Chướng ngại vật không thể lay chuyển nổi

Theo bình luận của tờ Foreign Policy, đó là cuộc chiến khi mà một lực lượng không thể cản nổi gặp một vật thể không thể lay chuyển nổi.

Đó là điều xảy ra ngày 4/1 khi Tổng thống Trump gặp bà Nanci Pelosi tại Nhà Trắng. Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh Chính phủ Mỹ đóng cửa một phần trong hơn hai tuần do Quốc hội không thông qua được dự luật cấp ngân sách vì bất đồng quanh kinh phí xây bức tường biên giới phía Nam. 

Bà Pelosi không phải là vị Chủ tịch Hạ viện dễ thuyết phục, sẵn sàng thỏa hiệp như Tổng thống Trump từng dự đoán. Bà Pelosi đã nói rõ: “Chúng ta sẽ không xây tường. Có ai còn nghi ngờ gì về việc chúng ta sẽ không xây tường không? Một bức tường là điều trái đạo đức giữa các quốc gia. Đó không phải là chúng ta, với tư cách một đất nước”.

Bình luận của bà Pelosi được tờ Foreign Policy ví như mũi tên nhằm thẳng vào tâm điểm của sức hấp dẫn dân túy mà Tổng thống Trump tạo ra với các cử tri da trắng ngay từ đầu chiến dịch tranh cử tổng thống. Bình luận này cũng cho thấy bà Pelosi muốn bắn tín hiệu rõ ràng với tổng thống rằng bà sẽ không nhượng bộ như các chính khách khác.

Ngoài ra, bình luận còn cho thấy tình trạng đóng cửa chính phủ một phần hiện nay sẽ kéo dài bất tận trừ khi kế hoạch pháp lý của bà Pelosi có tác dụng. Kế hoạch của bà là khiến phe Cộng hòa từ bỏ cuộc chiến không thể thắng nổi liên quan tới bức tường biên giới – bức tường gần như chắc chắn sẽ không bao giờ tồn tại, ít nhất là dưới dạng mà ông Trump đã quảng bá trong chiến dịch tranh cử.

Tại thời điểm tranh cử, ông Trump đã giành nhiều tán thưởng tại các cuộc vận động khi ông cam kết xây dựng một bức tường “xinh đẹp” mà Mexico sẽ trả tiền 100%. Từ đó tới nay, Chính phủ Mexcio đã tuyên bố sẽ không trả một đồng.

Theo một nhân viên trong Hạ viện, chiến lược của bà Pelosi được lên kế hoạch cẩn thận và chắc chắn đại diện cho suy nghĩ chung của đa số phe Dân chủ. Người này nói: “Để khiến yêu cầu của Tổng thống Trump về bức tường trở nên trái đạo đức/phi Mỹ về bản chất, bà có thể đặt ông Trump và nghị trình của ông vào phe của những người trái đạo đức/phi Mỹ”.

Bà Neera Tanden, Chủ tịch Trung tâm Tiến bộ Mỹ, gọi quan điểm cứng rắn và mạo hiểm về mặt chính trị của bà Pelosi là “khoảnh khắc quan trọng” đối với phe Dân chủ. Bà cho rằng động lực đang ở phía bà Pelosi. 

Dưới sự chỉ đạo của Chủ tịch Pelosi ngày 3/1, Hạ viện đã thông qua hai dự luật cấp tiền cho chính phủ hoạt động trở lại tạm thời một số cơ quan bị đóng cửa trong khi đàm phán vẫn tiếp tục. Có 5 nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu theo phe Dân chủ. Tại Thượng viện, có hai nghị sĩ Cộng hòa cho biết họ ủng hộ các biện pháp của phe Dân chủ.

Lực lượng không thể cản nổi

Về phần mình, Tổng thống Trump cũng tỏ ra không lùi bước khi tuyên bố với bà Pelosi và lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer rằng chính phủ có thể tiếp tục đóng cửa hàng tháng, thậm chí hàng năm nếu ông không được theo ý mình. Tổng thống Trump dường như không bận tâm tới hàng trăm nghìn nhân viên liên bang đang phải nghỉ phép không lương, khi cho rằng phần lớn họ dù sao cũng là người Dân chủ.

Phát biểu với các phóng viên ngày 4/1, Tổng thống Trump nói: “Chúng ta sẽ không mở cửa cho tới khi vấn đề bức tường được giải quyết”. Còn Phó Tổng thống Mike Pence tuyên bố với Fox News: “Nếu không có bức tường, sẽ không có thỏa thuận”.

Tổng thống Trump dường như đang tìm mọi cách để giành sự ủng hộ khi ông mời các quan chức phụ trách an ninh biên giới tới cuộc họp tại Nhà Trắng và gửi thư tới các thành viên quốc hội với nội dung: “Bức tường có tác dụng. Đó là lý do tại sao người giàu có, quyền lực và thành công xây tường quanh nhà họ”. Ông khẳng định bức tường hoàn toàn cần thiết với an ninh nước Mỹ. 

Theo nghị sĩ Lindsey Graham, với Tổng thống Trump, bức tường đã trở thành phép ẩn dụ để nói về an ninh biên giới. Ông nói: “Nếu Tổng thống từ bỏ bây giờ, đó sẽ là chấm hết cho năm 2019, về mặt trở thành một tổng thống có ảnh hưởng. Có lẽ đó sẽ là dấu chấm hết cho nhiệm kỳ tổng thống”.

Tuy nhiên, bà Neera Tanden cho rằng mối đe dọa với tổng thống là trung tâm chính trị của ông đang tan rã. Không có người Dân chủ nào chuyển sang ủng hộ ông. Chỉ có người Cộng hòa chuyển sang phe khác. 

Theo khảo sát toàn quốc của Đại học Quinnipiac từ tháng 12/2018, 54% cử tri Mỹ phản đối bức tường biên giới, nhưng khoảng 86% người Cộng hòa ủng hộ. 

Foreign Policy cho rằng khi khẳng định quan điểm không thể thỏa hiệp, cả bà Pelosi và Tổng thống đang chấp nhập rủi ro chính trị nghiêm trọng vì đang để chính phủ đóng cửa kéo dài, tốn kém và không hợp lòng dân. Tổng thống Trump cho thấy ông sẽ không làm gì khiến người ủng hộ da trắng và có quan điểm phản đối nhập cư phật ý, còn bà Pelosi cho thấy khó có thể lùi bước trong hành động quan trọng đầu tiên của nhiệm kỳ Chủ tịch Hạ viện lần này.