Đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước ta luôn khẳng định: Một trong những động lực chủ yếu để phát triển đất nước là chính sách đại đoàn kết toàn dân, trong đó đặc biệt coi trọng đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo vì lợi ích của quốc gia, dân tộc, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân.

Tôn giáo đồng hành cùng dân tộc

Trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, đồng bào có tín ngưỡng, tôn giáo đã góp phần cùng đồng bào cả nước viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc Việt Nam. Ngày nay, trong công cuộc thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng bào theo các tôn giáo đã đoàn kết cùng cả nước tích cực thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, góp phần phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân và khát vọng phát triển đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam khẳng định: Tín ngưỡng, đối tượng tôn thờ của mỗi tôn giáo có thể khác nhau, nhưng tất cả các tôn giáo Việt Nam đều có chung một Người mẹ Tổ quốc để dựng xây và dấn thân phục vụ.

Với truyền thống nhập thế đạo nhà, phụng đạo yêu nước, hộ quốc an dân, đồng hành cùng dân tộc, ngay từ những ngày đầu Phật giáo đã đồng hành cùng cách mạng Việt Nam. Trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân, đế quốc, đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, Phật giáo luôn ủng hộ đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước. Trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, bảo vệ Tổ quốc ngày nay, cùng với xu thế hội nhập quốc tế sâu rộng, Phật giáo Việt Nam tiếp tục tham gia tích cực vào sự nghiệp cách mạng đổi mới đất nước với phương châm: "Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội". 80 năm qua, Giáo hội Phật giáo Việt Nam và các tổ chức tiền thân đã không ngừng củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, đoàn kết giữa các tôn giáo, giữa đạo và đời vì mục tiêu chung là đất nước hòa bình, nhân dân hạnh phúc. Những thành tựu Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã đóng góp cho đất nước là minh chứng cho đường lối, chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước ta về tôn giáo - Thượng tọa Thích Đức Thiện nêu rõ.

Công giáo Việt Nam hiện có 27 giáo phận, trên 7 triệu đồng bào có đạo, chiếm trên 7% dân số; trên 7.000 chức sắc, khoảng 30.000 tu sĩ của các dòng tu, tu hội, tu đời là nguồn nhân lực lớn đã, đang đóng góp vào quá trình phát triển đất nước, đưa hình ảnh người Công giáo sống động hơn trong đời sống tôn giáo và đời sống xã hội Việt Nam.

Hiệp sĩ Đại Thánh giá Gioan Baotixita Lê Đức Thịnh chia sẻ: Khi đất nước thống nhất ngày 30/4/1975, lịch sử Công giáo Việt Nam cũng bước sang trang mới. Đồng bào Công giáo Việt Nam được hưởng trọn vẹn đức tin Công giáo đúng nghĩa do Hàng Giáo phẩm và các chức sắc người Việt Nam làm chủ. Cùng với chính sách tôn giáo phù hợp, vị thế ngày càng lớn mạnh của đất nước, tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc càng làm cho người Công giáo yên tâm, tham gia đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng đất nước. Người Công giáo sẵn sàng đóng góp, hiện diện ở những nơi người dân và đất nước cần, chia sẻ, chung tay xây dựng những ngôi nhà đại đoàn kết, xây cầu dân sinh, đưa nước sạch đến với bà con, trực tiếp tham gia tuyến đầu chống dịch, cứu trợ thiên tai và nhiều hoạt động ý nghĩa khác. Trong kỷ nguyên mới của đất nước, người Công giáo Việt Nam tiếp tục, sẵn sàng dấn thân vào các hoạt động vì hạnh phúc của đồng bào như Hội Thánh đã đề ra trong Thư chung 1980 "Tiếp nối công trình của cha ông, Hội Thánh ngày nay cũng phải dấn thân vào việc xây dựng đất nước về mọi mặt: văn hóa xã hội, cũng như kinh tế, chính trị” và "Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào đối với người Công giáo không những là một tình cảm tự nhiên phải có, mà còn là một đòi hỏi của Phúc âm".

Đạo Cao Đài - tôn giáo ra đời, phát triển ở Việt Nam với tôn chỉ "Tam giáo quy nguyên, ngũ chỉ phục nhất", lấy "chân, thiện, nhẫn" làm gốc, đề cao lòng nhân ái, vị tha, sống thuận thiên lý và yêu thương đồng bào, đồng bào có đạo luôn khắc ghi lời dạy của Đức Chí tôn: "Nước vinh đạo sáng". Suốt chiều dài lịch sử, các chức sắc, đồng bào đạo Cao Đài luôn đồng hành cùng dân tộc, gắn bó với cộng đồng, sống "tốt đời đẹp đạo", góp phần xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đóng góp vào sự nghiệp phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống.

Chánh Phối sư Thượng Phong Thanh, Phó Trưởng ban Thường trực Hội thánh Cao Đài Tiên Thiên cho biết: Đạo Cao Đài là tôn giáo nội sinh, phát huy tinh thần yêu nước từ truyền thống, tinh thần dân tộc, đã đóng góp tích cực trong công cuộc giải phóng đất nước. Thống kê chưa đầy đủ trong toàn đạo Cao Đài qua 2 cuộc kháng chiến bảo vệ đất nước có 4.883 liệt sỹ, 457 Mẹ được Nhà nước phong tặng Mẹ Việt Nam Anh hùng. Kể từ khi các Hội thánh Cao Đài được công nhận pháp nhân với đường hướng hành đạo tiến bộ, tích cực, đồng bào có đạo luôn nhận được sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam, sự hỗ trợ tích cực từ các ban, bộ, ngành từ Trung ương đến địa phương tạo điều kiện thuận lợi giúp các tôn giáo phát triển. Đồng hành cùng dân tộc, chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy chính quyền địa phương hai cấp được toàn đạo Cao Đài hưởng ứng tích cực với niềm tin ích nước lợi dân trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Bảo đảm bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng giữa các dân tộc, tôn giáo

Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, đồng bào các dân tộc thiểu số luôn gắn bó máu thịt với dân tộc Việt Nam, đoàn kết keo sơn, thủy chung son sắt với Đảng, với Tổ quốc, có những đóng góp quan trọng vào thắng lợi chung của cách mạng. Giai đoạn hiện nay, vai trò, vị trí của đồng bào dân tộc thiểu số càng được nâng cao trong sự nghiệp đổi mới, hội nhập, phát triển bền vững và bảo vệ Tổ quốc. Đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ là lực lượng thụ hưởng chính sách mà thực sự là những chủ thể tích cực, sáng tạo, có vai trò ngày càng quan trọng trong hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn an ninh - quốc phòng, bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc. Các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đã giúp đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào các dân tộc thiểu số ngày càng nâng lên, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc được phát huy, đồng bào các dân tộc thiểu số đã có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp vẻ vang của Đảng, của dân tộc.

Chị Sity Hara, Phó trưởng ban Từ thiện xã hội, Ban đại diện Cộng đồng Hồi giáo tỉnh An Giang khẳng định, thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta đã giành sự quan tâm đặc biệt đến đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó có dân tộc Chăm. Ban đại diện cộng đồng Hồi giáo tỉnh An Giang đã có nhiều hoạt động, chung tay cùng Đảng, Nhà nước, chính quyền địa phương hỗ trợ, chăm lo cho cộng đồng người Chăm của tỉnh, đặc biệt là trong dịp Tết Nguyên đán, mùa chay của người Hồi giáo... Tháng 8 và 9/2025, Ban đại diện Cộng đồng Hồi giáo tỉnh hỗ trợ 600 suất quà tặng sinh viên, học sinh nghèo của dân tộc Chăm và sẽ tiếp tục đồng hành với các em trong suốt 4 năm học.

"Đời sống của đồng bào Chăm hiện còn khó khăn, vì vậy với vai trò Ủy viên Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, tôi sẽ cố gắng cùng với các cấp chính quyền chăm lo, hỗ trợ cho cuộc sống của người dân. Sẽ còn những khó khăn nhất định nhưng với sự chỉ dẫn của Đảng, Nhà nước, sự đồng lòng, quyết tâm, chúng tôi sẽ đưa chính sách hỗ trợ của Đảng, Nhà nước đến với người dân để họ có thể tiếp cận một cách tốt nhất có thể" - chị Sity Hara chia sẻ.

Là bộ phận không tách rời, là một nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là một phần quan trọng của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Ông Lương Xuân Hòa, Chủ tịch Hội người Việt Nam ở Udon Thani (Thái Lan) - người có góp quan trọng trong việc xây dựng, phát triển Vietnam Town ở Udon Thani, một trung tâm sinh hoạt cộng đồng và kinh doanh cho người Việt tại đây cho biết: Khi mỗi cá nhân dù ở bất cứ nơi nào có những đóng góp cụ thể thì đất nước sẽ vững vàng vượt qua khó khăn. Người Việt Nam ở Thái Lan, cũng như ở bất cứ đâu trên thế giới đều là con một nhà, luôn hướng về Tổ quốc. Đó là tinh thần đại đoàn kết muôn đời nay của người Việt Nam. Bước vào kỷ nguyên vươn mình, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sự tập hợp đoàn kết của MTTQ Việt Nam, đất nước ta sẽ ngày càng giàu mạnh, "sánh vai với các cường quốc năm châu" như Bác Hồ hằng mong đợi.

Thống kê của Ban Dân tộc và Tôn giáo, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho thấy, hiện nay đồng bào các tôn giáo nước ta có khoảng 27 triệu người, chiếm gần 1/3 dân số, nếu tính cả những người có tín ngưỡng, tôn giáo thì chiếm trên 95% dân số đất nước. Đồng bào các dân tộc thiểu số hiện nay có trên 14,4 triệu người, chiếm khoảng 15% dân số. Đây là những bộ phận nhân dân đặc thù, đồng thời là bộ phận rất quan trọng của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài có khoảng 6 triệu người, phân bố không đồng đều tại hơn 130 quốc gia, vùng lãnh thổ trên khắp thế giới, trong đó trên 50% Việt kiều là thành viên của các tôn giáo khác nhau như: Phật giáo, Công giáo, Tin Lành, Cao Đài, Phật giáo Hòa Hảo, Hồi giáo...

MTTQ Việt Nam xác định giải quyết tốt mối quan hệ dân tộc - tôn giáo trong mối quan hệ đại đoàn kết toàn dân tộc trong kỷ nguyên mới là công tác có tính chất chiến lược nhằm vừa đảm bảo thực hiện chính sách bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp đỡ nhau cùng phát triển giữa các dân tộc; đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân, của mọi người, vừa phát huy được các giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp và nguồn lực của các tôn giáo trong xây dựng, phát triển đất nước bền vững; đấu tranh ngăn chặn những âm mưu lợi dụng vấn đề dân tộc, vấn đề tôn giáo của các thế lực thù địch.

Theo Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến, hiện Mặt trận các cấp đang tập trung cao độ nghiên cứu, xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành Chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc trong giai đoạn 2026-2036, đáp ứng với tầm nhìn và kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Những giải pháp đột mang tính chiến lược sẽ góp phần củng cố, tăng cường, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc với ý chí, quyết tâm cao nhất, góp phần xây dựng đất nước phát triển hùng cường, nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.