Chương trình xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới (NTM) tại 11 xã điểm đang bước đầu phát huy hiệu quả rõ nét. Theo đánh giá của Ban chỉ đạo chương trình, đến nay tại 11 xã, nhiều tiêu chí về xây dựng NTM đã và đang được hoàn thành, hình thành nên nhiều mô hình sản xuất tốt, góp phần làm thay đổi phương thức, tập quán sản xuất truyền thống ở các địa phương.

Tăng thu nhập cho nông dân

Đây là một trong những tiêu chí trọng tâm, mang tính cốt lõi của chương trình xây dựng NTM. Đến tháng 6/2011, lũy kế vốn thực hiện các nội dung xây dựng NTM tại 11 xã điểm đã đạt hơn 1.300 tỷ đồng, tăng gần 26% so với tháng 12/2010, bình quân 1 xã đã đầu tư trên 100 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách chiếm 40%, vốn dân doanh chiếm 60% tổng vốn đã đầu tư.

Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng thí điểm mô hình NTM Trung ương cho biết: Hầu hết các xã điểm đã được đầu tư nhiều hơn về vốn tín dụng, được hỗ trợ về khuyến nông để hình thành các mô hình sản xuất có hiệu quả. So với năm 2008, giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản ở các xã đều đạt cao hơn 7 - 26% như xã Mỹ Long Nam (tỉnh Trà Vinh) tăng 20%, xã Tam Phước (tỉnh Quảng Nam) tăng 26,4%. Đến nay, đã có 4 xã là Mỹ Long Nam, Tân Hội (tỉnh Lâm Đồng), Tân Thịnh (tỉnh Bắc Giang), Tam Phước cơ bản đạt tiêu chí nông thôn mới về thu nhập, 6 xã còn lại đạt từ 1,2 – 1,3 lần bình quân khu vực nông thôn của tỉnh.

Đầu tư và ứng dụng khoa học kỹ thuật, chuyển dịch cơ cấu cây trồng vào sản xuất theo tiêu chí “Nông thôn mới” ở xã Tân Thịnh, huyện Lạng Giang (Bắc Giang) đã và đang đem lại hiệu quả cho người nông dân. Ảnh: Đình Huệ - TTXVN

Nếu trước đây Chương trình chủ yếu tập trung cho xây dựng hạ tầng, thì trong năm 2011 các xã điểm đã tập trung cao hơn cho phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn. Đến nay, trên địa bàn 11 xã điểm đã xây dựng được khoảng 200 mô hình, dự án sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ. Các mô hình này đều có ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, mang lại hiệu quả cao hơn. Ông Dương Quang Tạo, Bí thư Đảng ủy xã Tân Thịnh, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang cho biết, hiện xã có 5 mô hình sản xuất có hiệu quả là: Trồng cà chua bi xuất khẩu, cây thuốc lá nguyên liệu, chăn nuôi lợn gia trại, sản xuất đá mỹ nghệ và sản xuất mì theo công nghệ mới. Từ các mô hình sản xuất, thu nhập bình quân đầu người ở xã Tân Thịnh từ 11,9 triệu đồng năm 2009 được nâng lên 18 triệu vào đầu năm 2011 (tăng 1,5 lần).

Tương tự với xã Mỹ Long Nam, huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh, nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi hiệu quả đã giúp người dân thay đổi dần bộ mặt nông thôn. Xã đã hình thành hai tổ hợp tác trồng lúa chất lượng cao, đạt năng suất tới 100 tạ/ha (trước chỉ 43 tạ/ha). Nuôi trồng thủy sản là thế mạnh của địa bàn nên xã tập trung tuyên truyền lịch thời vụ, kết hợp mở các lớp tập chuyển giao khoa học kỹ thuật nuôi tôm sú, đồng thời tổ chức “liên kết 4 nhà” nhờ đó đạt hiệu quả cao. Năm 2010 thu nhập bình quân ở xã là 20 triệu đồng/người/năm, dự kiến năm 2011 từ những nguồn thu trên, thu nhập bình quân tăng lên 22 – 25 triệu đồng/người/năm.

Phấn đấu 4 xã đạt đủ các tiêu chí vào cuối năm

Tính đến hết nửa đầu năm nay đã có 10/11 xã hoàn thành cả quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết. Hiện ở 11 xã đã hoàn thành được 902/1.188 công trình hạ tầng theo kế hoạch, đạt 76% kế hoạch đề ra, còn 24% khối lượng công trình đang dở dang, trong đó 2 xã Thụy Hương (huyện Chương Mỹ, Hà Nội) và Tân Thông Hội (huyện Củ Chi, TP Hồ Chí Minh) đã cơ bản đạt tiêu chí về hạ tầng. Tiêu chí này cũng được các xã coi như khâu đột phá trong xây dựng NTM.

Theo báo cáo tự đánh giá của các xã điểm, “hình hài” NTM theo 19 tiêu chí đã được hình thành ngày càng rõ rệt. Từ chỗ khởi đầu xã cao nhất đạt 8 tiêu chí, xã thấp nhất đạt 2 tiêu chí, còn lại đa số là 3 – 4 tiêu chí; đến nay xã đạt cao nhất là 16 tiêu chí (xã Tân Thông Hội). Một số xã như Tân Thịnh, Tân Hội, Tam Phước, Gia Phố đã hoàn thành được các tiêu chí khó như thu nhập, chuyển dịch cơ cấu lao động… Các xã còn lại phổ biến đạt 10-15 tiêu chí. Xã chậm nhất là Thanh Chăn, tỉnh Điện Biên cũng đã đạt 8/19 tiêu chí.

Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng thí điểm mô hình NTM Trung ương đặt ra mục tiêu, đến cuối năm 2011, các xã Tân Thông Hội, Tân Hội, Thụy Hương, Tân Thịnh sẽ cơ bản đạt 19 tiêu chí về xây dựng NTM, các xã còn lại phải phấn đấu hoàn thành thêm 2-3/19 tiêu chí. Trong đó, tất cả các xã phải đạt yêu cầu về tiêu chí giao thông, điện, nước sạch và vệ sinh môi trường, văn hóa để tạo ra chuyển biến rõ rệt bộ mặt nông thôn. Đến cuối năm 2011 sẽ kết thúc Chương trình thí điểm, nhưng Ban chỉ đạo vẫn yêu cầu các xã tiếp tục phấn đấu hoàn thành các tiêu chí còn lại và nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt được để thực sự là “mô hình chuẩn về nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020”.

Hoàng Tùng