Động thái mới của Bộ Nông nghiệp Mỹ làm dấy lên căng thẳng giữa chính quyền liên bang và các bang, trong bối cảnh hàng chục triệu người dân có thu nhập thấp đối mặt nguy cơ thiếu thực phẩm.
Một người vô gia cư với tấm biển cần giúp đỡ về tài chính trên một tuyến phố ở trung tâm thủ đô Washington D.C. Ảnh: Ngọc Quang - PV TTXVN tại Mỹ
Theo Reuters, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) ngày 9/11 yêu cầu các bang rút lại mọi bước chuẩn bị nhằm chi trả toàn bộ trợ cấp thực phẩm cho người dân có thu nhập thấp, cảnh báo có thể áp dụng hình phạt tài chính nếu không tuân thủ.
Động thái này diễn ra sau khi Tòa án Tối cao Mỹ hôm 8/11 cho phép Chính quyền Tổng thống Trump tiếp tục tạm dừng việc giải ngân 4 tỷ USD để tài trợ đầy đủ cho Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP), trong khi chờ phán quyết từ tòa cấp dưới. SNAP, chương trình “tem phiếu thực phẩm”, đã bị gián đoạn từ đầu tháng 11, lần đầu tiên trong lịch sử 60 năm của chương trìn do chính phủ liên bang ngừng hoạt động kéo dài.
Ngay trước khi Tòa án Tối cao ra phán quyết, USDA đã gửi bản ghi nhớ cho các bang cho biết đang tuân thủ lệnh của một thẩm phán liên bang yêu cầu chi trả toàn bộ trợ cấp SNAP, dù Chính quyền Trump vẫn nộp đơn kháng cáo. Sau thông báo đó, một số bang như Massachusetts và New Jersey tuyên bố bắt đầu quy trình giải ngân đầy đủ cho người thụ hưởng.
Tuy nhiên, trong văn bản hướng dẫn ban hành muộn tối 9/11, USDA khẳng định các hành động này không còn hợp lệ và yêu cầu các bang phải ngay lập tức dừng mọi bước triển khai việc chi trả toàn bộ trợ cấp SNAP cho tháng 11/2025. Bộ này cho biết chỉ các khoản chi trả một phần mới được phép trong giai đoạn hiện tại. USDA cảnh báo nếu các bang không tuân thủ, cơ quan có thể đình chỉ phần kinh phí hành chính do liên bang tài trợ hoặc yêu cầu các bang hoàn trả các khoản trợ cấp chi vượt quy định.
Một số bang trước đó cho biết sẽ sử dụng ngân sách địa phương để duy trì trợ cấp thực phẩm cho tháng 11, song chưa rõ hướng dẫn mới có áp dụng cho các trường hợp này hay không. USDA hiện chưa phản hồi yêu cầu bình luận thêm.
Thống đốc Massachusetts Maura Healey chỉ trích động thái của chính quyền liên bang, khẳng định bang sẽ khởi kiện Chính quyền Tổng thống Trump nếu bị trừng phạt vì đảm bảo lương thực cho người dân. Bà cho biết chính quyền bang sẽ tiếp tục phối hợp với Tổng chưởng lý Andrea Campbell để bảo vệ quyền lợi của người dân. Trong khi đó, người phát ngôn Văn phòng Thống đốc New Jersey mô tả quyết định từ Washington là đáng xấu hổ, cho rằng việc để người dân Mỹ rơi vào cảnh thiếu lương thực giữa thời điểm chính phủ đóng cửa là điều không thể chấp nhận.
Cuộc chiến pháp lý quanh SNAP bắt đầu từ cuối tháng 10, khi nhiều bang, thành phố và tổ chức phi lợi nhuận khởi kiện Chính quyền Trump nhằm buộc chi trả đầy đủ trợ cấp. Hai thẩm phán liên bang đã ra phán quyết yêu cầu sử dụng quỹ dự phòng 5 tỷ USD để duy trì chương trình, vốn tiêu tốn khoảng 8-9 tỷ USD mỗi tháng. Tuy nhiên, Bộ Tư pháp Mỹ lập luận việc giải ngân có thể mất vài tuần đến vài tháng do các trở ngại kỹ thuật.
Ngày 6/11, Thẩm phán John McConnell tại Rhode Island yêu cầu chính quyền liên bang phải cấp đủ trợ cấp cho tháng 11 trước ngày hôm sau. Bộ Tư pháp ngay sau đó kháng cáo lên Tòa Phúc thẩm Khu vực số 1 tại Boston và Tòa án Tối cao sau đó cho phép trì hoãn thi hành lệnh của McConnell.
Trong lúc chờ phán quyết cuối cùng, hàng triệu người thụ hưởng SNAP buộc phải tìm đến các ngân hàng thực phẩm địa phương hoặc cắt giảm chi tiêu, thậm chí bỏ qua chi phí y tế, để cân đối ngân sách trong thời kỳ bất ổn kéo dài này.