Giao dịch BHXH tại Hà Nội. Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN

Về vấn đề này, căn cứ vào các quy định hiện nay của pháp luật về BHXH thì một người tham gia BHXH không được phép có nhiều sổ, nếu có từ 2 sổ trở lên thì buộc phải làm thủ tục gộp sổ để cấp sổ mới. Khi thu hồi sổ người đóng bảo hiểm có thể được xem xét hoàn trả một tiền đã đóng trùng.

Tại Khoản 4 Điều 46. Cấp và quản lý sổ BHXH Quyết định số: 595/QĐ-BHXH của Bảo hiểm xã hội Việt Nam ngày 14 tháng 4 năm 2017 quy định: Một người có từ 2 sổ BHXH trở lên ghi thời gian đóng BHXH không trùng nhau thì cơ quan BHXH thu hồi tất cả các sổ BHXH, hoàn chỉnh lại cơ sở dữ liệu, in thời gian đóng, hưởng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của các sổ BHXH vào sổ mới.

Còn theo Điều 26 và Điểm e mục 3.1 khoản 3 Điều 43 Quản lý tiền thu của Quyết định số: 595/QĐ-BHXH của Bảo hiểm xã hội Việt Nam ngày 14 tháng 4 năm 2017, cụ thể:

Điều 26. Hoàn trả tiền đã đóng đối với người tham gia BHXH tự nguyện, người có từ 2 sổ BHXH trở lên có thời gian đóng BHXH, BHTN trùng nhau, người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) theo hộ gia đình, người tham gia BHYT được ngân sách nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng…

Điều 43. Quản lý tiền thu với Khoản 3 quy định các trường hợp hoàn trả:

a) Đơn vị giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động theo quy định của pháp luật hoặc di chuyển nơi đăng ký tham gia đã đóng thừa tiền BHXH, BHYT, BHTN, BH tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp…

e) Trường hợp một người có từ 02 sổ BHXH trở lên có thời gian đóng BHXH, BHTN trùng nhau thì cơ quan BHXH thực hiện hoàn trả cho người lao động số tiền đơn vị và người lao động đã đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất và số tiền đã đóng vào quỹ BHTN (bao gồm cả số tiền thuộc trách nhiệm đóng BHXH, BHTN của người sử dụng lao động), không bao gồm tiền lãi.

Mặt khác, theo quy định tại Điều 63 về Xử lý một số tồn tại trong công tác cấp sổ BHXH của Quyết định số 1111/QĐ-BHXH của Bảo hiểm xã hội Việt Nam ngày 25/11/2011 về quy định quản lí thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; quản lí sổ bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế như sau:

1. Một người có từ 2 sổ BHXH trở lên ghi thời gian đóng BHXH không trùng nhau thì cơ quan BHXH thu hồi tất cả các sổ BHXH, sau đó hoàn chỉnh lại cơ sở dữ liệu, in thời gian đóng, hưởng BHXH, BHTN của các sổ BHXH vào sổ mới. Số sổ BHXH cấp lại là số của sổ BHXH có thời gian tham gia BHXH sớm nhất.

2. Một người có từ 2 sổ BHXH trở lên ghi thời gian đóng BHXH trùng nhau thì cơ quan bảo hiểm xã hội hướng dẫn người lao động lựa chọn 1 sổ BHXH để tiếp tục ghi quá trình đóng BHXH, BHTN hoặc giải quyết các chế độ BHXH, BHTN. Các sổ BHXH còn lại thu hồi và thực hiện hoàn trả cho đơn vị, người lao động theo quy định tại Điểm 3.3, Khoản 3 Điều 48. Trường hợp sổ bảo hiểm xã hội bị thu hồi mà đơn vị đề nghị cấp sổ BHXH đã giải thể thì thực hiện giải quyết chế độ trợ cấp một lần cho người lao động. Khi thu hồi sổ BHXH, đồng thời phải thu hồi các khoản trợ cấp BHXH đã chi trả trước đó (nếu có)”.

3. Số sổ BHXH hủy do gộp sổ BHXH phải chuyển về Trung tâm Thông tin BHXH Việt Nam tích hợp vào cơ sở dữ liệu chung để BHXH tỉnh, BHXH huyện tra cứu khi xác nhận và giải quyết các chế độ BHXH, BHTN cho người lao động.

Tại Điều 2 Quyết định 1111/QĐ-BHXHcó quy định: Hoàn trả:là việc cơ quan BHXH chuyển trả lại số tiền được xác định là không phải tiền đóng hoặc đóng thừa, đóng trùng BHXH, BHYT, BHTN cho cơ quan, đơn vị, cá nhân đã nộp cho cơ quan BHXH.

Như vậy, theo quy định trên, khi người lao động bị đóng trùng BHXH thì cơ quan BHXH có nghĩa vụ hoàn trả lại số tiền đã đóng trùng đó. Theo lời bạn đọc hỏi nêu trên, người đóng bảo hiểm phải gộp sổ và chỉ được hoàn trả số tiền đã đóng trong thời gian đóng trùng và chỉ giải quyết thanh toán một lần thuộc trường hợp sổ BHXH bị thu hồi mà đơn vị đề nghị cấp sổ BHXH đã giải thể.