Theo Reuters, Bulgaria bước vào giai đoạn biến động chính trị mới sau khi Thủ tướng Rosen Zhelyazkov nộp đơn từ chức hôm 11/12, chấm dứt hoạt động của liên minh cầm quyền ngày càng mất uy tín. Động thái này mở ra nguy cơ bất ổn kéo dài đúng thời điểm quốc gia Biển Đen chuẩn bị gia nhập eurozone vào ngày 1/1/2026. Đây là lần thay đổi chính phủ thứ 8 trong bốn năm, phản ánh sự chia rẽ sâu sắc của Quốc hội và khó khăn trong việc duy trì một liên minh ổn định.

Tổng thống Zhelyazkov, nhậm chức từ tháng 1/2025, vốn được kỳ vọng dẫn dắt quá trình chuyển đổi sang đồng euro. Tuy nhiên, làn sóng biểu tình bùng lên từ cuối tháng 11 sau khi nội các đề xuất ngân sách mới với kế hoạch tăng thuế và đóng góp an sinh xã hội để mở rộng chi tiêu nhà nước. Một phần khoản chi được phân bổ cho cảnh sát, cơ quan an ninh và tư pháp, những cơ quan vốn đã bị người dân mất niềm tin trong bối cảnh Bulgaria nhiều năm đứng cuối bảng xếp hạng của EU về chỉ số chống tham nhũng. Dù dự thảo ngân sách đã được rút lại, sự phẫn nộ vẫn lan rộng.

Bất mãn tích tụ thêm khi dư luận cho rằng chính phủ đã chèn ép phe đối lập thân EU với các vụ bắt giữ kéo dài nhiều tháng đối với ông Blagomir Kotsev, thị trưởng thành phố Varna, người phủ nhận cáo buộc tham nhũng. Đến ngày 11/12, hàng chục nghìn người tại Sofia và nhiều thành phố khác xuống đường, tạo nên phong trào phản đối lớn nhất kể từ sau 1989. Giới phân tích nhận định phạm vi và thành phần đa dạng của người biểu tình cho thấy sự bất mãn vượt qua các ranh giới chính trị truyền thống.

Một bộ phận người tham gia ủng hộ mạnh mẽ việc gia nhập eurozone và kỳ vọng Bulgaria hội nhập sâu hơn với châu Âu sau nhiều năm chuyển đổi hậu cộng sản khó khăn. Tuy nhiên, cũng có những nhóm lo ngại lạm phát tăng hoặc phản đối lập trường thân phương Tây của chính phủ trong xung đột Ukraine, mong muốn phục hồi quan hệ gần gũi hơn với Nga.

Tổng thống Rumen Radev, người đã kêu gọi Thủ tướng từ chức, sẽ giao cho đảng GERB, lực lượng lớn nhất trong Quốc hội, quyền thành lập chính phủ mới. Tuy vậy, với một nghị viện phân mảnh gồm chín đảng nhỏ, GERB được nhận định là sẽ gặp khó khăn trong việc xây dựng liên minh. Nếu các đảng lớn lần lượt thất bại trong việc lập chính phủ, Tổng thống sẽ bổ nhiệm nội các tạm quyền và kêu gọi bầu cử nhanh, kéo Bulgaria vào vòng xoáy bầu cử lặp lại.

Viễn cảnh này làm dấy lên lo ngại cho tiến trình gia nhập eurozone. Một số người dân lo sợ tình trạng thiếu giám sát trong giai đoạn chuyển đổi có thể khiến doanh nghiệp lợi dụng chênh lệch giá để tăng chi phí sinh hoạt. Theo chuyên gia phân tích Mario Bikarski tại Verisk Maplecroft, việc thiếu ngân sách và thiếu một chính phủ ổn định làm tăng rủi ro đối với quá trình chuyển đổi tiền tệ.

Dù vậy, một số tiếng nói tích cực cho rằng sự kiện lần này cho thấy ý chí của người dân có thể tạo ra thay đổi thực chất. Giới quan sát cho rằng bất kỳ chính phủ mới nào cũng buộc phải thận trọng hơn và có trách nhiệm hơn trước sức ép xã hội.