Đề xuất được công bố gần đây, kêu gọi sửa đổi Luật Bảo vệ thông tin cá nhân, vốn yêu cầu sự đồng ý của cá nhân đối với việc chia sẻ dữ liệu của họ cho bên thứ ba, cũng như việc thu thập các thông tin nhạy cảm như hồ sơ y tế hoặc hồ sơ tội phạm. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp lập luận rằng, các quy định nghiêm ngặt trên cản trở việc nghiên cứu và phát triển AI, vốn phụ thuộc vào nguồn dữ liệu rất lớn cho việc đào tạo.

Các nhà phát triển AI thường thu thập thông tin bằng cách tự động quét các trang web công khai, nơi có thể có cả các dữ liệu cá nhân nhạy cảm. Tuy nhiên, dự thảo luật sửa đổi sẽ cho phép sử dụng các dữ liệu đó mà không cần sự chấp thuận trước, miễn là dữ liệu được xử lý dưới dạng thống kê, thay vì chia sẻ theo cách có thể nhận dạng cá nhân. Chính phủ Nhật Bản xem đây là một phần của chiến lược quốc gia rộng lớn hơn nhằm tăng cường an ninh kinh tế thông qua AI.

Dự thảo sửa đổi luật cũng quy định các bệnh viện và phòng khám, ngoài các viện nghiên cứu, có thể sử dụng dữ liệu cá nhân cho nghiên cứu học thuật mà không cần xin phép. Để bảo vệ quyền trẻ em, dự thảo luật sửa đổi yêu cầu xin phép thu thập dữ liệu của những người dưới 16 tuổi từ người giám hộ hợp pháp chứ không phải từ chính trẻ em.

Đồng thời, với việc nới lỏng một số quy định, Chính phủ Nhật Bản cũng có kế hoạch áp dụng hệ thống hình phạt mới để ngăn chặn các hành vi vi phạm và lạm dụng. Những doanh nghiệp lừa đảo trong việc thu thập dữ liệu từ hơn 1.000 người để bán thông tin kiếm lời sẽ đối mặt với mức phạt tương đương số tiền thu được bất hợp pháp. Tuy nhiên, các vi phạm do vô tình rò rỉ dữ liệu hoặc quản lý bảo mật không đầy đủ sẽ không phải chịu các hình phạt này.

Cách tiếp cận kép - nới lỏng quy định đối với phát triển AI và phạt nghiêm các hành vi lạm dụng - sẽ vừa đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành, vừa giải quyết mối quan ngại của công chúng về bảo vệ quyền riêng tư và nhân quyền.

Luật Bảo vệ thông tin cá nhân được xem xét 3 năm/lần và Ủy ban Bảo vệ thông tin cá nhân đã thảo luận về các sửa đổi từ năm 2023. Chính phủ dự kiến trình bản sửa đổi lên Quốc hội trong thời gian sớm nhất.

Không chỉ tại Nhật Bản, vấn đề này cũng đang gây tranh luận trên toàn cầu. Tháng trước, Ủy ban châu Âu (EC) đề xuất cho phép xử lý một số dữ liệu sinh trắc học và dữ liệu cá nhân để phát triển AI mà không cần xin phép trong các điều kiện cụ thể, báo hiệu xu hướng nới lỏng các hạn chế trên toàn thế giới.