Đảng và Nhà nước đều xác định kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế (theo Nghị quyết 68 và Dự thảo văn kiện XIV của Đảng). Theo ông, cộng đồng doanh nhân kiều bào phát huy vai trò trong những lĩnh vực nào để góp phần phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam?

Đảng và Nhà nước ta đã xác định kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế, đây là định hướng rõ ràng trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV. Với cộng đồng hơn 6 triệu người Việt Nam ở nước ngoài, trong đó có một lực lượng đông đảo doanh nhân, chuyên gia, trí thức giàu tri thức và kinh nghiệm quốc tế, đây chính là nguồn lực chiến lược đóng góp trực tiếp vào sự phát triển bứt phá của kinh tế tư nhân trong nước. Cộng đồng doanh nhân kiều bào có thể phát huy vai trò trên một số phương diện trọng tâm sau.

Hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam thông qua kết nối thị trường, đối tác, chuẩn hóa quản trị doanh nghiệp theo tiêu chuẩn toàn cầu. Doanh nhân kiều bào hiểu thế mạnh của Việt Nam, đồng thời nắm bắt rõ yêu cầu và xu hướng của thị trường quốc tế, đó là lợi thế không thể thay thế.

Thúc đẩy quá trình chuyển giao công nghệ, chuyển đổi số và phát triển xanh. Nhiều doanh nhân Việt kiều đang hoạt động trong các ngành công nghệ lõi như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, tự động hóa, an ninh mạng, năng lượng mới… Nếu có cơ chế thu hút phù hợp, chúng ta có thể rút ngắn khoảng cách công nghệ, tham gia sâu hơn vào các chuỗi cung ứng chiến lược toàn cầu.

Hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Kiều bào không chỉ mang về vốn mà quan trọng hơn là tri thức quản trị, mô hình tăng trưởng mới, mạng lưới quan hệ quốc tế, giúp startup Việt Nam vươn ra thế giới. Từ đó hình thành những doanh nghiệp “Make in Vietnam” đủ sức cạnh tranh toàn cầu.  

Đẩy mạnh tham gia vào chuỗi giá trị trong nước gắn với liên kết vùng, liên kết ngành, nhất là trong các lĩnh vực mà Việt Nam có lợi thế như: Công nghiệp chế biến - chế tạo, logistics, thương mại điện tử, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch - dịch vụ chất lượng cao…

Bên cạnh đó, cộng đồng doanh nhân kiều bào luôn mang trong mình tinh thần yêu nước, ý chí khởi nghiệp và khát vọng phụng sự Tổ quốc. Nếu có môi trường thuận lợi, chính sách hỗ trợ và cơ chế bảo vệ nhà đầu tư tư nhân ổn định, chắc chắn lực lượng này tiếp tục trở thành cầu nối chiến lược, góp phần hiện thực hóa mục tiêu: Đến năm 2045, hy vọng Việt Nam đạt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao, có nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam vươn tầm thế giới. Với đường lối đúng đắn của Đảng, sự vào cuộc của Chính phủ, đồng hành của cộng đồng doanh nhân trong và ngoài nước, kinh tế tư nhân Việt Nam sẽ bứt phá mạnh mẽ, trở thành động lực chủ đạo trong mô hình tăng trưởng mới của đất nước.

Dự thảo Văn kiện xác định “đối ngoại, hội nhập quốc tế” là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, đặt ngang hàng với quốc phòng và an ninh. Theo ông, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài cần phát huy vai trò thế nào trong ngoại giao nhân dân, quảng bá hình ảnh Việt Nam, qua đó giúp Việt Nam phát triển “tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hoá và vị thế đất nước”?

Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng khẳng định rõ đối ngoại và hội nhập quốc tế là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, được đặt ngang hàng với quốc phòng và an ninh. Đây là một bước phát triển tư duy chiến lược rất quan trọng, thể hiện tầm nhìn toàn cầu, chủ động tạo dựng môi trường hoà bình, hợp tác cho phát triển đất nước.     

Với hơn 6 triệu người Việt Nam sinh sống trên 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, cộng đồng kiều bào chúng ta chính là nguồn lực chiến lược của ngoại giao nhân dân, gắn kết Việt Nam với thế giới bằng những sợi dây của niềm tin, văn hoá và tri thức.  

Ngoại giao nhân dân của kiều bào có thể góp phần nổi bật ở ba phương diện: Quảng bá hình ảnh quốc gia - Một Việt Nam hoà hiếu, đổi mới, năng động và kiến tạo tương lai. Mỗi người Việt ở nước ngoài là một đại sứ văn hoá, lan tỏa bản sắc Việt Nam và câu chuyện phát triển thuyết phục tới bạn bè quốc tế; Xây dựng và củng cố “sức mạnh mềm Việt Nam” thông qua kết nối chuyên gia, trí thức, doanh nghiệp và các thiết chế quốc tế. Đây là con đường giúp chúng ta nâng cao vị thế quốc gia, tham gia sâu hơn vào các quá trình định hình luật chơi toàn cầu; Đồng hành và bảo vệ lợi ích quốc gia trong môi trường cạnh tranh chiến lược.

Kiều bào chính là cầu nối tin cậy, giúp Việt Nam mở rộng thị trường, thúc đẩy hợp tác đầu tư, thương mại và chuyển giao công nghệ, đóng góp trực tiếp cho tăng trưởng. Quan trọng hơn, ngoại giao nhân dân của người Việt ở nước ngoài không chỉ hướng đến thành công của đất nước, mà còn là cách để thể hiện lòng tự hào dân tộc, sự tri ân đối với cội nguồn và trách nhiệm với tương lai Việt Nam.

Với đường lối đối ngoại toàn diện, hiện đại, mang đậm bản sắc Việt Nam mà Đảng xác định, cùng với sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, trong đó có cộng đồng người Việt toàn cầu, chúng ta hoàn toàn có thể hiện thực hoá mục tiêu: “Xây dựng một Việt Nam phát triển, thịnh vượng, có vị thế tương xứng với tầm vóc lịch sử và văn hoá dân tộc trên trường quốc tế”.  

Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị đề ra mục tiêu đột phá giáo dục và đào tạo, cũng như Dự thảo văn kiện định hướng mục tiêu xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, hội nhập quốc tế. Theo ông, Việt Nam nên làm gì để kết nối giữa các trường, viện, doanh nghiệp trong nước với mạng lưới trí thức, sinh viên kiều bào, nhằm phát triển nhân lực chất lượng cao?

Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị nhấn mạnh yêu cầu đột phá về giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ công cuộc công nghiệp hóa, chuyển đổi xanh và số. Đây là hướng đi đúng đắn và cấp thiết để Việt Nam bước vào nhóm nước phát triển trong những thập niên tới.

Theo tôi, để thúc đẩy liên kết giữa các cơ sở giáo dục, nghiên cứu trong nước với mạng lưới chuyên gia, trí thức và sinh viên kiều bào, có thể tập trung vào một số giải pháp then chốt sau:

Hình thành cơ chế hợp tác chiến lược lâu dài giữa các trường đại học, viện nghiên cứu với doanh nghiệp và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Cần có cơ chế đặt hàng nghiên cứu, đào tạo theo nhu cầu thực tiễn của thị trường và doanh nghiệp FDI.

Xây dựng và mở rộng mạng lưới tài năng Việt toàn cầu, tạo điều kiện thuận lợi để chuyên gia, trí thức kiều bào tham gia giảng dạy, chuyển giao công nghệ, cố vấn khởi nghiệp ngay tại Việt Nam mà không bị rào cản về thủ tục, đãi ngộ hay môi trường làm việc.

Triển khai mạnh mẽ chương trình trao đổi sinh viên, thực tập sinh quốc tế, thúc đẩy mô hình hợp tác trường, viện, doanh nghiệp. Trong đó, doanh nghiệp Việt Nam và các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam cần tham gia sâu hơn vào quá trình đào tạo và tuyển dụng.

Đẩy nhanh hình thành các trung tâm nghiên cứu và đổi mới sáng tạo đạt chuẩn quốc tế tại các đô thị lớn như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, liên kết với các quốc gia có nền khoa học - công nghệ phát triển như Hàn Quốc, Nhật Bản, EU, Hoa Kỳ.

Tạo môi trường học thuật cởi mở, minh bạch, khuyến khích tự do sáng tạo và tự chủ đại học, lấy chất lượng và sản phẩm thực tế làm thước đo, tránh chạy theo hình thức. Nếu tận dụng tốt trí tuệ Việt Nam toàn cầu, nhất là hơn 600.000 chuyên gia, trí thức và sinh viên đang học tập, làm việc ở nước ngoài, tôi tin rằng Việt Nam hoàn toàn có thể bứt phá mạnh mẽ, từ “đi sau, học nhanh” trở thành người tạo ra tri thức và công nghệ mới. Đó chính là nền tảng định đoạt sự thành công của mục tiêu đến năm 2045, đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao, với sức mạnh cạnh tranh đến từ con người Việt Nam.  

Trân trọng cảm ơn ông!