Trong bối cảnh an ninh toàn cầu nhiều biến động và cạnh tranh công nghệ ngày càng gay gắt, Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) chuẩn bị thực hiện bước chuyển hướng lịch sử: tham gia vào lĩnh vực quốc phòng. Dự án vệ tinh quân sự đầu tiên của cơ quan này được xem là dấu mốc quan trọng trong chiến lược không gian của Liên minh châu Âu (EU).
Ông Josef Aschbacher, Tổng Giám đốc ESA. Ảnh: esa.int
Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, trong cuộc phỏng vấn với Euractiv, Tổng Giám đốc ESA, ông Josef Aschbacher cho biết cơ quan này sẽ đề nghị các quốc gia thành viên đóng góp khoảng 1 tỷ euro vào tháng 11 tới để phát triển một hệ thống vệ tinh trinh sát phục vụ an ninh - quốc phòng. Nguồn kinh phí này sẽ giúp ESA triển khai chương trình quan sát Trái Đất có khả năng cung cấp hình ảnh quang học độ phân giải cao, cập nhật dữ liệu trong vòng chưa đến 30 phút, phục vụ công tác ứng phó khẩn cấp, phòng chống thiên tai và bảo đảm an ninh. Ông Aschbacher nhấn mạnh về mặt chiến lược, đây là dự án có ý nghĩa đặc biệt, bởi lần đầu tiên ESA phát triển một chương trình dành riêng cho các cơ quan an ninh và quốc phòng.
Trong hơn nửa thế kỷ hoạt động, ESA – có trụ sở tại Paris – chủ yếu thực hiện các sứ mệnh khoa học và dân sự. Những chương trình nổi bật như Galileo (hệ thống định vị vệ tinh thay thế GPS) hay Copernicus (quan sát khí hậu và môi trường) đều hướng tới mục tiêu phi quân sự. Vì vậy, việc cơ quan này mở rộng sang lĩnh vực quốc phòng được đánh giá là một bước ngoặt mang tính chiến lược.
Theo kế hoạch, dự án mới sẽ nằm trong tổng ngân sách 22 tỷ euro của ESA cho giai đoạn 3 năm tới. Các chi tiết cụ thể sẽ được thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh về tài trợ dự kiến tổ chức vào tháng 11 tại Bremen (Đức), nơi các quốc gia thành viên sẽ quyết định mức đóng góp cho từng chương trình. Ông Aschbacher cho biết sáng kiến này nhận được sự ủng hộ chính trị rộng rãi từ 22 quốc gia thành viên.
Chương trình vệ tinh mới, do Ủy ban châu Âu (EC) gọi là “Dịch vụ Quan sát Trái Đất của chính phủ” (EOGS) và được ESA đặt tên “Khả năng phục hồi châu Âu từ không gian” (European Resilience from Space), nhằm tăng cường năng lực giám sát, cảnh báo và ứng phó của châu Âu trước các thách thức về an ninh, khí hậu và thiên tai quy mô lớn. Bước đi này cho thấy châu Âu đang đẩy mạnh quyền tự chủ chiến lược trong lĩnh vực công nghệ và không gian, coi đây là trụ cột quan trọng bảo đảm an ninh và năng lực cạnh tranh của khối. Bên cạnh đó, EC đang xem xét phân bổ ngân sách không gian trong giai đoạn 2028–2034, hướng tới một châu Âu tự chủ, kiên cường và sẵn sàng ứng phó với các thách thức toàn cầu.