Theo hãng tin TASS ngày 9/9, động thái này được đưa ra sau khi tòa phúc thẩm ở Washington D.C. ngày 5/9 từ chối ủng hộ lập luận của chính phủ. Trước đó, tòa án cấp dưới đã ra phán quyết buộc chính quyền Trump phải giải ngân ít nhất 4 tỷ USD viện trợ nước ngoài trước ngày 30/9, thời điểm kết thúc năm tài chính hiện tại. Đây là khoản ngân sách đã được Quốc hội thông qua nhằm phục vụ cho các hoạt động nhân đạo và phát triển.

Theo tờ Washington Post, số tiền trên chủ yếu dành để mua sắm nhu yếu phẩm, thuốc men, cũng như hỗ trợ các chương trình phát triển ở nhiều quốc gia. Ngoài ra, vụ việc còn liên quan đến gói viện trợ bổ sung trị giá 6,5 tỷ USD. Tuy nhiên, Bộ Tư pháp Mỹ khẳng định khoản kinh phí này sẽ được chi tiêu trong thời hạn dự kiến, do đó không nằm trong diện tranh chấp pháp lý hiện nay.

Chính quyền Trump lập luận rằng việc giữ lại một phần ngân sách viện trợ là cần thiết nhằm rà soát và đánh giá lại hiệu quả của các chương trình. Giới chức Nhà Trắng nhiều lần cho rằng ngân sách viện trợ nước ngoài cần được điều chỉnh để phục vụ tốt hơn cho lợi ích quốc gia của Mỹ, đồng thời tránh lãng phí. Tuy nhiên, quan điểm này vấp phải sự phản đối từ Quốc hội, nơi nhấn mạnh rằng các khoản chi đã được thông qua thì chính quyền có nghĩa vụ phải giải ngân đúng thời hạn.

Giới phân tích nhận định, vụ kiện không chỉ mang ý nghĩa pháp lý mà còn phản ánh căng thẳng chính trị kéo dài giữa Quốc hội và chính quyền Trump về quyền kiểm soát ngân sách. Việc trì hoãn hay từ chối chi tiêu các khoản viện trợ đã được phê duyệt bị cho là có thể gây ảnh hưởng đến uy tín quốc tế của Mỹ, nhất là trong các lĩnh vực nhân đạo và phát triển toàn cầu.

Một số nghị sĩ cảnh báo rằng nếu Washington không kịp giải ngân trước thời điểm 30/9, nhiều chương trình viện trợ có nguy cơ đình trệ, ảnh hưởng trực tiếp đến những cộng đồng đang phụ thuộc vào sự hỗ trợ của Mỹ. Ngoài ra, các đối tác quốc tế cũng có thể đặt câu hỏi về cam kết lâu dài của Mỹ trong việc duy trì vai trò dẫn dắt trong các hoạt động nhân đạo toàn cầu.

Trong khi đó, những người ủng hộ chính quyền Trump cho rằng việc rà soát và kiểm soát chặt chẽ viện trợ nước ngoài là cần thiết. Họ lập luận rằng một phần nguồn vốn này trong quá khứ chưa thực sự mang lại hiệu quả, thậm chí bị lợi dụng ở một số quốc gia. Vì vậy, theo quan điểm này, việc tạm thời đóng băng có thể tạo cơ hội để điều chỉnh chiến lược viện trợ theo hướng minh bạch và gắn chặt hơn với lợi ích an ninh, kinh tế của Mỹ.

Hiện tại, Tòa án Tối cao vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng. Nếu cơ quan này đồng ý với phán quyết của tòa phúc thẩm, chính quyền Trump sẽ buộc phải giải ngân 4 tỷ USD trong vòng chưa đầy một tháng. Ngược lại, nếu Tòa án Tối cao chấp nhận yêu cầu của Nhà Trắng, khoản viện trợ này có thể tiếp tục bị đình lại.