Trả lời phỏng vấn phóng viên Thông tấn xã Việt Nam, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã có những bình luận và khuyến nghị chính sách liên quan tới vấn đề này:

Thưa ông, trong bối cảnh hội nhập kinh tế và nhất là sau khi triển khai nhiều hiệp định thương mại tự do với các nước đối tác, doanh nghiệp nội địa và hàng hóa sản xuất trong nước đang đứng trước sức ép cạnh tranh và có nguy cơ “lép vế” trên thị trường sân nhà. Ông có bình luận gì về vấn đề này?

Hiển nhiên là khó tránh khỏi điều này. Thậm chí, sẽ còn cạnh tranh gay gắt và khốc liệt hơn khi Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã chính thức có hiệu lực với Việt Nam từ đầu năm nay.

Kết quả khảo sát 5 năm thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” do Viện Nghiên cứu dư luận xã hội (Ban Tuyên giáo Trung ương) vừa tiến hành đã phản ánh rõ thực trạng này khi đưa ra các con số như có 92% người tiêu dùng được hỏi “quan tâm” và “rất quan tâm” đến cuộc vận động, thì chỉ có 63% người tiêu dùng tự xác định khi mua hàng sẽ ưu tiên dùng hàng Việt Nam.

Hay kết quả điều tra của Câu lạc bộ hàng Việt Nam chất lượng cao mới được thực hiện gần đây cũng cho thấy tỷ lệ người tiêu dùng yêu thích hàng Việt chỉ chiếm khoảng 51% và 60% người tiêu dùng Việt Nam khẳng định thường xuyên mua dùng hàng Việt.

Trước tình hình này, doanh nghiệp Việt Nam đang phải đứng trước một yêu cầu sống còn là làm sao có thể tiếp tục giữ vững thị trường nội địa và vươn xa ra thị trường thế giới. Có lẽ đã tới lúc, tâm thế của các doanh nghiệp Việt Nam cần phải thay đổi: Chuyển từ trạng thái bị động sang trạng thái chủ động hơn. Giờ không còn là lúc dựa vào sự “ưu tiên” của người tiêu dùng. Chính các doanh nghiệp Việt cần phải chinh phục người tiêu dùng Việt. Đó là con đường duy nhất và ngắn nhất để các thương hiệu của doanh nghiệp Việt Nam có thể phát triển bền vững.

Đã có một số doanh nghiệp uy tín với thương hiệu mạnh đi tiên phong trong phong trào Hàng Việt Nam chinh phục người tiêu dùng Việt Nam như ông vừa nêu trên. Tuy nhiên, chưa nhiều và chưa tạo tác động lan tỏa, đúng không thưa ông?

Cần phải nhắc tới một số tấm gương tiên phong trong cuộc chinh phục mới này như Công nghệ viễn thông của Viettel, các khu đô thị hiện đại Vinhome, các thương hiệu thực phẩm chế biến như Vinamilk, TH Truemilk, Bia Sài Gòn, Vinacafe Biên Hòa, Cà phê Trung Nguyên, Acecook cùng một số thương hiệu thủy sản và gạo Việt… Nhưng đúng là những thương hiệu như vậy còn rất ít ỏi. Đặc biệt hầu như chưa có trong một số lĩnh vực như chế tạo hay công nghệ…

Việt Nam chưa thực sự có được những thương hiệu lớn và có sức cạnh tranh quốc tế. Ngành công nghiệp điện tử, công nghiệp ô tô… trong suốt bao nhiêu năm qua vẫn chưa thoát khỏi “phận gia công”. Vì vậy, vừa qua với sự kiện trình làng thương hiệu ô tô Việt Nam đầu tiên là VinFast đã mang lại nhiều cảm xúc cho thị trường và niềm hy vọng cho một tương lai mới, một tâm thế mới đối với cộng đồng doanh nghiệp trong nước.

Phong trào “Hàng Việt Nam chinh phục người Việt Nam” đã được phát động từ năm 2018. Việc tổ chức thực hiện đã được tiến hành như thế nào, thưa ông?

Với Chỉ thị 07/CT-TTg ban hành vào tháng 3/2018, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho VCCI phối hợp với các hiệp hội doanh nghiệp, các doanh nghiệp dẫn đầu và các bộ, ngành phát động phong trào “Hàng Việt Nam chinh phục người Việt Nam”. Đây thực chất là cuộc vận động nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa và thương hiệu Việt: “Made in Việt Nam” – sản xuất bởi Việt Nam, để phục vụ cho đồng bào mình và vươn ra thị trường thế giới. 

Cuộc vận động phải được triển khai một cách toàn diện: từ nhận thức tới nâng cao năng lực, xây dựng nền tảng văn hóa, đổi mới công nghệ, nâng cấp quản trị, tăng cường kết nối, tổ chức công tác tiếp thị và phân phối... Đây là yếu tố sống còn cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập.

Việc xây dựng những thương hiệu hàng đầu là sự nghiệp của các doanh nhân. Nhưng các doanh nhân cũng rất cần bệ đỡ và sự đồng hành của các cơ quan Chính phủ và cả hệ thống chính trị. 

Chúng tôi mong Chính phủ sẽ tiếp tục những nỗ lực cải cách để mở đường cho sự phát triển của doanh nghiệp, doanh nhân. Quan hệ đối tác công - tư cũng được kỳ vọng sẽ không chỉ là giải pháp để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, mà còn là một giải pháp để xây dựng thương hiệu dẫn đầu trong các ngành công nghiệp quan trọng của đất nước.

Tương tự, các chuỗi cung ứng của ngành công nghiệp ô tô như VinFast đang được xây dựng cũng rất xứng đáng là những dự án hợp tác công - tư hữu ích cho đất nước mà VCCI cũng như nhiều doanh nghiệp rất mong đợi được nhận sự hỗ trợ.

Tới đây, phong trào “Hàng Việt Nam chinh phục người Việt Nam” sẽ được thúc đẩy thành phong trào thi đua yêu nước trong đội ngũ doanh nghiệp, doanh nhân. Biểu trưng “Việt Nam xuất sắc” của phong trào này, mà hiện VCCI đang xin ý kiến của Chính phủ, sẽ được trao tặng hàng năm cho các doanh nghiệp và thương hiệu dẫn đầu phong trào thị đua.

Trân trọng cảm ơn ông!