Niềm vui ngắn chẳng tày gang

Từ đầu tháng 6 vừa qua, cả giá dầu Brent và dầu thô ngọt nhẹ Mỹ (WTI) đều bước vào thời kỳ giảm sút. Tính đến ngày 29/7, giá dầu Brent đã giảm 16,69% so với mức cao nhất trong tháng (từ 52,51 USD xuống còn 41,8 USD/thùng), còn dầu WTI cũng mất 20% giá trị (từ 51,23 USD còn 40,77 USD/thùng).

Nhưng từ đầu năm tới nay, một loạt cơ quan năng lượng hàng đầu thế giới đều dự báo thị trường dầu mỏ sẽ quay lại tình trạng cân bằng giữa cung và cầu. Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho rằng cán cân cung - cầu sẽ cân bằng vào cuối năm. Lý do là tăng cầu và giảm khai thác tại các nước không nằm trong Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC), trước hết là ở Mỹ. Cả Tổng thư ký OPEC Mohammed Barkindo, cả Bộ trưởng Năng lượng, Công nghiệp và Tài nguyên khoáng sản của Saudi Arabia Khalid A. Al-Falih cũng đều nói đến khả năng thị trường đang cân bằng trở lại.

Ngay cả khi cuộc họp ở Doha giữa các nước khai thác dầu không đạt nhất trí về "đóng băng" sản lượng thì cũng không làm giá dầu giảm mạnh. Các chuyên gia phân tích của ngân hàng Goldman Sachs hồi cuối tháng Năm cũng ghi nhận: hậu quả của sản lượng dư thừa đã được vượt qua nhanh hơn dự báo. Ngân hàng này cho rằng giá dầu trung bình trong sáu tháng cuối năm 2016 sẽ đạt 50 USD/thùng.

Vì sao giá dầu đi xuống?

Có một số nguyên nhân dẫn tới xu hướng giảm giá trên thị trường dầu mỏ hiện nay. Thứ nhất là con số thống kê công bố ngày 27/7 của Bộ năng lượng Mỹ, theo đó bất chấp mọi dự đoán, kho dự trữ dầu thô và xăng tại Mỹ đang ngày một đầy lên. Ngoài ra, những yếu tố tác động làm tăng giá dầu từ hồi mùa Xuân cũng đã không còn. Nguồn cung dầu từ Canada vốn bị ngưng trệ do cháy rừng đã được phục hồi. Nigeria cũng tăng nguồn cung vốn bị gián đoạn do nhiều vùng khai thác dầu bị các tay súng tấn công. Chính do gián đoạn nguồn cung cấp dầu từ hai nước này mà thị trường tưởng như đã vượt qua tình trạng thừa, nhưng thực tế thật ra không phải như vậy.

Nguyên nhân làm giảm giá dầu vẫn không được gỡ bỏ khi nguồn cung dư thừa và các nguồn xuất khẩu được nối lại. Theo các chuyên gia phân tích của ngân hàng Goldman Sachs, nguy cơ lớn nhất đe dọa giá dầu là đồng USD tiếp tục tăng giá và Fed có thể tăng lãi suất cơ bản.

Giá dầu sẽ diễn biến ra sao?

Công ty dầu khí Mỹ Baker Hughes cho biết, số giàn khoan dầu tại nền kinh tế lớn nhất thế giới đã tăng trong suốt bốn tuần của tháng 7. Tờ Financial Times cho biết nếu số giàn khoan tiếp tục tăng, tình hình thu hẹp sản lượng dầu tại Mỹ sẽ ngừng lại, giá dầu sẽ lại chịu sức ép đi xuống.

Economist Intelligence Unit dự báo giá dầu Brent sẽ giảm còn 40,34 USD/thùng. Một số chuyên gia kinh tế trong lĩnh vực năng lượng cho rằng giá dầu sẽ giảm xuống 40 USD/thùng vào giữa hoặc cuối tháng Chín tới nếu giá xăng giảm.

Financial Times nhận định, trên thị trường Mỹ đang rất dư thừa nhiên liệu: thậm chí còn nhiều hơn mức dự trữ năm 2015 tới 12%. Theo chuyên gia Philip Verledzher, tiêu thụ xăng tại Mỹ trong năm 2016 chỉ tăng 1,1% so với năm 2015.

Các nhà phân tích của một số ngân hàng đầu tư thế giới, bao gồm Citigroup Inc. và Societe Generale SA, thì ngược lại, dự báo rằng bất chấp xu hướng giảm giá hiện nay, thị trường sẽ hồi phục vào cuối năm. Bloomberg dẫn lời chuyên gia phân tích của Barclays Misuin Mahesh cho hay: “Nguồn cung đang được điều chỉnh mạnh, giảm mạnh hơn nhiều nguồn cầu từ quý IV/2015”. Theo ý kiến của các chuyên gia của Barclays và Commerzbank, giá dầu sẽ quay trở lại mức 50 USD/thùng. Song đồng thời, theo Commerzbank, tâm lý thị trường lại xấu đi trước viễn cảnh giá dầu sẽ giảm còn 40 USD/thùng trong thời gian tới.

Các chuyên gia được hãng tin Anh Reuters thăm dò ý kiến cho rằng trong năm nay, giá dầu sẽ tăng nhờ nhu cầu tăng, thậm chí bù lại được cả giai đoạn xuống dốc. Theo họ, trong năm 2016, giá một thùng dầu trung bình sẽ đạt 45,51 USD, cao hơn 0,31 USD so với dự báo hồi tháng Sáu. Hãng tin Reuters dẫn lời chuyên gia phân tích công ty tài chính Raymond James Luana Siegfried: “Năm 2016 chúng tôi dự báo lượng cầu dầu thế giới sẽ tăng trung bình 1,4 triệu thùng/ngày, còn sang năm 2017 sẽ tăng ở mức độ vừa phải, trước hết tại Trung Quốc, Ấn Độ và châu Phi”.

Cung vẫn sẽ vượt cầu, song những trục trặc trong sản xuất, bao gồm cả những trục trặc do bất ổn địa chính trị sẽ kìm hãm cung tăng. Theo ý kiến các chuyên gia mà hãng Reuters thăm dò, trên bối cảnh cung và cầu được cải thiện, giá dầu Brent trong quý IV/2016 sẽ đạt 51,15 USD/thùng, năm 2017 – 58,63 USD/thùng, và năm 2018 – 66,28 USD/thùng.

Tương lai của đồng ruble sẽ ra sao?

Sau một thời gian ngắn bớt phụ thuộc vào giá dầu thì trong tháng Bảy giá đồng ruble của Nga quay lại xu hướng giảm theo giá "vàng đen". Đó là ý kiến của chuyên gia kinh tế trưởng Quỹ Capital, Evgheny Nadorshin. Trong tháng Bảy, khi giá dầu ở mức 50 USD/thùng, đồng ruble khá mạnh nhờ nguồn ngoại tệ đổ vào nước Nga trong bối cảnh cử tri Vương quốc Anh chọn rời Liên minh châu Âu (EU) và những diễn biến tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Theo kịch bản của ngân hàng dầu khí Gasprombank, với mức giá 45-50 USD/thùng dầu trong quý II/2016, đồng ruble sẽ ở mức 70-75 ruble/USD. Đồng ruble chỉ có thể tăng giá trong trường hợp giá dầu tăng hoặc xuất hiện thêm dòng đầu tư, có thể đạt 50-55 ruble/USD. Song kịch bản này không mấy khả quan.

Thị trường không tin vào triển vọng nhu cầu dầu mỏ tăng trên toàn cầu, và giờ đây đã có thể thấy rõ hoạt động khoan dầu tại các mỏ khí đã phiến đang ngày càng nhộn nhịp ở Mỹ. Không loại trừ khả năng giá dầu có thể phá cả đáy 40 USD/thùng. Theo ông Nadorshin, như vậy đồng ruble có thể xuống còn 70 ruble/USD.

Chuyên gia kinh tế hàng đầu của ngân hàng phát triển Eurasia Yaroslav Lisovolik cho rằng, sức ép đặc biệt lên đồng ruble sẽ rơi vào quý IV/2016, vào thời kỳ Nga phải thanh toán nợ nước ngoài. Song dầu vẫn là một trong những nhân tố then chốt tác động đến tỷ giá đồng ruble. Theo ông, giá trung bình của đồng ruble so với đồng USD trong sáu tháng cuối năm 2016 sẽ vào khoảng 67 ruble/USD, còn giá dầu trung bình sẽ ở mức 45 USD/thùng.