Phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Lương Văn Tự, Chủ tịch VICETA, nguyên Trưởng đoàn đàm phán gia nhập WTO của Việt Nam và ông Trịnh Xuân Tuyên, Tổ trưởng nhóm triển khai Đề án.

Thưa ông Lương Văn Tự, vì sao Hiệp hội lựa chọn khởi động đề án quy mô lớn, hướng đến nông dân, phụ nữ, thanh niên nông thôn, nhóm người ít được tiếp cận công nghệ?

Trong hơn 20 năm làm công tác đối ngoại, đặc biệt khi dẫn đoàn đàm phán gia nhập WTO, tôi nhận ra rằng, muốn hội nhập bền vững, quốc gia không thể chỉ dựa vào chính sách vĩ mô, mà phải nâng cao năng lực của từng người dân. Hiện nay, công nghệ số và thương mại điện tử là công cụ bình đẳng nhất, cho phép người dân ở bất kỳ đâu cũng có thể tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Nếu như WTO mở cửa bằng thể chế, chuyển đổi số chính là bước hội nhập của người dân. Khi một nông dân hay một phụ nữ nông thôn có thể livestream bán nông sản, quảng bá sản phẩm OCOP, hàng thủ công truyền thống... đó là hội nhập, là nền tảng của nền kinh tế sáng tạo bền vững.

Ông đánh giá thế nào về vai trò của Hiệp hội trong việc dẫn dắt chương trình có tính lan tỏa sâu rộng như vậy?

VICETA hoạt động dưới sự quản lý của Bộ Công Thương, có nhiệm vụ kết nối, tư vấn và phổ cập tri thức kinh tế số. Chúng tôi nhận thấy có khoảng cách giữa chủ trương chuyển đổi số của Nhà nước và khả năng thực thi tại địa phương. Đề án này là cầu nối đưa chính sách vào đời sống, giúp công nghệ trở thành công cụ phục vụ con người.

Hiệp hội tập trung vào giải pháp thực tiễn: Đào tạo kỹ năng livestream, marketing số, xây dựng thương hiệu, kết nối sàn thương mại điện tử và hình thành mô hình kinh doanh cụ thể. Hướng tới mỗi xã, mỗi hợp tác xã có ít nhất một “hạt nhân số”, người tiên phong lan tỏa tri thức, khơi dậy tinh thần sáng tạo và khát vọng vươn lên trong cộng đồng.

Với kinh nghiệm từng dẫn dắt Việt Nam gia nhập WTO, ông có lời khuyên nào cho việc thúc đẩy chuyển đổi số hiện nay?

Gia nhập WTO giúp Việt Nam “ra biển lớn”, còn chuyển đổi số là hành trình học cách bơi trong đại dương dữ liệu và công nghệ. Muốn hội nhập phải hiểu luật chơi, muốn phát triển phải có tri thức. Chuyển đổi số không thể chỉ do Nhà nước hay doanh nghiệp làm, mà phải bắt đầu từ người dân. Nếu mỗi người nông dân hiểu chiếc điện thoại là công cụ kinh doanh toàn cầu, khi đó, đất nước đã thật sự chuyển mình.

Thưa ông Trịnh Xuân Tuyên, ông có thể chia sẻ rõ hơn về cách thức triển khai và mục tiêu thực tiễn của Đề án?

Đề án được triển khai theo 3 giai đoạn: Tổ chức chuỗi hội thảo “Đổi mới – Sáng tạo – Chuyển đổi số vì Việt Nam phát triển bền vững” tại các xã, phường trên toàn quốc, giúp người dân hiểu rõ khái niệm, lợi ích của chuyển đổi số; tổ chức đào tạo thực hành giúp người dân trực tiếp học cách quay video, livestream, đăng sản phẩm, kể câu chuyện thương hiệu, tạo gian hàng trực tuyến; kết nối với sàn thương mại điện tử, doanh nghiệp và logistics để hình thành chuỗi cung ứng số hoàn chỉnh cho sản phẩm địa phương.

Trong suốt quá trình này, Hiệp hội sẽ hỗ trợ tài chính, tổ chức và kết nối chuyên gia, nhằm giúp các địa phương tự tin vận hành, biến chuyển đổi số thành hành động cụ thể, giúp người dân tăng thu nhập và tự chủ kinh tế.

Theo ông, các hội thảo sắp tới có thể tạo đột phá tư duy thế nào tại cơ sở?

Các hội thảo sẽ là “điểm chạm” đầu tiên giữa người dân và thế giới số. Chúng tôi không tổ chức nghe, ghi chép, mà thiết kế trải nghiệm thực tế: Người dân được thử quay video, thực hành đăng bài, nhận thấy sức mạnh của hình ảnh đẹp và câu chuyện chân thực khi tiếp cận thị trường.

Đây cũng là dịp kết nối chính quyền – doanh nghiệp công nghệ – cộng đồng dân cư. Khi ba lực lượng này phối hợp, sẽ hình thành hệ sinh thái “nông thôn số” đúng nghĩa, nơi tri thức lan tỏa từ chính người dân lên.

Từ người từng đưa Việt Nam hội nhập WTO đến thế giới, nay ông Lương Văn Tự cùng VICETA đang khởi xướng hành trình đưa công nghệ hội nhập với từng người dân Việt Nam. Đề án “Chuyển đổi số và Phát triển kinh tế sáng tạo bền vững” là dự án công nghệ và phong trào xã hội mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp phần xây dựng nông thôn số, xã hội số và nền kinh tế sáng tạo Việt Nam bền vững.