằng việc áp thuế cao với các đồng minh như Nhật Bản hay Hàn Quốc là không phù hợp, bởi đây đều là những quốc gia có quan hệ chiến lược với Washington và cần được ưu tiên trong hoạch định chính sách. Với ông, mối quan hệ liên minh chính là nền tảng cốt lõi tạo nên sức mạnh của nước Mỹ.

Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục gia tăng, ông đánh giá mạng lưới liên minh của Washington đã được củng cố đáng kể dưới thời Tổng thống Joe Biden. Từ châu Á - Thái Bình Dương với Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines và nhóm Bộ Tứ (Quad), đến châu Âu với NATO và Liên minh châu Âu, các bên ngày càng có cách tiếp cận chiến lược hơn trong việc phối hợp an ninh khu vực.

Ông Burns khẳng định Mỹ sẽ mạnh hơn rất nhiều nếu hành động cùng các đồng minh. Đồng thời, ông bác bỏ lo ngại rằng Tổng thống Trump có thể theo đuổi các thỏa thuận với Trung Quốc bằng cách nhượng bộ lợi ích của các đối tác như Nhật Bản hay Philippines để đổi lấy kết quả chính trị trong nước.

Nói về chính sách của các chính quyền Mỹ, ông Burns nhấn mạnh có nhiều yếu tố tương đồng giữa thời Tổng thống Trump và Biden, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại và công nghệ. Ông từng trực tiếp thực hiện các biện pháp thuế quan thời kỳ 2020 và hiện vẫn tiếp tục ủng hộ chính sách kiểm soát xuất khẩu công nghệ cao sang Trung Quốc, đặc biệt là chip bán dẫn dùng trong trí tuệ nhân tạo. Ông cho rằng Mỹ cần duy trì quan hệ thương mại lớn với Trung Quốc, nhưng không thể để Trung Quốc tiếp cận các công nghệ nhạy cảm nhất của Mỹ.

Bên cạnh các vấn đề chiến lược và công nghệ, một trọng tâm khác trong thỏa thuận với Trung Quốc là kiểm soát fentanyl. Ông Burns cho biết việc Tổng thống Trump nêu vấn đề fentanyl là xác đáng, bởi đây hiện là nguyên nhân tử vong hàng đầu đối với người Mỹ trong độ tuổi từ 18 đến 49. Phần lớn tiền chất dùng để sản xuất loại ma túy tổng hợp này đến từ thị trường chợ đen Trung Quốc.

Ngoài ra, xuất khẩu nông sản cũng là một mục tiêu quan trọng. Trung Quốc vốn là thị trường lớn nhất đối với nông sản Mỹ, đặc biệt là đậu tương, mặt hàng chủ lực của các bang miền Trung Tây. Hai năm trước, Mỹ xuất khẩu lượng đậu tương trị giá 14 tỷ đô la Mỹ sang Trung Quốc. Tuy nhiên, trong năm tài khóa hiện tại (tính từ tháng 9), con số này hiện đang ở mức bằng 0. Đây là là một vấn đề nghiêm trọng cần sớm được giải quyết trong đối thoại song phương.

Ông cũng lên tiếng phản đối ý tưởng hình thành một “G2” giữa Mỹ và Trung Quốc, trong đó mỗi bên kiểm soát một khu vực ảnh hưởng riêng.

Kết thúc cuộc phỏng vấn, ông Nicholas Burns nhấn mạnh rằng tương lai của chính sách đối ngoại Mỹ nằm ở sự gắn bó với các đồng minh. Ông kêu gọi người dân Mỹ ghi nhớ tầm quan trọng của mạng lưới liên minh, cũng như nghĩa vụ duy trì lòng trung thành với các đối tác chiến lược trong bối cảnh thế giới đang bước vào thời kỳ cạnh tranh địa chính trị gay gắt hơn.