Nhận diện thách thức

Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ) Phan Trung Tuấn cho rằng, hiện nay, chính quyền địa phương cấp xã không chỉ thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cấp xã trước đây, mà còn thực hiện hầu hết các nhiệm vụ của cấp huyện chuyển về khi kết thúc hoạt động của chính quyền địa phương cấp huyện. Nhiều nhiệm vụ phân cấp, phân quyền từ Trung ương cũng được chuyển xuống cấp xã, khiến áp lực công việc lớn.

Thách thức tiếp theo là yêu cầu ngày càng cao về chất lượng phục vụ người dân, trong bối cảnh chính quyền chuyển từ mô hình hành chính quản trị truyền thống sang hành chính phục vụ. Thực tế này đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của cán bộ cấp xã, đồng thời đòi hỏi năng lực, trình độ của cán bộ cần đáp ứng tốt yêu cầu công việc.

Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải thẳng thắn đánh giá, liên quan công tác chuyển đổi số, nhất là chuyển đổi số gắn với vận hành chính quyền địa phương hai cấp, bên cạnh những kết quả đạt được, Cà Mau cũng đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, những “điểm nghẽn” cần tháo gỡ như hạ tầng số thiếu đồng bộ, nhất là vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa; đội ngũ nhân lực số cũng còn thiếu, một số cán bộ, công chức, viên chức còn hạn chế về kỹ năng số.

Từ thực tế ở cơ sở, Phó Chủ tịch UBND xã Quách Phẩm (tỉnh Cà Mau) Nguyễn Việt Khái chia sẻ, chuyển đổi số không chỉ là việc thay đổi về công nghệ mà còn là thay đổi về thói quen từ người dân cho đến đội ngũ cán bộ trong việc thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường số. Nhiều người dân vẫn còn lúng túng, các thao tác trên thiết bị thông minh vẫn chưa “rành”. Đảng bộ, chính quyền, đoàn thể ở địa phương đang đẩy mạnh tuyên truyền, huy động các Tổ công nghệ số cộng đồng nhằm thay đổi thói quen để người dân hiểu và có kỹ năng thao tác trên môi trường số.

Tương tự, bà Võ Thị Thúy Băng, Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Vị Tân (thành phố Cần Thơ) bày tỏ, trong bối cảnh tinh gọn bộ máy hành chính, chuyển đổi số không chỉ đóng vai trò hỗ trợ mà còn là đòn bẩy cốt lõi giúp chính quyền đạt mục tiêu phục vụ người dân và doanh nghiệp hiệu quả, thông suốt và thuận tiện. Chuyển đổi số giúp “lấp khoảng trống” do tinh giản bộ máy hành chính, số lượng cán bộ giảm, khối lượng công việc tăng.

Cùng với đó, chuyển đổi số tạo kênh tiếp cận dịch vụ hành chính mọi lúc, mọi nơi. Người dân không nhất thiết đến trụ sở phường, xã để nộp hồ sơ, hỏi thông tin, chờ ký. Thay vào đó, người dân thực hiện thủ tục hành chính qua Cổng dịch vụ công quốc gia và có thể nhận kết quả điện tử hoặc qua bưu điện giúp tiết kiệm thời gian, chi phí, tạo sự minh bạch.

Tuy nhiên, trong quá trình vận hành chính quyền địa phương hai cấp gắn với chuyển đổi số, cải cách hành chính, phường Vị Tân còn gặp khó khăn như: khối lượng công việc lớn gây nhiều áp lực về thời gian, biên chế, chuyên môn của cán bộ, công chức, viên chức để xử lý công việc đảm bảo không bị trì hoãn, chậm tiến độ giải quyết các thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc đảm bảo nguồn kinh phí lâu dài cho phần mềm, bảo trì, cập nhật hệ thống, nhân lực cho chuyển đổi số cũng là một thách thức cần được quan tâm.

“Hiện nay ở Cần Thơ, nhân lực chuyên môn công nghệ thông tin, chuyển đổi số còn hạn chế về số lượng và chất lượng. Một số công chức, viên chức còn hạn chế về kỹ năng số, nhất là ở cấp xã. Ngoài ra, trước thực trạng diễn biến tấn công mạng diễn ra phức tạp, vẫn còn tiềm ẩn nguy cơ tấn công mạng vào các hệ thống thông tin của các cơ quan, đơn vị, đòi hỏi tiếp tục phải có nhiều giải pháp phù hợp chủ động đề phòng, ứng phó đảm bảo an toàn, an ninh mạng” - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ Ngô Anh Tín nhận định.

Giải pháp chiến lược

Theo Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long: Chuyển đổi số không phải là một dự án có điểm bắt đầu và kết thúc, mà là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự liên tục cập nhật và phát triển để phục vụ người dân, doanh nghiệp hiệu quả.

Ghi nhận từ thực tế ở nhiều địa phương Đồng bằng sông Cửu Long, với nhận thức đúng, triển khai đồng bộ, giải pháp trọng tâm, đồng lòng tháo gỡ khó khăn đã cho thấy chuyển đổi số đang đóng vai trò đặc biệt quan trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp, góp phần tăng tính minh bạch, cải thiện chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hành chính, tăng cường các kênh tương tác, tiếp nhận phản ánh, kiến nghị thuận tiện, kịp thời.

Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Phạm Thành Ngại cho biết, triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Cà Mau xác định các nhóm giải pháp chiến lược, trong đó có nhóm giải pháp xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của tỉnh, thành lập và đưa vào hoạt động Trung tâm Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo; đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, coi dữ liệu là tài nguyên chiến lược.

Trong vận hành chính quyền địa phương hai cấp gắn với chuyển đổi số, cải cách hành chính, tỉnh Cà Mau tăng cường áp dụng công nghệ, thay đổi phương thức phục vụ. Từ việc giảm thời gian, chi phí giải quyết thủ tục hành chính, đến việc nâng cao tính minh bạch để xây dựng một nền hành chính hiện đại, thực sự lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Tỉnh phấn đấu đấu đến cuối năm 2025, hồ sơ giải quyết trực tuyến đạt từ 85% trở lên; giao dịch thanh toán trực tuyến đạt từ 85% trở lên; số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính của cấp tỉnh đạt 100%, cấp xã đạt 95%.

Chia sẻ về giải pháp góp phần vận hành hiệu quả chính quyền địa phương hai cấp hiệu quả gắn với chuyển đổi số, đặc biệt là đạt mục tiêu cuối năm 2025, tất cả thủ tục hành chính đều được thực hiện phi địa giới hành chính, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ Ngô Anh Tín cho biết, đơn vị tiếp tục rà soát, tham mưu UBND ban hành các văn bản chỉ đạo, các chương trình kế hoạch, quy định về quản lý, chia sẻ, khai thác dữ liệu, quản lý hạ tầng, các hệ thống thông tin bảo đảm đồng bộ, nhất quán, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để đẩy mạnh chuyển đổi số, nhất là trong giải quyết thủ tục hành chính trên môi trường mạng và thực hiện thủ tục hành chính phi địa giới, chỉ đạo điều hành dựa trên dữ liệu.

Cùng đó, Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với các ngành, đoàn thể, tăng cường tuyên truyền, bồi dưỡng, quán triệt đến cán bộ, công chức, viên chức để hình thành tư duy số, thói quen số, truyền thông tới người dân, doanh nghiệp để khuyến khích, tạo niềm tin và thói quen sử dụng dịch vụ công trực tuyến, nâng cao kỹ năng số.

Cần Thơ cũng chú trọng ưu tiên đầu tư đồng bộ hạ tầng công nghệ thông tin, viễn thông internet từ thành phố đến cấp xã, trong đó chú trọng hệ thống đường truyền, hạ tầng Trung tâm dữ liệu thành phố; bố trí trang thiết bị công nghệ thông tin tại các đơn vị, tiếp tục hoàn thiện kho dữ liệu dùng chung của thành phố, liên thông dữ liệu giữa các cơ quan, đơn vị. Thành phố thúc đẩy hoàn thiện các hệ thống thông tin chuyên ngành, cơ sở dữ liệu chuyên ngành; chuẩn hóa, cập nhật các cơ sở dữ liệu cùng chia sẻ, chuyên ngành đảm bảo “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung” sẵn sàng tích hợp, chia sẻ để phục vụ chỉ đạo điều hành dựa vào dữ liệu. Cần Thơ tập trung hoàn thiện Trung tâm Giám sát, điều hành thông minh (IOC) thành phố - khâu quan trọng trong triển khai mô hình liên thông số thống nhất, hiệu quả và quản trị dựa trên dữ liệu trong quản lý, điều hành các cấp, ngành của thành phố, góp phần xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch, phục vụ tốt nhất người dân và doanh nghiệp.

Có thể thấy, nhận diện rõ những thách thức về hạ tầng, nhân lực số và sự thay đổi thói quen của người dân, các địa phương Đồng bằng sông Cửu Long đang dồn lực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp chiến lược. Từ việc hoàn thiện hành lang pháp lý, ưu tiên đầu tư hạ tầng dữ liệu và công nghệ thông tin, đến việc tăng cường tuyên truyền, bồi dưỡng kỹ năng số cho cán bộ và người dân, tất cả đều hướng đến mục tiêu xây dựng một nền hành chính minh bạch, hiện đại và vì nhân dân phục vụ.

Chuyển đổi số không chỉ là một quy trình kỹ thuật, mà đã trở thành cầu nối "sống còn" giúp chính quyền địa phương hai cấp vận hành thông suốt, linh hoạt, giảm khoảng cách địa lý và hành chính giữa tỉnh và xã. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng lòng kiến tạo từ Đảng bộ, chính quyền, doanh nghiệp đến từng người dân, tin rằng các địa phương Đồng bằng sông Cửu Long sẽ tiếp tục gặt hái "trái ngọt" từ tiến trình chuyển đổi số, tạo động lực bứt phá để cùng cả nước phát triển bền vững, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.