Nguy cơ mất an toàn khi kết nối dữ liệu

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trường Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ thông tin, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho rằng: "Dữ liệu số hóa khu vực quản lý Nhà nước, các bộ, ngành, địa phương và khu vực tư nhân đang bắt đầu kết nối với nhau, khi liên thông dữ liệu sẽ gặp nhiều rủi ro khi chưa chuẩn hóa".

Hiện nay, rủi ro của việc liên thông dữ liệu giữa hệ thống công và tư nhân xảy ra ở những điểm sau: Về kỹ thuật, khi thực hiện Chính phủ số với Đề án 06 do Bộ Công an quản lý, liên kết với các bộ, ngành trong lĩnh vực công với nhau chất lượng tương đối tốt.

Về kinh tế số chiếm khoảng 30-40% trong giai đoạn tới, việc chuyển đổi dữ liệu không đồng đều giữa doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân. Mỗi doanh nghiệp có một cách đầu tư riêng. “Vì vậy, Nhà nước sớm có tiêu chuẩn và khung tiêu chuẩn để các khu vực khác kết nối vào khu vực công. Nếu bị tấn công, xâm nhập, rủi ro ảnh hưởng đến nền kinh tế”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trường Thắng cho biết.

Về chất lượng dữ liệu, Chính phủ số đang làm sạch dữ liệu, như dữ liệu về dân cư và tới đây là dữ liệu về đất đai. Ở khu vực tư nhân, dữ liệu sạch tùy vào đầu tư của từng doanh nghiệp. Những dữ liệu chưa sạch khi khai thác có thể phát sinh tin giả trong dữ liệu.

Bên cạnh đó là phối hợp quản trị dữ liệu. Dữ liệu không phải dạng tĩnh, liên tục thay đổi. Việc dữ liệu phát sinh cần có quản trị, có sự phân quyền và mã hóa chuẩn để cho dữ liệu không bị đưa vào khu vực rủi ro. Việt Nam cần có tổng công trình sư để sớm có khung dữ liệu chuẩn mới bảo đảm tương tác an toàn, hiệu quả.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trường Thắng cũng cho rằng: Giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ, Việt Nam có nhiều công ty khởi nghiệp về công nghệ, đặc biệt về trí tuệ nhân tạo (AI). Tuy nhiên, các doanh nghiệp này đang gặp khó khăn tiếp cận dữ liệu chính thống. Thực tế hiện nay, nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp về AI, nhưng đang sử dụng công cụ AI nguồn mở, không phải công ty tự phát triển và tích hợp vào hệ thống xử lý, coi đó là giải pháp. 

"Do đó, trước hết các công ty startup cần phải bảo đảm phát triển công nghệ riêng. Khi cung cấp dữ liệu AI trên hệ thống nội bộ, bảo đảm Luật An ninh mạng, dữ liệu không chạy ra nước ngoài. Khi đó mới đảm bảo an toàn hệ thống và tiếp cận được nguồn dữ liệu khu vực công", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trường Thắng chia sẻ.

Hướng tới công nghệ lượng tử

Trong vấn đề an ninh mạng, công nghệ máy tính hiện nay là công nghệ truyền thống bán dẫn chỉ có số 0 và 1. Về phát triển khoa học công nghệ, đặc biệt là lĩnh vực vật lý, nhiều năm về trước đã phát hiện hiện tượng rối lượng tử. Trong giai đoạn gần đây, các nhà khoa học dùng các lý thuyết về rối lượng tử để kiểm tra tốc độ xử lý dữ liệu qua qubit (bit lượng tử).

Viện Công nghệ thông tin thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam đang tập trung vào phần tính chất vật lý lượng tử. Trong công nghệ số và công nghệ bán dẫn, vật lý lượng tử là khái niệm khác hoàn toàn khi tăng tốc độ xử lý thông tin và thể hiện dữ liệu đa trạng thái.

“Viện Công nghệ thông tin đang xây dựng, nghiên cứu cơ bản về tính toán lượng tử và chưa thể thương mại hóa. Từ nghiên cứu cơ bản để ra được ứng dụng và triển khai thương mại hóa sản phẩm là quá trình dài. Những quốc gia phát triển có nguồn lực đầu tư như Mỹ, Trung Quốc đang đầu tư cho nghiên cứu trong lĩnh vực này. Hiện Viện Hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam đang hợp tác với  các trung tâm nghiên cứu hàng đầu trên thế giới để tìm hiểu công nghệ mới. Tôi cho rằng, ít nhất phải 10-15 năm tới, ứng dụng thương mại hóa của công nghệ này mới đi vào thực tiễn, trong đó có vấn đề mã hóa, bảo mật thông tin dữ liệu”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trường Thắng nhận định.